Radyoterapi Alan Hastalarda Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Kullanımı ve Sağlık Algılarının Değerlendirilmesi

Yıl 2025, Cilt: 35 Sayı: 2, 293 - 302, 30.04.2025

Ülkü Saygılı Düzova , Burak Deli , Fatma Nida Karahan , Hamit Başaran , Mursel Duzova

https://doi.org/10.54005/geneltip.1607698

Öz

ÖZ
Amaç: Bu çalışma, radyoterapi alan kanser hastalarının Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp’a yönelik tutumlarını, sağlık algılarını ve kullandıkları yöntemleri inceleyerek, bu unsurlar arasındaki ilişkileri değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Gereç ve Yöntemler Tanımlayıcı, kesitsel ve ilişkisel bir tasarıma sahip olan bu çalışma, Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Radyasyon Onkolojisi Kliniği’nde tedavi gören 82 hasta ile gerçekleştirilmiştir. Veriler, tanıtıcı bilgi formu, Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp’a Karşı Tutum (GETAT) Ölçeği ve Sağlık Algısı Ölçeği (SAÖ) kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizi SPSS 22.0 programında tanımlayıcı istatistikler, tek yönlü ANOVA ve Pearson korelasyon testi ile yapılmıştır. Bulgular: Çalışmaya katılan hastaların yaş ortalaması 56.7±10.8 olup, %54.9’u erkek, %45.1’i kadın ve %76.8’i evlidir. Katılımcıların %43.9’u 2. evrede, %31.7’si 3. evrede yer almakta, en yaygın kanser türü %32.9 oranla prostat kanseri olarak belirlenmiştir. Katılımcıların %52.4’ü GETAT yöntemlerini tercih etmiş, en sık kullanılan yöntemler arasında dini uygulamalar (%87.8), manipülatif yaklaşımlar (masaj ve refleksoloji; %46.4), fitoterapi (%31.7), meditasyon (%12.2), hipnoz (%4.9), hayal kurma teknikleri (%2.4) ve enerji yaklaşımları (reiki, bioenerji ve şifa enerjisi; %1.2) yer almıştır. Katılımcıların %26.8’i bilgiyi aileden, %14.7’si TV ve sosyal medyadan, %12.2’si sağlık profesyonellerinden edindiğini, %46.3’ü ise GETAT hakkında bilgi sahibi olmadığını belirtmiştir. TCMAS puan ortalaması 97.21±30.74, HPS puan ortalaması ise 43.48±9.01 olarak bulunmuştur. Ekonomik durumu kötü algılayan bireylerin TCMAS puanlarının anlamlı derecede yüksek olduğu belirlenmiştir (p<0.05). GETAT ve SAÖ arasında doğrudan güçlü bir ilişki bulunmamakla birlikte, TCMAS alt boyutlarından "Tamamlayıcı Tıbba Düşünsel Bakış" ile güçlü, "Modern Tıbba Memnuniyetsizlik" ve "Sağlığa Bütüncül Bakış" ile orta düzeyde pozitif ilişkiler saptanmıştır. Sonuç: Bu çalışma, radyoterapi alan kanser hastalarının sosyodemografik özelliklerinin, hastalık evrelerinin ve ekonomik durumlarının GETAT yöntemleri ve sağlık algıları üzerinde etkili olabileceğini ortaya koymuştur. Katılımcılar arasında en sık tercih edilen yöntemler dini uygulamalar, manipülatif yaklaşımlar ve fitoterapi olup, bu yöntemler çoğunlukla sosyal medya, aile ve çevreden edinilen bilgilerle kullanılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

GETAT , Sağlık Algısı , Radyoterapi , Kanser

Etik Beyan

Ethical approval for the study was obtained from the Ethics Committee of Selçuk University Faculty of Medicine (IRB: 2024/646). The study adhered to the principles of the Declaration of Helsinki and ethical guidelines at all stages. Participants were informed about the purpose of the study and the data collection tools and their consent was obtained through the first question of the online survey. Permission to use the scales was obtained from the authors via email.

