BibTex RIS Kaynak Göster

Gönüllülük Olgusunu Sosyolojik Teorilerle Anlama Denemesi

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: Gençlik ve Gönüllülük, 27 - 58, 01.01.2019

Selda Taşdemir Afşar

Öz

Gönüllülük olgusunun ve gönüllü çalışmalarının hem toplumsal refaha dolayısıyla da ülkelerin sosyoekonomik gelişimine katkı sağladığı hem de bireyler arası dayanışmayı ve ilişkileri güçlendirdiği, sosyal dışlanmanın olduğu yerlerde sosyal içer il meye katkıda bulunduğu bilindik bir gerçektir. Bu katkıları nedeniyle gönüllülüğün ve gönüllülük çalışmalarının toplumsal gelişim açısından önemli bir rol oynadığı söylenebilmektedir. Toplumsal gelişim açısından önemli bir işleve sahip olduğu kabul edilen gönüllülük olgusunun sosyolojik bakışla nasıl ele alındığı, hangi kuram ve yaklaşımlarla açıklanabileceği gönüllülük ile ilgili yapılacak sosyolojik çalışmalar için yol gösterici olacaktır. Bu çalışmada işlevselcilik, rasyonel tercih kuramları ve sosyal sermaye teorisi kullanılarak gönüllülük olgusunun daha net anlaşılabileceği ve sosyolojik çalışmalarda kullanılabileceği öngörülmüştür. Bu çerçevede bu çalışmada, “gönüllülük bireysel bir eylem olarak nasıl anlaşılabilir”, “gönüllülük olgusu sosyolojik teorilerle nasıl anlamlandırılabilir/açıklanabilir” ve seçilen teorilerden hangisi gönüllülük olgusunu anlamaya/açıklamaya en fazla yaklaşır” soruları üzerinden herbir kuramın gönüllülük olgusunu nasıl ele alabileceğine, hangi odaklar üzerinden gönüllülük olgusunu açıklayabileceklerine yönelik bir anlama denemesine girişilmektedir. Bu bağlamda kuramların olanakları ve eksikliklerine de odaklanmayı hedeflemektedir

Anahtar Kelimeler

Gönüllülük Sosyolojik Bakış İşlevselcilik Rasyonel Tercih Kuramları Alışveriş Teorisi Sosyal Sermaye

