Sermaye Biçimi Olarak Mekânsal Sermaye ve Yükseköğretim Mezunu Gençlerin Deneyimleri Üzerine Nitel Bir Araştırma: İstanbul/Gazi Mahallesi Örneği

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 21, 47 - 73, 31.08.2020

Busra Turan Tüylüoğlu Murat Şentürk

Öz

Bu çalışmada Gazi Mahallesi’nde yaşayan ya da çocukluk ve erken gençlik yıllarında bu
mahallede yaşamış olan yükseköğretim mezunu gençlerin mekânsal deneyimleri ele alınmış, söz
konusu bu gençlerin kentle kurdukları ilişki eğitim süreçleri ekseninde anlaşılmaya çalışılmıştır.
Bunun için gençlerin eğitim hayatları boyunca devam ettikleri okulların kentteki yerleşimlerinin bu
gençlerin deneyimleri üzerinde nasıl konumlandığı irdelenmiş, böylelikle eğitimin mekânsal boyutu
sorgulanmıştır. Bu kapsamda nitel araştırma yöntemi kullanılarak fenomenolojik bir desenden hareket
edilmiştir. Bu çerçevede yaşları yirmi üç ile yirmi dokuz arasında değişen 13 kişi ile yarı yapılandırılmış
mülakat yapılmıştır. Veriler Atlas.ti programı kullanılarak yorumlayıcı fenomenolojik analize tabi
tutulmuştur. Buna göre katılımcıların mekânsal pratiklerinin şekillenmesinde eğitim aldıkları okulun
kentsel konumunun rol oynadığı görülmüştür. Bunun aynı zamanda katılımcıların mekânsal beğeni
yargılarını da şekillendiren bir mekanizmaya işaret ettiği anlaşılmıştır. Bu anlamda katılımcıların
yaşadığı mekânsal aidiyet ve bunun neden olduğu sosyal ve kültürel mesafe sorunları da ele alınmış,
bu durumun eğitim yoluyla sağlanan hareketlilik sayesinde aşılabileceği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mekânsal Sermaye, Mekânsal Pratik, Mekânsal Deneyim, Gençlik

A Qualitative Study on Spatial Capital as Capital Form and the Experiences of Young University Graduates: The Case of Istanbul/Gazi

Öz

This study discusses the spatial experiences of young people who lived in Istanbul’s Gazi District
during their childhood and early adolescence. We have attempted to understand the relationship that
these young people have with the city through the lens of education processes. By examining how
the physical location of the schools that these young individuals attended impacts their experiences
in the city, we have questioned the spatial dimension of education. Due to the study’s qualitative
nature, we employed a phenomenological pattern while developing a semi-structured interview
form that was then executed with 13 people between the ages of twenty-three and twenty-nine.
Atlas.ti was used to carry out an interpretive phenomenological analysis. The results reveal that
schools’ urban location affected participants’ spatial practices, implying a mechanism that shapes
participants’ spatial preferences. We also discussed problems pertaining to spatial belonging and
social and cultural distance experienced by the participants. The study concludes finding that the
mobility provided by education can help young individuals overcome this predicament.

