Zayıflığın Sosyo-Kültürel İnşası Bağlamında Gençlerde Zayıf Bedene Sahip Olmanın Anlamı

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 14, 149 - 170, 01.01.2018

Çiğdem Sema Sırma

Öz

Gençlik dönemi, bir çok değişimin yaşandığı bir dönemdir. Bu dönemde birey, çocuk bedeninden yetişkin bedenine geçiş aşamalarını yaşamaktadır. Diğer bir ifadeyle genç, bedensel olarak değişimi ve dönüşümü yaşamaktadır. Bedenin biyolojik olarak dönüşüm geçirdiği bu süreçte sosyolojik olarak, bu dönüşümün sosyal ve kültürel zeminde nasıl şekillendiği önem taşımaktadır. Bu noktada, bu araştırmada gençlerin zayıf bedene sahip olmak istemelerinin nedenleri, zayıf bedene sahip olmanın anlamı noktasında açıklanmak istenmiştir. Bu amaç kapsamında bireysel bir tercih olarak görülebilen zayıflamanın anlam ve önemine sosyo-kültürel açıklamalar ışığında bakılmıştır. Araştırma nitel araştırma çatısı altında yapılmıştır. Araştırmada, kilolu olma deneyimini yaşayarak zayıflamış veya hala zayıflamak isteyen gençlerle yapılan derinlemesine görüşmelerde gençlerin kendi ifadelerinden yola çıkarak gençler açısından zayıf bedene sahip olmanın anlamı açıklanmıştır. Araştırma sonucunda gençler için zayıf bedene sahip olmanın; toplumun idealize ettiği bedene ulaşmak, sağlıklı bir yaşam sürdürebilmek, karşı cins tarafından beğenilmek, kendini beğenmek, güzel bulmak, özgüvenli olmak ve kendini yansıtan kıyafetler bulabilmek için anlamlı olduğu görülmüştür

