Yabancı Sözlerin Türkçe Karşılıklarına Yönelik Bir İnceleme: Sınıf Öğretmeni Adayları Türkçe Karşılıklar Hakkında Ne Düşünüyor?

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 24, 25 - 48, 31.08.2021

Burak Delican

Öz

Bu araştırmada sınıf öğretmeni adaylarının yabancı sözlerin Türkçe karşılıklarına ilişkin görüşlerini
ortaya koymak amaçlanmıştır. Bu amaçla araştırma sürecinde nitel ve nicel verilerin birlikte
işe koşulduğu karma araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunda Sivas
Cumhuriyet Üniversitesinde öğrenim gören 142 sınıf öğretmeni adayı yer almaktadır. Araştırma
sürecinde sınıf öğretmeni adayları, yabancı dillerin Türkçeyi nasıl etkilediğine, Türk Dil Kurumu
tarafından yabancı sözlere Türkçe karşılık olarak önerilen kelimelerin uygunluğuna ve önerilen
kelimeleri kullanıp kullanmayacaklarına dair görüşlerini ifade etmişlerdir. Veri toplama aracı olarak
anket formu ve Kelime Kontrol Listesi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre sınıf öğretmeni
adayları dile yerleşen yabancı sözlerin Türkçeyi olumsuz etkilediğini belirtmekte; yabancı sözlere
Türkçe karşılık üretmenin ve yabancı sözler yerine Türkçe karşılıkları kullanmanın oldukça önemli
olduğunu düşünmektedirler. Buna ek olarak sınıf öğretmeni adaylarının Türkçeyi korumaya yönelik
tutumlarının da oldukça yüksek olduğu tespit edilmiştir. Diğer taraftan sınıf öğretmeni adaylarının
Türk Dil Kurumunun yabancı sözlere karşılık olarak önerdiği kelimeleri yeterince takip etmediği
belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türkçe, Yabancı Söz, Sınıf Öğretmeni Adayı, Türkçe Karşılık

A Review Of The Turkish Equivalents Of Foreign Words: What Do Preservice Elementary School Teachers Think About The Turkish Equivalents?

Öz

This study aims to portray preservice elementary school teachers’ opinions on the Turkish
equivalents of foreign words. To this end, we employed a mixed research method in which qualitative
and quantitative data are presented side by side. A total of 142 preservice elementary school teacher
studying at Sivas Cumhuriyet University composed the study group. During research, the participants
expressed their opinions on how foreign languages influence Turkish, the suitability of Turkish
equivalences proposed by the Turkish Language Society for foreign words, and whether they intend
to use these words in the future. Data were collected through a survey form and Word Check List. The
results reveal that the participant preservice elementary school teachers believe that the words that
have entered Turkish have had a negative effect on the language and that it is of great importance
to coin and use Turkish equivalents instead. The participant preservice elementary school teachers
were of the opinion that the Turkish language should preserved. That said, we also determined the
participant preservice teachers do not make sufficient use of the proposed equivalents.