Evaluation of Health Perceptions and Use of Traditional and Complementary Medicine in Patients Receiving Radiotherapy

Öz

Abstract
Aim: This study aims to evaluate the attitudes of cancer patients undergoing radiotherapy toward Traditional and Complementary Medicine their health perceptions, the methods they use, and the relationships between these factors. Materials and Methods: This descriptive, cross-sectional, and correlational study was conducted with 82 patients receiving treatment at the Radiation Oncology Clinic of Selçuk University Faculty of Medicine Hospital. Data were collected using a demographic information form, the Attitudes Toward Traditional and Complementary Medicine Scale (TCMAS), and the Health Perception Scale (HPS). The data were analyzed using SPSS 22.0 software with descriptive statistics, one-way ANOVA, and Pearson correlation tests. Results: The mean age of participants was 56.7±10.8, with 54.9% being male, 45.1% female, and 76.8% married. Among the participants, 43.9% were in stage 2 and 31.7% in stage 3, with prostate cancer being the most common type (32.9%). A total of 52.4% of participants reported using TCM methods, with the most commonly used methods being religious practices (87.8%), manipulative approaches (massage and reflexology; 46.4%), phytotherapy (31.7%), meditation (12.2%), hypnosis (4.9%), guided imagery (2.4%), and energy approaches (Reiki, bioenergy, and healing energy; 1.2%). Of the participants, 26.8% obtained information from family, 14.7% from TV and social media, 12.2% from healthcare professionals, and 46.3% stated they had no knowledge about TCM. The mean TCMAS score was 97.21±30.74, and the mean HPS score was 43.48±9.01. Participants who perceived their economic status as poor had significantly higher TCMAS scores (p<0.05). While no direct strong correlation was found between TCMAS and HPS scores, strong positive correlations were observed between the "Cognitive Perspective on Complementary Medicine" subscale and moderate positive correlations with the "Dissatisfaction with Modern Medicine" and "Holistic Perspective on Health" subscales. Conclusion: This study demonstrates that the sociodemographic characteristics, disease stages, and economic conditions of cancer patients undergoing radiotherapy may influence their use of TCM methods and health perceptions. Among participants, the most frequently preferred methods were religious practices, manipulative approaches, and phytotherapy, primarily utilized based on information obtained from social media, family, and their environment.

