Çocuklarda Dijital Oyun Bağımlılığının Beslenme Tutum ve Davranışlarını Yordayıcı Rolü

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 34, 16 - 30, 09.12.2024

Nihan Türkoğlu , Merve Nur Özkan

https://doi.org/10.52528/genclikarastirmalari.1389282

Öz

Amaç: Bu çalışma çocuklarda dijital oyun bağımlılığının beslenme tutum ve davranışlarına etkisinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır.

Yöntem: Tanımlayıcı tipteki bu araştırma, Ocak 2023-Mart2023 tarihleri arasında yapılmıştır. Araştırmanın evrenini Trabzon ilinde bulunan iki ortaokul öğrencileri oluşturmuştur. Araştırmada örnekleme yöntemine gidilmeden, araştırma tarihinde öğrenimine devam eden, katılmaya gönüllü olan 296 öğrenci ile çalışma tamamlanmıştır. Verilerin toplanmasında “Tanımlayıcı Bilgi Formu”, “Dijital Oyun Bağımlılığı Ölçeği” ve “Beslenme Davranış Ölçeği” ve “Beslenme Tutum Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmanın yapılabilmesi için XXX Üniversitesi Tıp Fakültesi etik kurulundan izin alınmıştır. Verilerin analizinde yüzdelik oran, frekans, korelasyon ve regresyon analizi kullanılmıştır.

Bulgular: Öğrencilerin dijital oyun bağımlılığı düzeyleri ile beslenme davranış ve tutum puanları arasında negatif yönde orta seviyede bir ilişki olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca dijital oyun bağımlılığının beslenme davranış ve tutumları üzerindeki etkisini test eden regresyon modeli istatistiksel olarak anlamlı sonuç vermiştir (F=147.152; p=0.000). Regresyon analizi sonucuna göre dijital oyun bağımlılığının beslenme davranış ve tutumları üzerindeki etkisini %47 oranında açıklamaktadır (R2=.465).

Sonuç: Öğrencilerin dijital oyun bağımlılığı düzeyleri arttıkça beslenme davranış ve tutumları üzerinde olumsuz etkisi olduğu saptanmıştır. Ortaokul çağında artmaya başlayan oyun bağımlılığı düzeyinin önüne geçilmesi için milli eğitim, öğretmen ve veli işbirliği yapılması son derece önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Oyun, Bağımlılık, Beslenme, Davranış, Tutum

The Predictive Role of Digital Game Addiction in Children's Nutritional Attitudes and Behaviours

Öz

Aim: This study was conducted to determine the predictive role of digital game addiction on nutritional attitudes and behaviors in children.

Methods: This descriptive study was conducted in two secondary schools in Trabzon between January and March 2023. The study population consisted of students from two secondary schools. Random sampling method was used in the study and the study was completed with the participation of 296 students who were continuing their education on the study date and volunteered to participate. A ‘Descriptive Information Form’, the “Digital Game Addiction Scale”, the “Nutritional Behaviour Scale” and the “Nutritional Attitude Scale” were used to collect the data. Permission was obtained from the Atatürk University Faculty of Medicine Ethics Committee for the study. Percentage, frequency, correlation, and regression analysis were used to analyze the data.

Results: It was found that there was a moderate negative correlation between students' digital game addiction levels and their nutritional behaviour and attitude scores. In the study, the predictive role of students' digital game addiction levels on their nutritional behaviours and attitudes was examined by using a Linear Regression analysis. According to the results of the regression analysis, digital game addiction was found to be statistically significant in predicting the nutritional behaviors and attitudes of students. According to the results of regression analysis, digital game addiction predicted nutritional behaviours by 44% and nutritional attitudes by 47%.

Conclusion: It was determined that there was a negative correlation between students' digital game addiction and nutritional behaviours and attitudes, and that digital game addiction significantly predicted nutritional behaviours and attitudes.