Anahtar Kelimeler

Gençlik, Zayıf Olmak, Beden, Nitel Araştırma, Derinlemesine Görüşme

Kaynakça

• • Alemdar, S. (2016). Özel bir zayıflama merkezine devam eden yetişkin kadınlarda sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının ağırlık kaybına yansımasının değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi, Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beslenme Ve Diyetetik Bölümü, Ankara). http:tez2.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Barker Erin T. & Galambos Nancy L. (2003). Body dissatisfaction of adolescent girls and boys: risk and resource factors. The Journal of Early Adolescence, 23:141-165
• • Baudrillard, J. (2004). Tüketim toplumu. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• • Berger Peter L. ve Thomas L. (1966). The social construction of reality a treatise in the sociology of knowledge. Penguin Books.
• • Boero N. (2007), All the news that’s fat to print: the american “obesity epidemic” and the media, Quali- tative Sociology, 30, 41–60.
• • Burcu, E. (1997). Çırak ve kalfa gençlik altkültür grubu hakkında sosyolojik bir araştırma, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara). http:tez2.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Butler C. (2015). Making interview transcripts real: the reader’s response, Work, Employment and Soci- ety, 29, 166–176.
• • Casanova E. M. (2004) “No ugly women”: concepts of race and beauty among adolescent women in ecuador, Gender and Society, 18, 287-308.
• • Cihan B. ve Bozo Ö. (2012). Genç yetişkin kadınlarda zayıflama haplarına yönelik tutumları ölçen bir ölçeğin geliştirilmesi, Türk Psikoloji Yazıları, 15, 63-69.
• • Demiralp M., Bahtiyar D., Sarıkoç G., İyigün E., Açıkel C., Başbozkurt M. (2015). Beden imgesinin yaşam niteliğine etkisi ölçeğinin türkçe uyarlaması: geçerlilik ve güvenilirlik çalışması, Anadolu Psikiyatri Dergisi,16, 82-90.
• • Demiray E. ve Çalışır G. (2016) küreselleşme ve medya aracılığıyla kadın bedenine müdahale: “cosmopol- itan” ve “elele” dergilerinin analizi, Uluslararasi İletişim, Edebiyat, Müzik ve Sanat Çalışmalarında Güncel Yaklaşımlar Kongresi Bildiri Kitabı, 336- 343.
• • Demirel F., Bideci A., Çamurdan M. O., Yeşilkaya E., Cinaz P. (2005). Bilinçsiz zayıflama diyeti uygulayan ergen kızlarda gelişen hipotiroidi: olgu sunumu, sted, 14,188-191.
• • Duke, L. (2000). Black in a blonde world: race and girls’ interpretations of the feminine ideal in teen mag- azines, Journalism and Mass Communications Quarterly, 77, 367-392.
• • Erden Ö. O. (2011). Dil, toplumsal cinsiyet ve yeniden üretimin hegemonik bir alanı olarak ‘beden’: bir kavramın sosyolojisi üzerine, 4. Uluslararası Bir Bilim Kategorisi olarak ‘Kadın’ Sempozyumu – 4. Interna- tional ‘Women’ as a Category of Science Symposium (bildiri kitabında yayınlanmıştır).
• • Esgin, A. (2011). Beden sosyolojisi açısından popüler kültür ve kadın, woman, 4. Uluslararası Bir Bilim Kategorisi Olarak ‘Kadın’ Sempozyumu, İnönü Üniversitesi Sanat & Tasarım Dergisi Özel Sayısı, 669-679.
• • Featherstone M. (2001). The body in consumer culture In Featherstone M. ve Hepworth M. Turner Brayn S. (Eds.), The body: social process and cultural theory (170-197). London, Thousand Oaks, New Delhi.
• • Featherstone M. ve Hepworth M. Turner Brayn S. (1991), The Body: Social Process and Cultural Theory, Sage Publications
• • Fie Richard W. (2008). Disordered eating in female distance runners: a qualitative diary view (Doctoral dissertation).
• • Garrett Catherine J. (1997). Recovery from anorexia nervosa: a sociological perspective, International Journal of Eating Disorders, 21. 261–272.
• • Giddens A. (2000). Sosyoloji, Ayraç Yayınları.
• • Glaser,B. G.,&Strauss, A. L. (1967). The discovery of grounded theory: strategies for qualitative research. Chicago: Aldine.
• • Gümüş D. (2014). Zayıflama Diyeti Uygulayan Bireylerin Menü Etiketleri İle İlgili Algıları, Öğün Seçim- lerindeki Tutum Ve Davranışlarının İncelenmesi, (Yüksek Lisans Tezi Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beslenme ve Diyetetik Anabilim Dalı, Ankara) http:tez2.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Günindi- Ersöz A. (2010). Tüketim toplumunda “sıfır beden” söylemi: neden ve sonuçları üzerine sosyo- lojik bir değerlendirme, Edebiyat Fakültesi Dergisi, 27, 37-53.
• • Haff Darlene R. (2009). Racial/ethnic differences in weight perceptions and weight control behaviors among adolescent females, Youth Society, 41, 278-301.
• • Hamurcu P., Öner C., Telatar B. ve Şahin Y. (2015). Obezitenin benlik saygısı ve beden algısı üzerine etkisi, Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 19, 122 – 128.
• • Haspolat N. K. ve Kağan M. (2017). Sosyal fobinin yordayıcıları olarak beden imajı ve benlik saygısı, Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 139-152.
• • Heinberg Leslie J. (1997). Theories of body image disturbance: perceptual, developmental, and socio- cultural factors, J. Kevin Thompson, (Eds.) Body image, eating disorders and obesity an integrative guide for assessment and treatment, American Psychological Association.
