Lise Öğrencilerinin Fiziksel Aktivitelere Katılımını Engelleyen Faktörler Ölçeğinin Geliştirilmesi FİZAKEFÖ

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 19, 171 - 215, 01.01.2019

Sıtkı Özbek Oğuzhan Yoncalık

Öz

Bu araştırmanın amacı lise öğrencilerinin sosyal ve fiziksel gelişiminin arttığı bir dönemde fiziksel aktivitelerden neden uzaklaştıklarını ve yaşamlarının içerisinde fiziksel aktivite yapmalarını engelleyen faktörlerin ne olduğunu belirlemek amacıyla geçerliliği ve güvenirliği yüksek bir ölçek geliştirmektir. Çalışmamızın örneklemini Kırşehir ilinde 2017-2018 eğitim-öğretim yılında MEB’e bağlı liselerde eğitim hayatına devam eden toplam 938 lise öğrencisi oluşturmuştur. Araştırmamızda geliştirilen ölçeğin güvenirlik düzeylerini belirlemek için Cronbach’s Alpha iç tutarlılık analizinden yararlanılmıştır. Ölçeğin faktör yapısını belirlemek amacıyla Açıklayıcı Faktör Analizi AFA ve Doğrulayıcı Faktör Analizi DFA kullanılmıştır. AFA sonuçları ölçeğin toplam varyansın %88’ini açıklayan beş faktöre sahip olduğu göstermektedir. Ölçeğe ait ortak faktör yük değerleri 0.772 - 0.982 arasında; faktör yük değerleri ise 0.858 -0.977arasında değişmektedir. DFA sonuçları ise beş faktörlü yapıya ait uyum indeksi değerlerinin kabul edilebilir düzeyde olduğunu göstermektedir. Ölçeğin güvenirlik katsayı Cronbach alpha değeri α = 0.82 olarak elde edilmiştir. Elde edilen bu bulgular doğrultusunda, “FİZAKEFÖ”nün geçerliği ve güvenirliği yüksek, madde ölçme gücü yeterince güçlü ve ölçeğin ölçülmesi beklenen yapıya ait düzeyi saptamada yeterli bir ölçek olduğu söylenebilir