Anahtar Kelimeler

Play, Addiction, Nutrition, Behaviour, Attitude

Kaynakça

• Altay, M., Cabar, H. D. ve Altay, B. (2018). Adölesan dönemi çocuklarda beslenme ve okul sağlığı. Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 173–180. https://doi.org/10.30561/SINOPUSD.414093
• Arlı, M., Şanlıer, N., Küçükkömürler, S. ve Yaman, M. (2017). Anne ve çocuk beslenmesi. Pegem Akademi.
• Arvidson, C. R. ve Denton, R. N. N. (1990). Children’s cardiovascular health promotion attitude scale: An instrument development. https://hdl.handle.net/11274/13847
• Ayhan, B. ve Köseliören, M. (2019). İnternet, online oyun ve bağımlılık. Online Journal of Technology Addiction and Cyberbullying, 6(1), 1–30. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ojtac/issue/46712/478272
• Cabir, F. B. (2019). Adölesanlarda oyun bağımlılığı ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Choi, K., Son, H., Park, M., Han, J., Kim, K., Lee, B. ve Gwak, H. (2009). Internet overuse and excessive daytime sleepiness in adolescents. Psychiatry and Clinical Neurosciences, 63(4), 455–462. https://doi.org/10.1111/J.1440-1819.2009.01925.X
• Çam, H. H. ve Nur, N. (2015). Adölesanlarda internet bağımlılığı prevalansı ile psikopatolojik semptomlar ve obezite arasındaki ilişkinin incelenmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 14(3), 181–188. http://search/yayin/detay/200139
• Daly, A. N., O’Sullivan, E. J. ve Kearney, J. M. (2022). Considerations for health and food choice in adolescents. The Proceedings of the Nutrition Society, 81(1), 75–86. https://doi.org/10.1017/S0029665121003827
• Demirhan, C., Cırcır, O., Aydemir, M., Balcı, H., Can, H. ve Gökce, Z. (2023). Ergenlerde dijital oyun bağımlılığı ile bilinçli farkındalık arasındaki ilişkide duygu düzenlemenin aracı rolünün incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 52(239), 1875-1896. https://doi.org/10.37669/milliegitim.1131011
• Edmundson, E., Parcel, G. S., Perry, C. L., Feldman, H. A., Smyth, M., Johnson, C. C., Layman, A., Bachman, K., Perkins, T., Smith, K. ve Stone, E. (1996). The effects of the child and adolescent trial for cardiovascular health ıntervention on psychosocial determinants of cardiovascular disease risk behavior among third-grade students. American Journal of Health Promotion, 10(3), 217–225. https://doi.org/10.4278/0890-1171-10.3.217
• Faul, F., Erdfelder, E., Lang, A. G. ve Buchner, A. (2007). G*Power 3: A flexible statistical power analysis program for the social, behavioral, and biomedical sciences. Behaviour Research Methods, 39(2), 175–191. https://doi.org/10.3758/BF03193146
• Goldsmith, T. T. ve Mann, E. R. (1947). Cathode Ray Tube Amusement Device. U.S. Patent No. 2, 455, 992.
• Güvendi, B., Demir, G. T. ve Keskin, B. (2019). Ortaokul öğrencilerinde dijital oyun bağımlılığı ve saldırganlık. OPUS International Journal of Society Researches, 11(18), 1194-1217.
• Hassan, A. M. ve Ahmed, E. S. (2020). Impact of internet addiction on lifestyle and dietary habits of secondary school adolescents. American Journal of Nursing Research, 8(2), 263-268.
• Hazar, Z. ve Hazar, M. (2017). Çocuklar İçin Dijital Oyun Bağımlılığı Ölçeği. Journal of Human Sciences, 14(1), 203-216. doi:10.14687/jhs.v14i1.4387
• Kaya, A. (2021). Adölesanlarda dijital oyun bağımlılığının mutluluk ve yaşamın anlamına etkisi. Bağımlılık Dergisi, 22(3), 297–304. https://doi.org/10.51982/BAGIMLI.902685
• Kıran, Ö. (2011). Şiddet içeren bilgisayar oyunlarının ortaokul gençliği üzerindeki etkileri (Samsun örneği) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
• Lam, L. T., Peng, Z. W., Mai, J. C. ve Jing, J. (2009). Factors associated with Internet addiction among adolescents. Cyberpsychology & Behavior : The Impact of the Internet, Multimedia and Virtual Reality on Behavior and Society, 12(5), 551–555. https://doi.org/10.1089/CPB.2009.0036
