Gençlerde Rekreatif Spor Davranışı: Hazcı ve Faydacı Değer Bakışı

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 21, 5 - 22, 31.08.2020

Caner Çalışkan Cem Yeşilyurt Hande İnan

Öz

Günümüz toplumları için rekreasyon ve spor, modern yaşamın stresini azaltan, zihin ve beden
sağlığına olumlu katkılar sağlayan önemli unsurlardır. Özellikle genç nüfus için önem arz eden bu
durum, daha güçlü bir nesil için yadsınmaz bir gerçeklik ortaya koymaktadır. Bu düzlemde, gençlerin,
gelecekte rekreatif amaçlı spor yapma niyetleri üzerinde hangi motivasyonların etkili olduğu
sürdürülebilir planlamalar açısından oldukça önemlidir. Bu çalışmanın amacı, gençlerin gelecekte
rekreatif amaçlı spor yapma niyetleri üzerinde hazcı ve faydacı değerin etkisini araştırmaktır. Araştırma
kapsamında, Adıyaman merkez ilçesinde bulunan kamuya ait bir spor tesisinde, rekreasyon amaçlı
sportif faaliyetlerde bulunan 162 gence anket uygulanmıştır. Verilere ilişkin yapılan korelasyon analizi
sonucunda gençlerin gelecekte rekreatif amaçlı spor yapma niyetleri üzerinde hem hazcı hem de
faydacı değerin etkili olduğu saptanmıştır. Bununla birlikte yapılan regresyon analizinde her iki değerin
gençlerin gelecekte spor yapma niyetini pozitif yönlü ve anlamlı şekilde etkilediği belirlenirken hazcı
değerin faydacı değere göre nispeten daha etkili olduğu saptanmıştır. Son olarak bulgular ile ilgili
görüş ve öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Gençler, Rekreatif Spor, Hazcı ve Faydacı Değer, Gelecek Davranış Niyeti

Recreative Sports Behavior in Young People: Hedonic and Utilitarian Values

Öz

For today’s societies, recreation and sport are important elements that reduce the stress of modern
life and make positive contributions to the mental and body health. This situation, which is especially
important for the young population, reveals an undeniable reality for a stronger generation. In this
context, it is very important for sustainable planning which motivations are effective on the intention
of young people to do recreational sports in the future. The aim of this study is to investigate the
effect of hedonic and utilitarian value on young people’s intention to engage in recreational sports in
the future. Within the scope of the research, a questionnaire was conducted on 162 young people
engaged in recreational activities in a public sports facility in the central district of Adıyaman. As
a result of the correlation analysis of the data, both hedonic and utilitarian values were found to
be effective on the intention of young people to do recreational sports in the future. However, in
the regression analysis, it was determined that both values positively and significantly affected the
intention of young people to do sports in the future, while hedonic value was found to be relatively
more effective than utilitarian value. Finally, regarding the findings, opinions and suggestions are
presented.

Anahtar Kelimeler

Youth, Recreational Sports, Hedonic and Utilitarian Value, Future Behavior Intention