Anahtar Kelimeler

Fiziksel Aktivite, Engeller, Lise Öğrencileri, Ölçek Geliştirme

Kaynakça

• • Akkaya L. (1998). Kocaeli’de Ortaöğretim Gençliğinin Sportif Tercihlerini Etkileyen Sosyo-Ekonomik Faktörler. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı Sakarya). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp adresinden edinilmiştir.
• • Aksoy Y. (2016). Davranış Değişim Aşamalarına Göre Düzenli Egzersize Katılımı Engelleyen Ve Güdüleyen Faktörlerin İncelenmesi. (Doktora Tezi, Ondokuz Mayis Üniversitesi, Sağlik Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi Ve Spor Anabilim Dalı, Samsun). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp adresinden edinilmiştir.
• • Akyol A, Bilgiç P, Ersoy G (2008). Fiziksel Aktivite, Beslenme ve Sağlıklı Yaşam. T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Yayın no:729
• • Alexandrıs K, Carroll B. (1997). Demographic Differences İn The Perception Of Constraints On Recreational Sport Participation: Results From A Study İn Greece. Leisure Studies, 16, 107–125.
• • Altuntaş M. (1995). Ortaöğretim Gençliğinin Sportif Eğitim ve Beklentileri (Trabzon İli Uygulaması) . (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara). https://tez.yok. gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• • Ardahan F, Lapa TY, Yerlisu T (2010). Outdoor recreation: the reasons and carried benefits for attending outdoor sports of the participants of cycling and/or trekking activities. Int J Hum Sci. 8(1):1327-1341.
• • Browne MW, Cudeck R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. In: Bollen, K.A., & Long, J.S. (Eds.), Testing structural equation models (pp. 136-162). Beverly Hills, CA: Sage
• • Büyüköztürk, Ş. (2002). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi Elkitabı, Ankara: Pegem Yayıncılık.
• • Büyüköztürk Ş. (2009). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, spss uygulamaları ve yorum (9. Baskı). Ankara: Pegem Yayınları.
• • Büyüköztürk Ş, Kılıç Çakmak E, Akgün Ö E, Karadeniz Ş, Demirel F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri (5.bs.). Ankara: Pegem Akademi.
• • Child D. (2006). The Essentials of Factor Analysis. UK: A&C Black.
• • Chow H, Dong YH. (2013). Relationship Between Leisure Participation in Leisure Constraints On Taiwanese Breastfeeding Mothers, National Cheng Kung University Tainan, Taiwan. 1-18.
• • Comrey AL, Lee HB. (1992). A First Course in Factor Analysis, Psychology Press, 2. edt., Hillsdale, NJ, USA: Lawrence Erlbaum Associates’den akt.; Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., Büyüköztürk, Ş., Sosyal Bilimler içi n Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve Lisrel Uygulamaları, Ankara: Pegem Akademi (2010).
• • Çokluk Ö, Şekercioğlu G, Büyüköztürk Ş. (2016). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: Spss ve Lisrel uygulamaları (4. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• • Devellıs RF. (2003). Scale Development Theory and Applications Second Edition. SAGE Publications International Educational and Professional Publisher, chapter 5: 60-96.
• • Dıshman RK, Sallıs JF. (1994). Determinants and interventions for physical activity and exercise. (C Bouchard, RJ Shephard, T Stephens, Eds) Physical activity fitness, and health: international proceedings and consensus statement. s. 214–238. Champaign, IL: Human Kinetics.
• • Gümüş H, Işık Ö, Karakullukçu Ö, Yıldırım İ. (2014). Ortaöğretim Kurumlarında Serbest Zaman Fiziksel Aktivite Kısıtlayıcıları. International Journal of Science Culture and Sport, 2148-1148.
• • Gürbüz B, Öncü E, Emir, E. (2012). Boş Zaman Engelleri Ölçeği: Yapı Geçerliğinin Test Edilmesi. 12. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• • Hhs&Cdc U.S. Department of Health And Human Services, Centers for Dİsease Control And Preventİon (1996). National Center for Chronic Disease Prevention and Health Promotion, Physical activity and health: a report of the Surgeon General, Atlanta, GA.
• • Jackson EL, Henderson KA. (1995). Gender based analysis of leisure constraints. Leisure Sciences, 17, 31– 51.
• • Kan A, Akbaş A. (2005). Lise öğrencilerinin kimya dersine yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 227-237.
• • Karaca A, Ergen E, Koruç Z. (1998), Fiziksel aktivite değerlendirme anketi güvenirlik ve geçerlik çalışması. (Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Ankara).
• • Karaküçük S, Gürbüz B. (2007). Boş Zaman Engelleri Ölçeği-28: Ölçek Geliştirme, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 1(12): 3-10.
• • Kline RB. (2015). Principles and practice of structural equation modeling. Fourth Edition. London: Guilford Publications.
• • Kurtuluş K. (2010). Araştırma yöntemleri. İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• • Öcal M. (2012). Ölçek Geliştirme: Serbest Zaman Fiziksel Aktivite Kısıtlayıcıları (SZFA-K). Hacettepe Spor Bilimleri Dergisi, 23 (2), 50–60.
• • Rımal A (2002). Association of Nutrition Concerns and Socioeconomic Statüs With Exercise Habits. International Journal of Concumer Studies, 26(4), 322-327.
• • Raymore L, Godbey G, Crawford D, Von Eye A. (1993). Nature and process of leisure constraints: An empirical test. Leisure Sciences, 15, 99–113.
• • Sallıs JF, Zakarıan JM, Hovell MF, Hofstetter LR. (1996). Ethnic, Socio Economic and Sex Defferences in Physical Activity Among Adolescent. Journal of Clinical Epidemiology (49), 125-134.
• • Scherer R.F, Wıebe FA, Luther DC, Adams J.S. (1988). Dimensionality of Coping: Factor Stability Using the Ways of Coping Questionnaire, Psychological Reports, 62, 763-770
• • Sıngh K (2007). Quantitative Social Research Methods. New Delhi: Sage Publications.
• • Tabachnıck BG, Fıdel LS. (2014). Using multivariate statistics. USA: Pearson Education Limited
• • Worthıngton RL, Whıttaker TA. (2006). Scale development research: A content analysis and recommendations for best practices, The Counseling Psychologist, 34, (6), 806-838.