Kaynakça

  • • Aydemir, M. A. (2011). Toplumsal ilişkilerin sosyal sermaye değeri (Topluluk duygusu ve sosyal sermaye üzerine bir araştırma) (Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
  • • Baştürk, Ş. (2012). Rasyonel tercih sosyolojisi bağlamında James S. Coleman’ın sosyal sermaye kavramı: Eğitime katılma yönünden tartışmalar. Sosyoloji Konferansları, 45 (1), 75-123.
  • • Bağcı, G. (2013). Genç gönüllülüğü: Kişisel ve sosyal kalkınmaya giden çift yönlü yol. Türkiye’de gönüllülük: gönüllülüğün rolünün ve katkılarının keşfedilmesi İçinde, (pp.48-51). https://www.undp. org/content/dam/turkey/docs/Publications/mdgs/Turkiyedegonulluluk pdf
  • • Blau. P. (1994) Structural contexts of opportunities. Chicago: The University of Chicago Press.
  • • Bourdieu, P. (2010). Sermaye biçimleri. M. M. Şahin ve A. Z. Ünal (Der.). Sosyal Sermaye: Kuram, Uygulama, Eleştiri içinde. Sakarya: Değişim Yayınları.
  • • Bourdieu, P. ve Wacquant, L. J. D. (1992). An invitation to reflexive sociology. Chicago: The University of Chicago Press.
  • • Coleman, J. S. (1990). Foundations of social theory. Cambridge, Massachusetts, and London, England: The Belknap Press of Harvard University Press.
  • • Coleman, J. S. (2000). Social capital in the creation of human capital. In E. L. Lesser (Ed.), Knowledge and Social Capital: Foundations and Applications (pp. 43–68). USA: Butterworth - Heinemann.
  • • Coleman, James (2010). Beşeri sermayenin yaratımında sosyal sermaye. M. M. Şahin ve A. Z. Ünal (Der.). Sosyal Sermaye: Kuram, Uygulama, Eleştiri içinde. Sakarya: Değişim Yayınları.
  • • Corrigan, M. W. (2001). Social exchange theory, ınterpersonal communication motives, and volunteerism: ıdentifying motivation to volunteer and the rewards and costs associated. (Master’s thesis, The College Of Arts And Sciences). Retrieved from http://wvuscholar.wvu.edy
  • • Çakı, F. (2014). Türk sosyolojisinde yeni bir alan: Gönüllülük araştırmaları, Sosyoloji Dergisi, 29 (2), 185-202.
  • • Çevik, A. ve Gürsel, F. (2015). Gönüllü motivasyon envanteri: Türk popülâsyonuna uyarlanması. Ankara Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Dergisi, 13 (2), 83-92.
  • • Field, J. (2006), Sosyal sermaye, (Çev. B. Bilgen ve B. Şen), İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
  • • Giddens, A. (1999). İleri toplumları sınıf yapısı, (Çev. Ö. Baldık), İstanbul: Birey Yayıncılık.
  • • Gil-Lacruz, A.I., Marcuello-Servos, C. ve Saz-Gil, M.I. (2016). Youth volunteering in countries in the european union: Approximation to differences, nonprofit and voluntary sector. Quarterly, 45(5), 971- 991.
  • • Güder, N. (2004). Sivil toplumcunun el kitabı. Ankara: STGP Yayınları.
  • • Güngör, N. (2014). Spor organizasyonlarındaki gönüllülük kavramı ve Türkiye’deki yansımaları, (Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul) https://tez.yok.gov. tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
  • • Homans, G. C. (1958). Social behavior as Exchange. American Journal of Sociology, 63 (6), 597-606.
  • • Ibarra, H., Kilduff, M., & Tsai, W. (2005). Zooming in and out: Connecting individuals and collectivities at the frontiers of organizational network research. Organization Science, 16(4): 359–371.
  • • Institute for Volunteering Research. (2004). Volunteering for all? Exploring the link between volunteering and social exclusion. London: IVR.
  • • UNV. (2015). State of The World’s Volunteerism Report 2015 Transforming governance. Washington, DC: United Nations Volunteers (UNV) programme.
  • • Wacquant, L. (2007). Pierre Bourdieu: hayatı, eserleri ve entelektüel gelişimi. (Çev: Ü. Tatlıcan) G. Çeğin, E. Göker, A. Arlı ve Ü. Tatlıcan (Ed.), Ocak ve Zanaat: Pierre Bourdieu Derlemesi içinde, İstanbul: İletişim Yayınları.
  • • Wallace, R. A. ve Wolf, A. (2012). Çağdaş Sosyoloji Kuramları – Geleneğin Genişletilmesi, (Çev. Elburuz, L ve Ayas, R. A.), Ankara: Doğu Batı Yayınları.
  • • Wilson J. (2000), Volunteering, Annual Review of Sociology, 26, 215-240.
  • • Wilson, J. ve Musick, M. (2000). The effects of volunteering on the volunteer. Law and Contemporary Problems, 62 (4), 141-168.
  • • Yaman, Y. (2003), Gönüllülük psikolojisi ve gönüllü yönetimi. Sivil Toplum Düşünce ve Araştırma Dergisi, 1 (2).
  • • Yurttagüler, L. (2013). Gönüllülük ve vatandaşlık kavramı. Türkiye’de gönüllülük: Gönüllülüğün rolünün ve katkılarının keşfedilmesi İçinde. (pp.18-27). https://www.undp.org/content/dam/turkey/docs/ Publications/mdgs/Turkiyedegonulluluk.pdf
  • • Ziersch, A. M. ve Baum, F. E. (2004). Involvement in civil society groups: Is it good for your health? (Research Report). Journal of Epidemiology and Community Health, 58(6), 493-500.