• Männikkö, N., Billieux, J. ve Kääriäinen, M. (2015). Problematic digital gaming behavior and its relation to the psychological, social and physical health of Finnish adolescents and young adults. Journal of Behavioral Addictions, 4(4), 281-288. https://doi.org/10.1556/2006.4.2015.040
• Musaiger, A. O., Bader, Z., Al-Roomi, K. ve D’souza, R.(2011). Dietary and lifestyle habits amongst adolescents in Bahrain. Food & Nutrition Research, , 55(7122). https://doi.org/10.3402/fnr.v55i0.7122
• Öztürk Haney, M. ve Erdoğan, S. (2013). Interaction model of client health behavior: A Guide to determination of childrens’ diet habits. E-Journal of Dokuz Eylul University Nursing Faculty, 6(4), 218–223. https://dergipark.org.tr/en/pub/deuhfed/issue/46812/587032
• Öztürk Haney, M. ve Bahar, Z. (2014). Çoçuk Kalp Sağlığını Geliştirme Tutum Ölçeği’nin geçerlik ve güvenirliği. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 7(2), 92–97. https://dergipark.org.tr/tr/pub/deuhfed/issue/46808/586994
• Parcel, G. S., Edmundson, E., Perry, C. L., Feldman, H. A., O’Hara-Tompkins, N., Nader, P. R., Johnson, C. C. ve Stone, E. J. (1995). Measurement of self-efficacy for diet-related behaviors among elementary school children. Journal of School Health, 65(1), 23–27. https://doi.org/10.1111/J.1746-1561.1995.TB03335.X
• Reito, A., Raittio, L. ve Helminen, O. (2019). Fragility Index, power, strength and robustness of findings in sports medicine and arthroscopic surgery: A secondary analysis of data from a study on use of the Fragility Index in sports surgery. PeerJ, 7(5). https://doi.org/10.7717/PEERJ.6813
• Siu, J. Y. M. Chan, K. ve Lee, A. (2019). Adolescents from low-income families in Hong Kong and unhealthy eating behaviours: Implications for health and social care practitioners. Health & Social Care in the Community, 27(2), 366–374. https://doi.org/10.1111/HSC.12654
• Smahel, D., Wright, M. F. ve Cernikova, M. (2015). The impact of digital media on health: children’s perspectives. International Journal of Public Health, 60(2), 131–137. https://doi.org/10.1007/S00038-015-0649-Z
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.). Allyn and Bacon.
• Tao, Z. L. ve Liu, Y. (2009). Is there a relationship between Internet dependence and eating disorders? A comparison study of Internet dependents and non-Internet dependents. Eating and Weight Disorders, 14(2–3), e77–e83. https://doi.org/10.1007/BF03327803/METRICS
• Ustinavičienė, R., Škėmienė, L., Lukšienė, D., Radišauskas, R., Kalinienė, G. ve Vasilavičius, P. (2016). Problematic computer game use as expression of Internet addiction and its association with self-rated health in the Lithuanian adolescent population. Medicina, 52(3), 199–204. https://doi.org/10.1016/j.medici.2016.04.002
• Uzşen, H. ve Başbakkal, Z. D. (2019). A game-based nutrition education: Teaching healthy eating to primary school students. The Journal of Pediatric Research, 6(1), 18–23. https://doi.org/10.4274/JPR.GALENOS.2018.15010
• Uzunoğlu, A. (2021). Dijital Oyun ve bağımlılık. Yeni Medya, 11, 116–131. https://doi.org/10.34189/ymd.2021.11.007
• Van den Bulck, J. ve Eggermont, S. (2006). Media use as a reason for meal skipping and fast eating in secondary school children. Journal of human nutrition and dietetics, 19(2), 91-100.
• Wang, Z. ve Begho, T. (2024). A review of the impact of decision heuristics on calorie underestimation and the implications for unhealthy eating. Nutrition and Food Science, 54(3), 627–636. https://doi.org/10.1108/NFS-08-2023-0199
• Yalçın Irmak, A. ve Erdoğan, S. (2016). Ergen ve genç erişkinlerde dijital oyun bağımlılığı: Güncel bir bakış. Türk Psikiyatri Dergisi, 27(2), 128–137.
• Young, K. S. (2017). Assessment issues with internet-addicted children and adolescents. K. S. Young ve C. N. Abreu (Ed.), Internet addiction in children and adolescents: Risk factors, assessment, and treatment (pp. 143–160) içinde. Springer Publishing Company. https://doi.org/doi.org/10.1891/9780826133731.0008