Anahtar Kelimeler

Cancer , Health Perception , Radiotherapy

Kaynakça

• 1. Akalın B, İrban A, Özargun G. Türkiye’de geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarının mevcut standartları ve iyileştirme önerileri. Sağlık Profesyonelleri Araştırma Dergisi. 2023;5(1):49-69.
• 2. Arevalo MVPN, Robredo JPG, Valenzuela S, et al. The role of traditional, complementary, and alternative medicine in cancer care in the Philippines. Chin Clin Oncol. 2022;11(6):49-.
• 3. Hoenders R, Ghelman R, Portella C, et al. A review of the WHO strategy on traditional, complementary, and integrative medicine from the perspective of academic consortia for integrative medicine and health. Front Med. 2024;11:1395698.
• 4. Kıskaç N, Kıskaç M, Zorlu M, Karatoprak C, Çakırca M. Erişkin bireylerin geleneksel ve tamamlayıcı tıp tutumlarının değerlendirilmesi. MAS J Appl Sci. 2024;9(1):127-134.
• 5. Yousefi M, Reihani H, Heydari M, Nasimi Doost Azgomi R, Hashempur MH. Complementary and alternative medicine use among cancer patients in Iran: A systematic review. Prev Med Rep. 2024;39:102644.
• 6. Ashrafizadeh H, Rassouli M. Traditional, complementary, and alternative medicine in cancer care: Challenges and opportunities. Asia Pac J Oncol Nurs. 2024;11(1).
• 7. Choi S, Karki Kunwor S, Im H, et al. Traditional and complementary medicine use among cancer patients in Asian countries: A systematic review and meta-analysis. Cancers. 2024;16(18):3130.
• 8. Samuels N, Ben-Arye E, eds. Integrative medicine for cancer-related pain: A narrative review. Healthcare. 2024.
• 9. Liu J, Mao JJ, Wang XS, Lin H. Evaluation of Traditional Chinese Medicine herbs in oncology clinical trials. Cancer J. 2019;25(5):367-371.
• 10. Fakhoury KR, Hu J, Kim E, et al. An integrative medicine educational program for radiation oncology patients: Patient-reported outcomes. Adv Radiat Oncol. 2024;9(2):101350.
• 11. Lettner S, Kessel KA, Combs SE. Complementary and alternative medicine in radiation oncology. Strahlenther Onkol. 2017;193(5):419-426.
• 12. Pihlak R, Liivand R, Trelin O, et al. Complementary medicine use among cancer patients receiving radiotherapy and chemotherapy: Methods, sources of information, and the need for counselling. Eur J Cancer Care. 2014;23(2):249-254.
• 13. Kadıoğlu H, Yıldız A. Sağlık Algısı Ölçeği'nin Türkçe çevriminin geçerlilik ve güvenilirliği. Turkiye Klin J Med Sci. 2012;32(1):47-53.
• 14. Duzova US, Duzova M, Altinel B. The effect of sleep quality on attitudes toward death in breast cancer survivors. Support Care Cancer. 2024;32(10):1-12.
• 15. Menekli T, Doğan F, Elkıran ET. Kanserli hastalarda hastalık algısı ve yaşam kalitesi. Harran Univ Med J. 2020;17(3):467-474.
• 16. Danışkan İ, Bilgiç D, Okumuş H. Jinekolojik onkoloji hastalarının destekleyici bakım gereksinimleri ve etkileyen faktörler. Jinekoloji-Obstetrik Neonatoloji Med J. 2024;21(3):196-205.
• 17. Dursun Sİ, Vural B, Keskin B, Kaçar HK, Beyhan A, Kadıoğlu H. Yetişkinlerde geleneksel/tamamlayıcı tıp tutumu ile sağlık okuryazarlığı ve sağlık algısı arasındaki ilişki. Halk Sağlığı Hemşireliği Dergisi. 2019;1(1):1-10.
• 18. Elif K, Ekerbiçer HÇ, Erkorkmaz Ü. Complementary, alternative, and conventional medicine attitude scale: Turkish validity reliability study. Sakarya Tıp Dergisi. 2018;8(4):726-736.
• 19. Swinscow TDV, Campbell MJ. Statistics at square one. London: BMJ; 2002.
• 20. Mercadante S, Adile C, Ricci M, et al. The role of religiosity in symptom expression of advanced cancer patients. Am J Hosp Palliat Care. 2022;39(6):705-709.
• 21. Marcolin ML, Tarot A, Lombardo V, et al. The effects of foot reflexology on symptoms of discomfort in palliative care: A feasibility study. BMC Complement Med Ther. 2023;23(1):66.
• 22. Boateng R, Yawson AE, Adoma PO. Rural–-urban and socio-demographic differentials in perceived health state among aging population in Ghana. J Health Popul Nutr. 2023;42(1):92.
• 23. Miwa J, Ichikawa R, Shibuya A, et al. Social determinants affecting the use of complementary and alternative medicine in Japan: An analysis using the conceptual framework of social determinants of health. PLoS One. 2018;13(7):e0200578.
• 24. Chung KC, Muthutantri A, Goldsmith GG, et al. Symptom impact and health-related quality of life (HRQoL) assessment by cancer stage: A narrative literature review. BMC Cancer. 2024;24(1):884.
• 25. Choi S, Karki Kunwor S, Im H, Choi D, Hwang J, Ahmed M, Han D. Traditional and complementary medicine use among cancer patients in Asian Countries: A Systematic Review and Meta-Analysis. Cancers (Basel). 2024 Sep 11;16(18):3130. doi: 10.3390/cancers16183130.