Kaynakça

• Allison, P. D. (1999). Multiple regression: A primer. Pine Forge Press.
• Ardahan, F. ve Lapa, T. Y. (2011). Açık alan rekreasyonu: bisiklet kullanıcıları ve yürüyüşçülerin doğa sporu yapma nedenleri ve elde ettikleri faydalar. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 1327-1341.
• Armağan, A. (2013). Gençlerin Sanal Alanı Kullanım Tercihleri ve Kendilerini Sunum Taktikleri: Bir Araştırma. Journal of International Social Research, 6(27).
• Aydın, İ. E. (2016). Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Medya Kullanımları Üzerine Bir Araştırma: Anadolu Üniversitesi Örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (35), 373-386.
• Bell, S. (2005). Design for Outdoor Recreation. London: Spon Press.
• Birol, S. Ş., & Karaküçük, S. (2014). Sportif rekreasyon uygulama politikaları üzerine bir araştırma. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, (2), 80-86.
• Botti, S., & McGill, A. L. (2010). The locus of choice: Personal causality and satisfaction with hedonic and utilitarian decisions. Journal of Consumer Research, 37(6), 1065-1078.
• Bulduklu, Y. ve Özer, N. P. (2016). Gençlerin akıllı telefon kullanım motivasyonları. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(8), 2963-2986.
• Büyüköztürk, S. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• de Freitas, C. R. (2003). Tourism climatology: evaluating environmental information for decision making and business planning in the recreation and tourism sector. international Journal of Biometeorology, 48(1), 45-54.
• Deci, E. L, ve Ryan, R. M. (1985). Intrinsic Motivation and Self-Determination in Human Behavior. New York: Springer Science ve Business Media.
• Deci, E. L. ve Ryan, R. M. (2008). Facilitating Optimal Motivation and Psychological Well-Being Aacross Life's Domains. Canadian Psychology/Psychologie Canadienne. 49(1): 14-23.
• Dinç, M. (2015). Teknoloji bağımlılığı ve gençlik. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 3(3), 31-65.
• Fırat, A. ve Aydın, A. E. (2016). Hedonik ve Faydacı Alışveriş Davranışı Üzerine Bir Araştırma. Journal of International Social Research, 9(43), 1840-1846.
• Field, A. (2013). Discovering statistics using IBM SPSS statistics. Sage.
• Fornell, C. ve Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50.
• Funk, D. C., Filo, K., Beaton, A. A., & Pritchard, M. (2009). Measuring the motives of sport event attendance: Bridging the academic-practitioner divide to understanding behavior. Sport Marketing Quarterly, 18(3), 126.
• Gagne, M. ve Deci, E. L. (2005). Self-Determination Theory and Work Motivation. Journal of Organizational Behavior. 26(4): 331-362.
• George, D., ve Mallery, M. (2011). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference, 17.0 update (10. ed.) Boston: Pearson.
• Green, S.B., Salkind, N.J. (2007). Using SPSS For WindoWs and Macintosh: Analyzing and Understanding Data. Upper Saddle River, NJ: Pearson Education Inc.
• Gursoy, D., Spangenberg, E. R., & Rutherford, D. G. (2006). The hedonic and utilitarian dimensions of attendees' attitudes toward festivals. Journal of Hospitality & Tourism Research, 30(3), 279-294.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2009). Multivariate data analysis (7th ed.). New York, NY: Prentice Hall. Hair, J.F.Jr, Black W.C., Babin, B.J. ve Anderson, R.E. (2010) Multivariate data analysis (7th ed). NJ: Prentice Hall.
• Hanani, E. S. (2017). The study on value of recreational sports activity of urban communities. KEMAS: Jurnal Kesehatan Masyarakat, 12(2), 286-291.
• Hoffman, J. R., Kang, J., Faigenbaum, A. D., & Ratamess, N. A. (2005). Recreational sports participation is associated with enhanced physical fitness in children. Research in Sports Medicine, 13(2), 149-161.
• Jennings, G. (2007). Water-based tourism, sport, leisure, and recreation experiences. In Water-based tourism, sport, leisure, and recreation experiences (pp. 19-38). Routledge.
• Jongenelis, M. I., Scully, M., Morley, B., Pratt, I. S. ve Slevin, T. (2017). Physical Activity and Screen-Based Recreation: Prevalences and Trends Over Time Among Adolescents and Barriers to Recommended Engagement. Preventive medicine. 1(106): 1-7.
• Karaküçük, S. (2008). Rekreasyon Boş Zamanları Değerlendirme. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Kanters, M. A. ve Forester, S. (1997). The motivations and self-esteem of intramural sports participants. Recreational Sports Journal, 21(3), 3-7.