Anahtar Kelimeler

Spatial Capital, Spatial Practice, Spatial Experience, Youth

Kaynakça

• Apaolaza, R., & Blanco, J. (2015). Sobre capacidades, experiencias y posibilidades de uso y apropiación de la ciudad: Breve estado del arte del concepto de capital espacial. Jornadas de Sociología(XI).
• Apaolaza, R., Blanco, J., Lerena, N., Lopez-Morales, E., Lukas, M., & Rivera, M. (2016). Transporte, desigualdad social y capital espacial: análisis comparativo entre Buenos Aires y Santiago de Chile. Íconos-Revista de Ciencias Sociales bajo licencia(56), 19-41.
• Ayar, M. (2017). Kent, Mekân ve Gençlik Alanlarındaki Lisansüstü Tezler Üzerine Bir İnceleme. M. Şentürk, M. A. Akyurt, & M. Ayar içinde, Kent, Mekân ve Gençlik (s. 27-50). İstanbul: Şehir Düşünce Merkezi Şehir Yayınları.
• Bilgin, N. (2003). Sosyal Psikoloji Sözlüğü. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Borlandi, M., Boudon, R., Cherkaoui, M., & Valade, B. (2011). Sosyolojik Düşünce Sözlüğü. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bourdieu, P. (2015). Ayrım: Beğeni Yargısının Toplumsal Eleştirisi. Ankara: Heretik Yayınları.
• Bourdieu, P., & Passeron, J.-C. (2015). Yeniden Üretim: Eğitim Sistemine İlişkin Bir Teorinin İlkeleri. Ankara: Heretik Yayınları.
• Bourdieu, P., & Wacquant, J. (2013). Düşünümsel Bir Antropoloji için Cevaplar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Calhoun, C. (2007). Bourdieu Sosyolojisinin Ana Hatları. G. Çeğin, E. Göker, A. Arlı, & Ü. Tatlıcan içinde, Ocak ve Zanaat: Pierre Bourdieu Derlemesi (s. 77-129). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Centner, R. (2008). Places of Privileged Consumption Practices: Spatial Capital, the Dot-Com Habitus, and San Francisco’s Internet Boom. City & Community(7), 193-223.
• Ergur, A., Yücel, H., Meissonnier, J., Pérouse, J.-F., & Doğuç, S. (2009). Kentsel Çevre Bölgelerindeki Gençlerin Kimlik Araçları Olarak Mekânla İlişkilenme, Boş Zaman Değerlendirme ve Teknoloji Kullanımı. Tübitak Proje Raporu.
• Frenkel, A., & Porat, I. (2017). An integrative spatial capital-based model for strategic local planning – An Israeli case. Planning Practice & Research, 32(2), 171-196.
• Giddens, A. (2005). Sosyoloji. Ankara: Ayraç Yayınevi.
• Huang, X., Yang, Y., & Liu, Y. (2018). Spatial capital or cultural capital? The residential choice of gentrifiers in Xuanwumen, Beijing. Hous and the Built Environ(33), 319-337.
• Kaya, A. (2007). Pierre Bourdieu'nün Pratik Kuramının Kilidi: Alan Kavramı. G. Çeğin, E. Göker, A. Arlı, & Ü. Tatlıcan içinde, Ocak ve Zanaat: Pierre Bourdieu Derlemesi (s. 397-419). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Koytak, E. (2012). Tahakküme Hükmetmek: Bourdieu Sosyolojisinde Toplum ve Bilim İlişkisi. Sosyoloji Dergisi, 3(25), 85-101.
• Mace, A. (2017). Spatial capital as a tool for planning practice . Planning Theory, 16(2), 119-132.
• Marcus, L. (2010). Spatial Capital: A Proposal for an Extension of Space Syntax into a More General Urban Morphology. The Journal of Space Syntax, 1(1), 30-40.
• Pérouse, J. (2014). İstanbul’la Yüzleşme Denemeleri. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Rerat, P. (2018). Spatial capital and planetary gentrification: residential location, mobility and social inequalities. L. Lees, & M. Phillips içinde, Handbook of Gentrification Studies (s. 103-118). Edward Elgar Publishing.
• Rerat, P., & Lees, L. (2011). Spatial capital, gentrification and mobility: evidence from Swiss core cities. Transactions of the Institute of British Geographers(36), 126-142.
• Sen, R., & Quercia, D. (2018). World wide spatial capital. Plos One, 13(2), 1-26.
• Swartz, D. (2011). Kültür ve İktidar: Pierre Bourdieu'nün Sosyolojisi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Şentürk, M. (2015). Dışarıda ve dışında olmak: yoksul gençlerin mekanla ilişkileri. Sosyoloji Dergisi, 35(2), 167-201.
• Tan, S., Song, H., Akhmat, G., & Hussain, J. (2014). Governing Harmonious Human Engagement with the Spatial Capital. Sustainability (6), 1203-1221.
• Tekin, H. H. (2006). Nitel Araştırma Yönteminin Bir Veri Toplama Tekniği Olarak Derinlemesine Görüşme. Sosyoloji Dergisi, 3(13), 101-116.
• Turan, B. (2017). Gazi Mahallesi’nde Yaşayan Gençlerin Mekânsal Deneyimleri Üzerine Nitel Bir Araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Turut, H., & Özgür, E. M. (2018). Bir Kente Göçün Hikâyesi: Süreçler, Bütünleşme ve Aidiyet. Coğrafi Bilimler Dergisi, 16(1), 153-180.
• Uştuk, O. (2019). Emek Pazarı ve Kimliklenme İlişkisi: İzmir Urla Sıra Mahallesi Romanları Örneği. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yücel, H. (2016). Varoşun Üç Hali : “İç Varoş”, “Parçalanmış Varoş” ve “Bütünleşik Varoş”. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 4(1), 53-84.
• Yaman, Ö. M. (2016). Apaçi Gençlik. İstanbul: Yeşilay Yayınları.