Anahtar Kelimeler

Turkish, Foreign Words, Pre-Service Elementary Teachers, Turkish Equivalent

Kaynakça

• Akçay, A. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının yabancı kökenli bilişim terimlerinin Türkçe karşılıklarını bilme yeterliklerinin çeşitli değişkenlerden açısından incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (11), 1-19.
• Aslan, C. (2006). Türkçe ders kitaplarında “Türkçe olmayan sözcükler” in kullanımı üzerine bir inceleme. Dil Dergisi, (133), 7-19.
• Başoğlu, N., Kaplan, T., & Okur, A. (2014). İlköğretim birinci kademede sözcük öğretimi ile ilgili çalışmaların incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(4), 50-65.
• Creswell, J.W. (2014). Research design : qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (4th ed.). Thousand Oaks: SAGE Publications, Inc.
• Ertem, I. S., & Akyüz Aru, S. (2014). Türkçe ders kitaplarında kelime hazinesini geliştirmeye yönelik planlamanın incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 9(3), 153-171.
• Göçer, A. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarına göre Türkçenin güncel sorunları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (11), 491-515.
• İpek, N. (2006). İlköğretim çağı çocuklarında kelime dağarcığı gelişimi (Yüksek lisans tezi). Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Karadağ, Ö. (2005). İlköğretim I. kademe öğrencilerinin kelime hazinesi üzerine bir araştırma. (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Karadağ, Ö., & Kurudayıoğlu, M. (2005). 2005 Türkçe programına göre hazırlanmış ilköğretim birinci kademe Türkçe ders kitaplarının kelime hazinesi. Türklük Bilimi Araştırmaları, (27), 423-436.
• Keklik, S. (2011). Türkçede on bir yaşına kadar çocuklara öretilmesi gereken, birleşim gücü yüksek ilk bin kelime. ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi (ODÜSOBİAD), 2(4), 80-95.
• Kolaç, e. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının anadilimizin yaşadığı sorunlara ilişkin farkındalıkları, görüş ve önerileri. Journal of International Social Research, 1(5).185-203.
• Korkmaz, Z. (2002) Türk diline gönül verenler. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 1-11.
• Kurudayıoğlu, M. (2005). İlköğretim II. kademe öğrencilerinin kelime hazinesi üzerine bir araştırma. (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Özalp, B. (2011). İlköğretim 1. ve 2. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin kelime sayısının kişisel kelime servetine katkısının değerlendirilmesi (Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Şahin, E. Y., Gürlek, M., & Kana, F. (2013). Öğretmen adaylarının Türk dilinin sorunları üzerine düşünceleri: bir durum çalışması. Electronic Turkish Studies, 8(9) 252 – 285.
• Şensoy, F. (2006). Medya ve iletişim yolu ile Türkçeye girmiş yabancı sözcükler (Yüksek lisans tezi). Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Şenyuva, E., Ertüzün, F., Turhan, K., & Demir, N. (2017). Türk diline ilişkin sorunlar, çözüm önerileri ve türkçe bilinci: kuşaklararası karşılaştırma. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 6(3), 1384-1397.
• Temizyürek, F. (2003). Türkçe öğretiminde çocuk edebiyatının önemi. Türklük Bilimi Araştırmaları, (13), 161-180. Temur, T., & Vuruş, N. (2009). Internet genel ağ ortamında Türkçenin kullanımına ilişkin bir çözümleme. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(22), 232-244.
• Turgut Şahin, E. (2008). Türk dilindeki İngilizce kelimeler. (Yüksek lisans tezi). Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Türk Dil Kurumu [TDK], (2015). Yabancı Sözlere Türkçe Karşılıklar Kılavuzu. http://tdk.gov.tr/icerik/diger-icerikler/yabanc-soezlere-karlklar-klavuzu/ adresinden 11.10.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Yağcı, E., Katrancı, M., Erdoğan, Ö., & Uygun, M. (2014). Sınıf öğretmenlerinin kelime öğretiminde karşılaştıkları sorunlar ve kullandıkları yöntem-teknikler. International Journal of Curriculum and Instructional Studies, 2(4), 31-45.
• Yazanoğlu, G. (2011). İlköğretim birinci sınıf öğrencilerinde kelime dağarcığı gelişimin ilk okuma yazma başarısı ve sosyoekonomik düzey ile ilişkisi (Şırnak ili örneği) (Yüksek lisans tezi). Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Yılmaz, R. (2010). Farklı sosyokültürel seviyelerdeki 6 yaş grubu çocukların kelime dağarcıklarının, anne baba tutumları açısından incelenmesi (aydın ili örneği). (Yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Yiğit, M. S., & Karaduman, A. (2011). Eğitim fakültesi öğretmen adaylarının bilgisayar terimlerini Türkçe olarak kullanmaya ilişkin görüşleri. International Journal of Social and Economic Sciences (IJSES), 1(1), 15-23.
• Yurt, S. U., & Aktaş, E. (2016). Öğretmen adaylarının yabancı sözcüklerin türkçe karşılıklarını bilme düzeyleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(37), 166-186.
• Yüksek Öğretim Kurumu [YÖK], (2017). Yüksek öğretim program atlası. https://yokatlas.yok.gov.tr/lisans-bolum.php?b=10183 adresinden 11.10.2019 tarihinde erişilmiştir.