Okuma Kültürü Üzerine Bir İnceleme: Öğretmen Adayları Örneği

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 21, 74 - 95, 31.08.2020

Pınar Bulut Yasemin Kuşdemir Elif Büşra Uzun

Öz

Bu araştırmanın amacı, öğretmen adaylarının okuma kültürünün incelenmesidir. Araştırma, 2019
yılında Şubat ve Mart aylarında bir üniversitede gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya 205 sınıf öğretmeni
adayı, 160 Türkçe öğretmeni adayı olmak üzere 365 öğretmen adayı katılmıştır. Veri toplamak için
Okuma Kültürü Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada öğretmen adaylarının okuma kültürü, ölçeğin
“bireysel gelişim okuma ilişkisi”, “temel okuma becerisi”, “görsel okuma” ve “kitap seçimi” alt
boyutlarında ele alınmıştır. Ayrıca, öğretmen adaylarının eğitim aldığı bölüm, cinsiyeti ve kitap okuma
sıklığı bir değişken olarak incelenmiştir. Verilerin çözümlenmesinde bilgisayar destekli istatistik
programı kullanılmıştır. Araştırmaya katılan öğretmen adaylarından % 25’i her gün; % 27’si haftada
bir; % 32’si ayda bir; % 11’i en son üç ay önce; % 3’ü en son altı ay önce kitap okuduklarını
belirtmişlerdir. Öğretmen adaylarının okuma kültürüne ilişkin puanlarının düşük düzeyde olduğu;
cinsiyet değişkenine göre kadınlar lehine anlamlı farklılık gösterdiği ortaya çıkmıştır. Okuma kültürü
düzeylerinin kitap okuma sıklığına göre anlamlı farklılık gösterdiği ve bu farklılığın her gün kitap
okuyan öğretmen adayları lehine olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Okuma Eğitimi, Okuma Kültürü, Öğretmen Adayı

A Study on Reading Culture: The Case of Prospectives Teachers

Öz

The purpose of this study is to investigate prospectives teachers’ reading culture. The research was
carried out at a public university in February and March 2019. 365 prospective teachers, including
205 primary school prospective teachers and 160 Turkish language teacher candidates, participated
in the study. Reading Culture Scale was used to data collection. In the research, prospective
teachers’ reading culture was discussed with sub-dimensions at individual development reading
relationship, basic reading skill, visual reading and book selection.In addition, the department where
prospective teachers are trained, their gender and the frequency of reading books were examined
as a variable.For data analyzing a computer-aided statistics program was used. % 25 of prospective
teachers participating in the study stated that they read every day, %27 read once a week, % 32
read once a month, % 11 read three months ago, % 3 read six months ago. It has been revealed
that prospective teachers’ reading culture scores are low and there is a significant difference in favor
of female candidates according to gender variable. It has been concluded that the levels of reading
culture differ significantly according to the frequency of reading books and this difference is in favor
of prospective teachers who read books every day.

