Acil Tıp Teknikeri Mesleki Yeterlik Algı Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2024, Cilt: 34 Sayı: 3, 276 - 282

Fatma Hakyemez Celal Katı

https://doi.org/10.54005/geneltip.1307055

Öz

Araştırmada, Acil Tıp Teknikerlerinin mesleki yeterlik algılarını inceleyebilmek amacıyla geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracının geliştirilmesi amaçlanmıştır.
Metodolojik ve tanımlayıcı araştırma tasarımında, Nisan-Temmuz 2022 tarihleri arasında yürütülen araştırmanın örneklemini, 2021-2022 Eğitim-Öğretim yılında Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu İlk ve Acil Yardım Programı son sınıfta öğrenim gören 820 öğrenci oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında, Demografik Bilgi Formu, Acil Tıp Teknikeri Mesleki Yeterlik Algı Ölçeği (ATT-MYAÖ) ve Öz-Etkililik-Yeterlik Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde IBM SPSS 26.0 ve AMOS 24.0 paket programı kullanılmıştır.
Ölçme aracının psikometrik özelliklerine kanıt için, Açımlayıcı Faktör Analizinde toplam varyansın %70.45’ini açıklayan 66 madde ve 4 alt boyuttan oluşan yapı elde edilmiştir. Doğrulayıcı Faktör Analizinde elde edilen bulgular, 65 madde ve 4 faktöre sahip modelin uygunluğunu göstermiştir (RMSEA=.05; χ2/df=1.99). Madde-toplam test korelasyon değerleri .30 üzerinde, cronbach alfa katsayısı .97 ve test-tekrar test puanları arasındaki korelasyon değerlerinin orta ve iyi düzeyde olduğu tespit edilmiştir (p<.01). Acil Tıp Teknikeri Mesleki Yeterlik Algı Ölçeği (ATT-MYAÖ)’nin, mesleği sürdürmeye aday Acil Tıp Teknikerlerinin mesleki yeterlik algı düzeylerini incelemede geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Acil tıp teknikeri, Mesleki yeterlik algısı, Ölçek geliştirme

Emergency Medical Technician Professional Competence Perception Scale: Validity and Reliability Study

Öz

The objective of this study was to develop a reliable and valid instrument to assess the professional competence of emergency medical technicians.
This methodological and descriptive research engaged a sample of 820 students in their final year of Health Services Vocational School during the 2021-2022 academic year. The data collection period spanned from April to July 2022. The tools utilized for data collection included a Demographic Information Form, the Emergency Medical Technician Professional Competence Perception Scale (EMT-PCPS), and the Self-Efficacy-Competence Scale. Data were analyzed using IBM SPSS 26.0 and AMOS 24.0 software packages.
In order to establish the psychometric properties of the instrument, Exploratory Factor Analysis revealed a construct composed of 66 items and 4 sub-dimensions, accounting for 70.45% of the total variance. The outcomes from Confirmatory Factor Analysis indicated that the model with 65 items and 4 factors was suitable (RMSEA=.05; χ2/df=1.99). The item-total test correlation values were above .30, and the Cronbach alpha coefficient was .97, indicating high internal consistency. Furthermore, the correlation values between the test-retest scores exhibited moderate to high levels of agreement (p<.01). The results of this study suggest that the Emergency Medical Technicians’ Perception of Professional Competence Scale (EMT-PCPS) is a valid and reliable measurement tool for evaluating the professional competence perception among emergency medical technicians who are prospective professionals in their field.

Anahtar Kelimeler

Emergency medical technician, Professional competence perception, Scale development

