Yıl 2019, Cilt 4, Sayı 1, 58 - 67, 01.02.2019

Zeynep SÖNMEZ Cevdet Coşkun AYDIN

https://doi.org/10.29128/geomatik.474319

Öz

Fiziksel Engelli Bireylerin Erişilebilirlik Problemi İçin Ağ Analizi: Hacettepe Üniversitesi Beytepe Kampüsü Örneği

Öz

Engelli bireylerin şehir hayatında kolay ve rahat ulaşımlarının sağlanabilmesi için hem ülkemizde hem de dünyada resmi ve özel sektör tarafından çeşitli çalışmalar yapılmaktadır. Bu çalışmaların sonucunda yeni yerleşim yerlerinin planlanmasında dikkate alınacak birçok kriter geliştirilmiştir. Bu projede Hacettepe Üniversitesi Beytepe Kampüsü’nde okuyan fiziksel engelli öğrenciler için bu kriterler kapsamında bir ağ analiz çalışması yapılmıştır. Bu çalışma ile Coğrafi Bilgi Sistemleri teknolojileri kullanılarak engelli bireyler için kampüsün mevcut durumu, dikkat edilmesi gereken kriterler açısından incelenmiş ve bu kriterlere nasıl bir katkı sağlanacağı değerlendirilmiştir. Bu değerlendirme ile bireylerin kampüse ulaşımlarında kullanabilecekleri değişik yolların belirlenmesi ile ilgili çeşitli senaryoların üretilmesi amaçlanmıştır. Projede ArcGIS ağ analiz metodu kullanılarak Beytepe Alışveriş Merkezi otobüs durağı ile Hukuk Fakültesi durakları arasında Geomatik Mühendisliği’ne uğranılması şartıyla yol analizleri yapılmıştır. Çeşitli senaryolar değerlendirilerek yeni yol analizleri eklenmiş ve son olarak ArcGIS Server ile kullanıcılara web ortamında sunumu için model oluşturulmuştur. Çalışmanın sonucunda Hacettepe Üniversitesi Beytepe Kampüsü’nün kaldırım, yol ve ulaşım tasarımının fiziksel engelli bireyler için çok uygun olmadığı kanaatine varılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Fiziksel Engelli Birey, Erişilebilirlik, Coğrafi Bilgi Sistemleri, Ağ analizi, Hacettepe Üniversitesi