• • Haworth Hoeppner S. (2002). The critical shapes of body image: the role of culture and family in the production of eating disorders, Journal of Marriage and Family, 62, 212-227.
• • Howson A. (2013). The body in society, Polity Press.
• • Işık, E. (1998). Beden ve toplum kuramı: öznenin sosyolojisinden bedenin sosyolojisine, Bağlam Yayınları, İstanbul.
• • Kartal Yağız A., Kuğu N., Semiz M., Kavakçı Ö. (2016). sosyal anksiyete bozukluğunda öfke ifadesinin beden imgesi ve yeme tutumu ile ilişkisi, Türk Psikiyatri Dergisi, 27, 15-22.
• • Kasper Loretta F. (1998) The socialization of eating disorders, From Interdisciplinary English, 2nd edition, McGraw-Hill.
• • Klein, R., (1996). Eat fat, New York: Pantheon.
• • Logio K. (2003). Gender, race, childhood abuse, and body image among adolescents, Violence against Women, 9, 931-954.
• • Laslett B. ve Warren Carol A. B. (1975). Losing weight: the organizational promotion of behavior change, Social Problems, 23, 69-80.
• • Lovejoy M. (2001). Disturbances in the social body differences in body image and eating problems among African American and white women, Gender & Society, 15, 239-261
• • Macionis John J. (2012). Sosyoloji. Nobel Yayın Dağıtım
• • Mills Wright C. (1959), The sociological imagination. Oxford University Press, USA,
• • Nazlı, Aylin (2004) “Beden ve Tüketim: Tüketim Kültürü İçinde Kadın Bedenine Bir Bakış” , Sivil Toplum, Sayı:2, No:8, s:25-34
• • Nazlı, A. (2005). ‘Görünmeyen’ beden’de ‘görünen’ beden’e: beden’in sosyolojisi, Sosyoloji Araştırma- ları Dergisi, 8, 71-87.
• • Nazlı, A. (2006). Bedenin ölümü: modern öncesinden postmoderne beden ve ölüm, Ege Üniversitesi Sosyoloji Dergisi,16, 1-16
• • Okumuş, E. (2011). Bedene müdahalenin sosyolojisi, Kadir Canatan (Ed.), Beden Sosyolojisi içinde (s.45- 67), Açılım Kitap.
• • Okumuşoğlu S. (2017). Diyet yapan kadınlarda beden algısı, benlik saygısı, yaş ve vücut kitle indeksi ilişkisinin araştırılması, ulakbilge, 5, 1171-1181.
• • Ozansoy N. (2012) Tüketim toplumunda güzellik imajinin üretimi (Yüksek Lisans Tezi Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Ana Bilim Dalı Uygulamalı Sosyoloji Bilim Dalı, İzmir). http:tez2.yok. gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Özcan- Demir N., Ulusoy D. ve Güngör-Baran A. (2004). A sociological analysis on eating disorders among anorexia and bulima nevrosa patients and primary school and university students as risk groups in Turkey II: family structure, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 21, 49-76.
• • Özkan, İ. (2017). Hafif şişman/ obez kadınlarda yeme bağımlılığı, depresyon ve diyet kalitesinin değer- lendirilmesi, (Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Diyetetik Programı, Ankara) http:tez2.yok.gov.tr/adresinden edinilmiştir.
• • Paff Ogle J. ve Lynn Damhorst M. (2003). Mothers and daughters interpersonal approaches to body and dieting, Journal Of Family Issues, 24, 448-487.
• • Patton, M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods (3rd ed.). Thousand
• • Oaks, CA: Sage Publications.
• • Saguy Abigail C. ve Gruys K. (2010). Morality and health: news media constructions of overweight and eating disorders, Social Problems, 57, 231-250.
• • Shilling C. (2004). The body and social theory, Sage Publications, London, Thousand Oaks, New Delhi.
• • Shilling C. (2005). The body in culture, technology and society, Sage Publications, London, Thousand Oaks, New Delhi.
• • Smith Maguire J. (2008). Fitness media: an education in the fitness lifestyle, içinde (Eds.) Fit For Con- sumption: Sociology and The Business of Fitness, (ss.106-148), Routledge.
• • Stearns, Peter N. (1997). Fat history: bodies and beauty in the modern west. New York and London: New York University Press.
• • Şensoy B. (2013). Medyada beden imajı: bazı televizyon programlarından örnekler (Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı, Afyon). http:tez2.yok.gov. tr/adresinden edinilmiştir.
• • Thomas, H. ve Ahmed J. (2004). Cultural bodies etnography and theory, Blackwell Publication Data, USA, UK, Australia.
• • Turner Bryan S. (2004). The talking disease: Hilda Bruch and anorexia nervosa, içinde (Edt.) Regulating Bodies Essays in Medical Sociology (pp. 214-229), Routledge.
• • Ulusoy D., Baran, A. G. ve Özcan, N. D. (2003). A sociological analysis on eating disorders among an- orexia and bulimia nevrosa patients and primary school and university students as risk groups in Turkey I: gender, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 20, 41-60.
• • Vander Wal JS, Gibbons, JL. ve del Pilar Grazioso M. (2008). The sociocultural model of eating disor- der development: Application to a Guatemalan sample, Eating Behaviors, 9, 277-284
• • Walcott Delores D., Helen D. Pratt ve Dilip R. P. (2003). Adolescents and eating disorders: gender, racial, ethnic, sociocultural, and socioeconomic issues, 18, 223- 243.
• • Wallece A. Ruth ve Wolf A. (2004). Çağdaş sosyoloji kuramları klasik geleneğin geliştirilmesi, İzmir, Punto Yayıncılık.