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: Gençlik ve Gönüllülük, 27 - 58, 01.01.2019

Selda Taşdemir Afşar

Öz

It is a well-known reality that volunteering fact and voluntary activities not only make contribution to the social welfare, thus socio-economic development of countries but also strengthen the relationships and solidarity among people and contribute to social inclusion where social exclusion is observed. It can be said that volunteering and voluntary activities play an important role for social development because of such contributions. The consideration and explanation of volunteering, accepted as having an important function for social development, by sociology according to the certain theories and approaches will be instructive for sociological studies related to volunteering. It is foreseen in this study that the volunteering fact may be clearly understood and used in sociological studies by using functionalism, rational choice theory and social capital theory. In this frame, it is tried to understand how each of these theories considers volunteering fact and how they can explain volunteering fact in terms of certain centers through the questions such as “how can volunteering be understood as an individual action, “how can volunteering fact be interpreted/explained by using sociological theories” and ‘which theory is the most appropriate one to understood/explain volunteering fact” in this study. In this context, it is also aimed to focus on opportunities and deficiencies of such theories

Anahtar Kelimeler

Volunteering Sociological View Functionalism Rational Choice Theories Exchange

Kaynakça

  • • Aydemir, M. A. (2011). Toplumsal ilişkilerin sosyal sermaye değeri (Topluluk duygusu ve sosyal sermaye üzerine bir araştırma) (Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
  • • Baştürk, Ş. (2012). Rasyonel tercih sosyolojisi bağlamında James S. Coleman’ın sosyal sermaye kavramı: Eğitime katılma yönünden tartışmalar. Sosyoloji Konferansları, 45 (1), 75-123.
  • • Bağcı, G. (2013). Genç gönüllülüğü: Kişisel ve sosyal kalkınmaya giden çift yönlü yol. Türkiye’de gönüllülük: gönüllülüğün rolünün ve katkılarının keşfedilmesi İçinde, (pp.48-51). https://www.undp. org/content/dam/turkey/docs/Publications/mdgs/Turkiyedegonulluluk pdf
  • • Blau. P. (1994) Structural contexts of opportunities. Chicago: The University of Chicago Press.
  • • Bourdieu, P. (2010). Sermaye biçimleri. M. M. Şahin ve A. Z. Ünal (Der.). Sosyal Sermaye: Kuram, Uygulama, Eleştiri içinde. Sakarya: Değişim Yayınları.
  • • Bourdieu, P. ve Wacquant, L. J. D. (1992). An invitation to reflexive sociology. Chicago: The University of Chicago Press.
  • • Coleman, J. S. (1990). Foundations of social theory. Cambridge, Massachusetts, and London, England: The Belknap Press of Harvard University Press.
  • • Coleman, J. S. (2000). Social capital in the creation of human capital. In E. L. Lesser (Ed.), Knowledge and Social Capital: Foundations and Applications (pp. 43–68). USA: Butterworth - Heinemann.
  • • Coleman, James (2010). Beşeri sermayenin yaratımında sosyal sermaye. M. M. Şahin ve A. Z. Ünal (Der.). Sosyal Sermaye: Kuram, Uygulama, Eleştiri içinde. Sakarya: Değişim Yayınları.
  • • Corrigan, M. W. (2001). Social exchange theory, ınterpersonal communication motives, and volunteerism: ıdentifying motivation to volunteer and the rewards and costs associated. (Master’s thesis, The College Of Arts And Sciences). Retrieved from http://wvuscholar.wvu.edy