Kaynakça

• Turner NM, Lukkassen I, Bakker N, Draaisma J, ten Cate OTJ. The effect of the APLS-course on self-efficacy and its relationship to behavioural decisions in paediatric resuscitation. Resuscitation. 2009: 80(8), 913-918.
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri. Available from: https://sozluk.gov.tr/. [Accessed on November 26 2022].
• Bandura A. Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. NJ, Englewood Cliffs,1986.
• Bandura A. Guide for constructing self-efficacy scales. Self-efficacy beliefs of adolescents. 2006: 5(1), 307-337.
• Pajares F. Self-efficacy beliefs in academic settings. Review of educational research.1996: 66(4), 543-578.
• Akfirat ON. Investigation of relationship between psychological well-being, self esteem, perceived general self-efficacy, level of hope and cognitive emotion regulation strategies. European Journal of Education Studies. 2020: 7(9), 286-306.
• Yılmaz Koçak M, Büyükyılmaz F. Hemşirelerin öz-yeterlilik algıları ile problem çözme becerilerinin incelenmesi. Journal of Academic Research in Nursing.2019: 5(3), 169-177.
• Mohamadirizi S, Kohan S, Shafei F, Mohamadirizi S. The relationship between clinical competence and clinical self-efficacy among nursing and midwifery students. International Journal of Pediatrics. 2015: 3(6-2), 1117-1123.
• Haghani F, Asgari F, Zare S, Mahjoob-Moadab H. Correlation between self-efficacy and clinical performance of the internship nursing students. Research in medical education. 2013: 5(1), 22-30.
• Gürbüz P, Yetiş G, Çırak ZD. İlk ve acil yardım programı öğrencilerinin mesleki uygulamaları yapma ve yeterli hissetme durumlarının belirlenmesi. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi. 2019: 7(2), 170-177.
• Yaşar Can S, Dilmen Bayar B. Son sınıf ilk ve acil yardım programı öğrencilerinin eğitim düzeyi ve yeterlilik algı durumlarının belirlenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2020: 7(4), 437-442.
• Tosun U, Kızılkan Ç, Kılıç S, Özer M, Yıldıran N. New graduate paramedics' first and emergency aid formal and practical training levels and perception of competency. Türk Silahlı Kuvvetleri, Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2009: 8(4), 291-296.
• Pi H.-Y. Effect of simulation-based practice program on ACLS study of paramedic students. The Korean Journal of Emergency Medical Services. 2013: 17(3), 139-147.
• Tercan B. Hastane öncesi acil sağlık hizmetlerinde çalışan personelin afetlere hazırlık algılarını belirlemeye yönelik ölçek geliştirme: Metodolojik bir çalışma. Afet Yönetimi ABD. Yayımlanmış Doktora Tezi, Gümüşhane Üniversitesi, 2021.
• Ekrem Çebi G, Akman C. Hastane öncesi acil sağlık hizmetleri çalışanlarının travma hastalarına yaklaşım ölçeğinin geliştirilmesi. Hastane Öncesi Dergisi, 2022: 7(2), 141-158.
• Paramedic Association of Canada. National Occupational Competency Profile for Paramedics. Available from: http://www.paramedik.ca/uploaded/web/documents/2011-10-31-Approved-NOCP-English-Master.pdf. [Accessed on August 02 2022].
• Tavares W, Boet S, Theriault R, Mallette T, Eva KW. Global rating scale for the assessment of paramedic clinical competence. Prehospital Emergency Care. 2013: 17(1), 57-67.
• Suburban EMS. Job Description Paramedic. Available from: https://www.suburbanems.com/wpcontent/uploads/2017/06/Job%20Description%20EMT.pdf. [Accessed on August 02 2022].
• Davis W. Job description 2018. Available from: https://www.cityofelcampo.org/freeform_jobslist_detail_T17_R22.php. [Accessed on August 02 2022].
• Paramedicine Board of Australia. Professional Capabilities for Registered Paramedics. Available from: https://www.paramedicineboard.gov.au/Professional-standards/Professionalcapabilities-for-registered paramedics.aspx. [Accessed on August 02 2022].
• Sağlık Meslek Mensupları ile Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Diğer Meslek Mensuplarının İş ve Görev Tanımlarına Dair Yönetmelik’te Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. Available from: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/11/20211120-15.htm. [Accessed on November 20 2021].
• Yeşilyurt S, Çapraz C. Ölçek geliştirme çalışmalarında kullanılan kapsam geçerliği için bir yol haritası. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2018: 20(1), 251-264.
• Gözüm S, Aksayan S. Öz-etkililik-yeterlik ölçeği'nin Türkçe formunun güvenilirlik ve geçerliliği. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 1999: 2(1), 21-34.
• Büyüköztürk Ş, Çakmak EK, Akgün ÖE, Karadeniz Ş, Demirel F. Bilimsel araştırma yöntemleri (18. bs). Ankara: Pegem Akademi; 2014.
• Çokluk Ö, Şekercioğlu G, Büyüköztürk Ş. Multivariate statistics for the social sciences: SPSS and LISREL applications. Ankara: Pegem Akademi; 2010.
• Tavşancıl E. Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi (5. bs). Ankara: Nobel Yayınları; 2014.
• Yaşlıoğlu MM. Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: Keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi. 2017: 46, 74-85.
• Hair JFJ, Black WC, Babin BJ, Anderson RE. Multivariate Data Analysis. 7th ed. Prentice Hall; 2010.
• İlhan M, Çetin B. LISREL ve AMOS Programları Kullanılarak Gerçekleştirilen Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) Analizlerine İlişkin Sonuçların Karşılaştırılması. Journal of Measurement and Evaluation in Education and Psychology. 2014: 5(2), 26-42.
• Browne MW, Cudeck R. Alternative ways of assessing model fit. In: Bollen KA, Long JS. (Eds.), Testing structural equation models. Beverly Hills, CA: Sage; 1993.
• Kline RB. Principles and practice of structural equation modeling. New York: The Guilford Press; 2011.