Anahtar Kelimeler

Reading, Reading Culture, Prospective Teacher

Kaynakça

• • Akbaba, R. S. (2017). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma alışkanlıkları ve okumaya yönelik tutumları. Electronic Turkish Studies, 12(18), 35-52. • Ak Başoğul, D. (2018). Türkçe öğretmenlerinin ve önerdikleri kitapların söylemleri bağlamında okuma kültürü anlayışı: Bir durum çalışması. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. • Alex-Nmecha, J. C., & Horsfall, M. N. (2019). Reading culture, benefits, and the role of libraries in the 21st century. Library Philosophy and Practice (e-journal)2836, 7(3), 111. • Altunkaya, Ö. Ü. H., & Doğar, Ö. G. B. (2018) Öğretmen Adaylarının Kitap Okuma Kültürü. ERTE Kongresi, 13-15 Eylül 2018, Kuşadası, Aydın, Türkiye, Tam Metin Kitabı, 315-328. • Arı, E., & Demir, M. K. (2013). İlköğretim bölümü öğretmen adaylarının kitap okuma alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(1), 116-128. • Avcı E. K. ve Faiz, M. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının kitap okuma alışkanlığına yönelik tutumları. Uluslararası Alan Eğitimi Dergisi, 5(2), 133-151. • Biçer, N., & Alan, Y. (2017). Türkçe öğretmeni adaylarının kitap okuma alışkanlıklarının genel öz yeterlikleri üzerindeki etkisi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 100-116. • Bozpolat, E. (2010). Öğretmen adaylarının okuma alışkanlığına ilişkin tutumlarının değerlendirilmesi (Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Fakültesi örneği). Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 2(1), 411-428. • Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research methods in education. New York: Routledge. • Çelik, H., Genç, K., & Gencer, R. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının okuma kültürleri üzerine nitel bir araştırma. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (20), 397-413. • Dedeoğlu, H., & Ulusoy, M. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının okuma tutumları/Classroom pre-service teachers' reading attitudes. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 1(2), 80-88. • Gökkuş, I., & Delican, B. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri ve okuma alışkanlığına ilişkin tutumları. Cumhuriyet International Journal of Education, 5(1), 10-28. • Güngör, E. (2009). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin kitap okuma alışkanlığı ile Türkçe dersi akademik başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana. • Işık, A. D., & Demir, N. (2017). Sınıf öğretmeni adaylarının okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının belirlenmesi: Bartın üniversitesi örneklemi. Sınırsız Eğitim ve Araştırma Dergisi, 2(2), 70-85. • İnce Samur, A.Ö. (2014). Bireye okuma kültürü edindirme izlencesi. Yayımlanmamış Doktora tezi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. • Karaaslan, S. (2016). Türk eğitim politikasında okuma alışkanlığı. Bilgi Dünyası, 17(1), 104-119. • Kamalova, L. A., & Koletvinova, N. Y. D. (2016). The problem of reading and reading culture improvement of students-bachelors of elementary education in modern high institution. International Journal of Environmental and Science Education, 11(4), 473-484. • Kırmızı, F. S., Fenli, A., & Kasap, D. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri ile okuma alışkanlıklarına yönelik tutumları arasındaki ilişki. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 3(1), 354-367. • Loh, C. E., Ellis, M., Paculdar, A. A., & Wan, Z. H. (2017). Building a successful reading culture through the school library: A case study of a Singapore secondary school. IFLA Journal, 43(4), 335-347. • Ogugua, J. C., Emerole, N., Egwim, F. O., Anyanwu, A. I., & Haco-Obasi, F. (2015). Developing a reading culture in Nigerian society: Issues and remedies. Journal of Research in National Development, 13(1), 62-67. • Polat, A. (2019). Türkçe öğretmenlerinin okuma kültürü konusundaki hizmet içi eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi (Hizmet içi eğitim programı önerisi). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. • Sever, S., Karagül, S. , & Doğan, B. N. (2017). Öğretmenlerin okuma kültürü düzeyleri ile kitle iletişim araçlarını kullanma alışkanlıklarının incelenmesi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 37, 47-69. • Sever, S., İnce-Samur, A. İ., Doğan, B. N., Çıldır, B. , & Bulut, S. (2013). İlkokul 4. Sınıf öğrencilerinin okuma kültürü edinme düzeyleri ile kitle iletişim araçlarını kullanma alışkanlıklarının incelenmesi. I. Türkiye Çocuk ve Medya Kongresi Bildiriler Kitabı Cilt 1 içinde, Yay. Haz. H. Yavuzer, H. ve M. R. Şirin, İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları. • Sever, S. (2007). Okuma kültürü edinme sürecinde Türkçe öğretiminin sorumluluğu. Okuma Kültürü ve Okullarda Uygulama Sorunları Toplantısı Kitabı, 108-126, Ankara: MEB Devlet Kitapları Müdürlüğü. • Trudell, B. (2019). Reading in the classroom and society: An examination of “reading culture” in African contexts. International Review of Education, 65, 427–442. • Türkel, A., Özdemir, E. E., & Akbulut, S. (2017). Okuma kültürü ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. Electronic Turkish Studies, 12(14), 465-490. • Ünlü, S. (2019). "Okuma kültürü" edindirme sürecine Türkçe öğretmenlerinin etkisi (Muğla ili örneği). Yayımlanmamış Doktora Tezi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla. • Yılmaz, Z. A. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının okuma alışkanlığı. İlköğretim Online, 5(1), 1-6.