  • • Çakı, F. (2014). Türk sosyolojisinde yeni bir alan: Gönüllülük araştırmaları, Sosyoloji Dergisi, 29 (2), 185-202.
  • • Çevik, A. ve Gürsel, F. (2015). Gönüllü motivasyon envanteri: Türk popülâsyonuna uyarlanması. Ankara Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Dergisi, 13 (2), 83-92.
  • • Field, J. (2006), Sosyal sermaye, (Çev. B. Bilgen ve B. Şen), İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
  • • Giddens, A. (1999). İleri toplumları sınıf yapısı, (Çev. Ö. Baldık), İstanbul: Birey Yayıncılık.
  • • Gil-Lacruz, A.I., Marcuello-Servos, C. ve Saz-Gil, M.I. (2016). Youth volunteering in countries in the european union: Approximation to differences, nonprofit and voluntary sector. Quarterly, 45(5), 971- 991.
  • • Güder, N. (2004). Sivil toplumcunun el kitabı. Ankara: STGP Yayınları.
  • • Güngör, N. (2014). Spor organizasyonlarındaki gönüllülük kavramı ve Türkiye’deki yansımaları, (Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul) https://tez.yok.gov. tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
  • • Homans, G. C. (1958). Social behavior as Exchange. American Journal of Sociology, 63 (6), 597-606.
  • • Ibarra, H., Kilduff, M., & Tsai, W. (2005). Zooming in and out: Connecting individuals and collectivities at the frontiers of organizational network research. Organization Science, 16(4): 359–371.
  • • Institute for Volunteering Research. (2004). Volunteering for all? Exploring the link between volunteering and social exclusion. London: IVR.
  • • UNV. (2015). State of The World’s Volunteerism Report 2015 Transforming governance. Washington, DC: United Nations Volunteers (UNV) programme.
  • • Wacquant, L. (2007). Pierre Bourdieu: hayatı, eserleri ve entelektüel gelişimi. (Çev: Ü. Tatlıcan) G. Çeğin, E. Göker, A. Arlı ve Ü. Tatlıcan (Ed.), Ocak ve Zanaat: Pierre Bourdieu Derlemesi içinde, İstanbul: İletişim Yayınları.
  • • Wallace, R. A. ve Wolf, A. (2012). Çağdaş Sosyoloji Kuramları – Geleneğin Genişletilmesi, (Çev. Elburuz, L ve Ayas, R. A.), Ankara: Doğu Batı Yayınları.
  • • Wilson J. (2000), Volunteering, Annual Review of Sociology, 26, 215-240.
  • • Wilson, J. ve Musick, M. (2000). The effects of volunteering on the volunteer. Law and Contemporary Problems, 62 (4), 141-168.
  • • Yaman, Y. (2003), Gönüllülük psikolojisi ve gönüllü yönetimi. Sivil Toplum Düşünce ve Araştırma Dergisi, 1 (2).
  • • Yurttagüler, L. (2013). Gönüllülük ve vatandaşlık kavramı. Türkiye’de gönüllülük: Gönüllülüğün rolünün ve katkılarının keşfedilmesi İçinde. (pp.18-27). https://www.undp.org/content/dam/turkey/docs/ Publications/mdgs/Turkiyedegonulluluk.pdf
  • • Ziersch, A. M. ve Baum, F. E. (2004). Involvement in civil society groups: Is it good for your health? (Research Report). Journal of Epidemiology and Community Health, 58(6), 493-500.
Toplam 28 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Selda Taşdemir Afşar Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 1 Ocak 2019
Yayımlandığı Sayı Yıl 2019 Cilt: 7 Sayı: Gençlik ve Gönüllülük

Kaynak Göster

APA Afşar, S. T. (2019). Gönüllülük Olgusunu Sosyolojik Teorilerle Anlama Denemesi. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 7(Gençlik ve Gönüllülük), 27-58.
 Kapak Resmi İndir

ÖNEMLİ NOT: DERGİMİZ ÖZEL SAYILAR HARİCİNDE HER YILIN NİSAN, AĞUSTOS VE ARALIK AYLARINDA OLMAK ÜZERE YILDA ÜÇ DEFA YAYIMLANMAKTADIR. ADAY ÇALIŞMALAR SAYIYA ÖZEL GÖNDERİLMEMEKTEDİR. DERGİMİZE GÖNDERİLEN MAKALELER DEĞERLENDİRME SÜRECİNİN TAMAMLANMASINI TAKİBEN UYGUN OLAN İLK SAYIDA YAYIMLANMAKTADIR.