• Klaus, P. ve Maklan, S. (2011). Bridging the gap for destination extreme sports: A model of sports tourism customer experience. Journal of Marketing Management, 27(13-14), 1341-1365.
• Kuzgun, Y. (2000). Meslek Danışmanlığı, Uygulamalar, Kuramlar. Ankara: Nobel Yayınları.
• Lin, H. H., Wang, Y. S. ve Chou, C. H. (2012). Hedonic and utilitarian motivations for physical game systems use behavior. International Journal of Human-Computer Interaction, 28(7), 445-455.
• Ntoumanis, N. Edmunds, J. Ve Duda, J. L. (2009). Understanding the Coping Process From a Self‐Determination Theory Perspective. British Journal of Health Psychology. 14(2): 249-260.
• Nunnally, J.C. (1978) Psychometric theory (2nd ed.). New York, NY: McGraw-Hill.
• Pelletier, L. G., Tuson, K. M., Demers, I. G., Noels, K. ve Beaton, A. M. (1998). Why are you Doing Things for the Environment? The Motivation Toward the Environment Scale (MTES). Journal of Applied Social Psychology. 28(5): 437-468.
• Pelletier, L. G., Rocchi, M. A., Vallerand, R. J., Deci, E. L., ve Ryan, R. M. (2013). Validation of the revised sport motivation scale (SMS-II). Psychology of Sport and Exercise. 14(3): 329-341.
• Ramazanoğlu, F., Altungül, O., & Özer, A. (2004). Sportif Açıdan Rekreasyon Etkinliklerinin Değerlendirmesi. Fırat Üniversitesi Doğu Araştırmaları Dergisi, 3(1), 199-202.
• Reichert, F. F., Barros, A. J., Domingues, M. R., & Hallal, P. C. (2007). The role of perceived personal barriers to engagement in leisure-time physical activity. American journal of public health, 97(3), 515-519.
• Sevil, T. (2012). Boş Zaman ve Rekreasyon: Kavram ve Özellikler. Boş Zaman ve Rekreasyon Yönetimi (ss. 2-25). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Web-Ofset.
• Ryan, R. M. (1991). A motivational approach to self: Integration in personality edward l., deci and. Perspectives on motivation, 38(237), 237-288.
• Snodgrass, M. L., & Tinsley, C. E. (1990). Recreation and wellness: Identifying motivations for participation in recreational sports. Recreational Sports Journal, 15(1), 34-38.
• Stern, H. P., Bradley, R. H., Prince, M. T., & Stroh, S. E. (1990). Young children in recreational sports: Participation motivation. Clinical Pediatrics, 29(2), 89-94.
• Şanlı, S. (2014). Polis Akademisi Öğrencilerinin Genel Öz Yeterlik İnançları ve Sporda Güdülenme Kaynaklarının İncelenmesi. Spor Bilimleri Dergisi. 25(4): 172-183.
• Taylor, I. H. (2015). Facebook ve beğenilme güdüsü. International Journal of Social Sciences and Education Research, 1(4), 1473-1486.
• Tekin, A., Nebioğlu, F. Özdağ, S., Akçakoyun, F. ve Yaman, Ç. (2009). Turizm Destinasyonunda Bulunma Kriterine Göre Belediye Rekreasyon Hizmetlerinin Karşılaştırılması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. 1(6): 848-857.
• Todaro, E. (1993). The impact of recreational sports on student development: A theoretical model. Recreational Sports Journal, 17(3), 23-26.
• Tütüncü, Ö, Aydın, İ. Küçükusta, D. Avcı, N. ve Taş, İ. (2011). Üniversite Öğrencilerinin Rekreasyon Faaliyetlerine Katılımını Etkileyen Unsurların Analizi. Spor Bilimleri Dergisi. 2(22): 69-83.
• Tütüncü, Ö. (2012). Rekreasyon ve rekreasyon terapisinin yaşam kalitesindeki rolü. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 23(2), 248-252.
• Uzuner, M. E. ve Karagün, E. (2014). Rekreatif amaçlı spor yapan bireylerin yalnızlık düzeylerinin incelenmesi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (27), 107-120.
• Voss, K. E., Spangenberg, E. R., & Grohmann, B. (2003). Measuring the hedonic and utilitarian dimensions of consumer attitude. Journal of marketing research, 40(3), 310-320.
• World Health Organization (WHO) (2018). “Noncommunicable diseases and their risk factors” https://www.who.int/ncds/prevention/physical-activity/inactivity-global-health-problem/en/ adresinden alınmıştır.
• Yaman, M. ve Arslan, S. (2009). Çocuk ve gençlik suçlarının önlenmesinde rekreatif sporlar. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1), 445-459.
• Yeşilyurt, C. (2019). Rekreatif Bisikletçilerde, Motivasyon, Öznel İyi Oluş ve Temel Psikolojik İhtiyaç Doyumu Arasındaki İlişkinin Analizi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yoshida, M., James, J. D., & Cronin, J. J. (2013). Value creation: Assessing the relationships between quality, consumption value and behavioural intentions at sporting events. International Journal of Sports Marketing and Sponsorship, 14(2), 51-73.