Kaynakça

• Bashiti, A. and Rahim, A., 2016, Physical Barriers Faced by People with Disabilities (PwDs) in Shopping Malls, Procedia - Social And Behavioral Sciences ,222, 414 – 422
• Büke, C.O. ve Erturaç, M.K.,2016, Ağ Analiz Yöntemiyle Sakarya Üniversitesi Esentepe Kampüsünün İncelenmesi ve Web Tabanli Sunumu, Nature Sciences, 4A0053, 2016; 11(4): 14-25
• Çivici, T. ve Gönen, D., 2015, Balıkesir Üniversitesi Çağış Yerleşkesinin Bedensel Engelli Öğrencilerin Sosyal Alanlara Ulaşabilirliğinin Değerlendirilmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, ISSN:1308-6693, 639-646
• Eliöz, M., Demir, A., ve Akbuğa, E. Temmuz 2017, Engelli Dostu İller Sıralaması Çalışması, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 50, 348-365
• Enders, A. and Brandt, Z., 4/2007, Using Geographic Information System Technology to Improve Emergency Management and Disaster Response for People With Disabilities, Journal Of Disability Policy Studies, Vol. 17, 223–229
• Esatbeyoğlu, F., Karahan, B.G., Engelli Bireylerin Fiziksel Aktiviteye Katılımlarının Önündeki Engeller, Spor Bilimleri Dergisi, 2014, 25 (2), 43–55.
• Ferrari, L., Berlingerio ,M., Calabrese,F., Reades, J., 25 October 2013, Improving The Accessibility of Urban Transportation Networks For People With Disabilities, Transportation Research Part C, 27–40
• Gray, J., M.P.P., Zimmerman,J., and Rimmer ,J., 5 2012, Built Environment Instruments for Walkability, Bikeability, And Recreation: Disability And Universal Design Relevant, Disability and Health Journal, 87-100
• Iwarsson, S. and Sta, A., 07 Jul 2009, Accessibility, Usability And Universal Design Positioning And Definition Of Concepts Describing Person-Environment Relationships, Disability and Rehabilitation Taylor & Francis Ltd ,ISSN 1464–5165, 57-66
• Kesik, O., Aydınoğlu, A. ve Taştan, B., 12.12.2015, Ağ Analizi Tekniklerini Kullanarak Afetlerle Başaçıkabilmede Erişebilirlik: İstanbul Fatih İlçesi Örneği, Doğu Coğrafya Dergisi, 36, 79-94
• Kırtaş, H, A., Engelli Bireylerin Yangın Tahliyesinin Araştırılması, Yüksek Lisans Tezi, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ağustos 2017
• Mikušová, M., 2014, Sustainable Structure For The Quality Management Scheme To Support Mobility Of People with Disabilities, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 160, 400 – 409
• Özkan, A., ve Yılmaz, M., April 2015, Yerleşkelerde Herkes İçin Tasarım Yaklaşımı: Hacettepe Üniversitesi Beytepe Yerleşkesi Deneyimi, Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Yayınları, No: 47, ISBN 975-491-232-7, 51-60
• Öztürk, S. ve İsmail, T., 2015, Kastamonu Kent Merkezinde Fiziksel Engelli Hareketliliği, Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, ISSN: 1308-6693, 511-516
• Schlingensiepen, J., Naroska, E., Bolten,T., Christen,O., Schmitz,S. and . Ressel,C., 2015.07, Empowering People with Disabilities Using Urban Public Transport, Procedia Manufacturing, 2349 – 2356
• Sedlak, P., Komarkova, J.,and Pıverkova, A., January 2010, Spatial Analyses Help to Find Movement Barriers for Physically Impaired People in the City Environment, Wseas Transactions On Information Science And Applications, ISSN: 1790-0832, 122-131
• Sirel, B., Boyacıgil, O., Duymuş, H., Konaklı, N., Altunkasa, F. ve Uslu, C., Haziran 2012 Çukurova Üniversitesi Yerleşkesi Açık Alanlarının Fiziksel Engelliler Bakımından Ulaşılabilirliğinin Değerlendirilmesi, Çukurova Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 27(1), 53-72
• Sze, N. and Christensen, K. , Access To Urban Transportation System For Individuals With Disabilities, 20 May 2017, IATSS Research, 66–73
• Tandoğan, O., 2017, Evrensel Tasarım Kavramı ve Kentsel Peyzaj İle İlgili Örnekler Üzerinden Değerlendirilmesi, Artium, Cilt 5, Sayı 2, 51-66,
• Tellioğlu, S. ve Şimşek, N., Kasım 2016, Dünyada ve Türkiye’de Engelli Dostu Turizm, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 33, 552-567
• True, E. ve Türel, H., 12.07.2013, Yapılı Çevrelerin Fiziksel Engelliler Yönüyle Kullanılabilirliği: İzmir Kenti Örneği, Artium, Sayı 1, Cilt 1, 1-16,
• (URL-1) http://www.worldbank.org/en/news/immersive-story/2018/01/31/3-big-ideastoachieve-sustainable-cities-andcommunities. [Ziyaret Tarihi 31/01/2018]
• (URL-2) http://www.un.org/disabilities/documents/2016/Urban/DESAissuepaperonAccessibilityandInclusionofPersonswithDisabilitiesinUrbanDevelopment.pdf
• (URL-3) https://www.dunya.com/koseyazisi/engelli-dostu-kent-mersin/389008, [Ziyaret Tarihi 01/11/2017]
• (URL-4) http://www.kureselhedefler.org/hedefler/surdurulebilir-sehir-ve-yasam-alanlari
• (URL-5) https://unhabitat.org/un-habitat-at-a-glance/
• (URL-6) http://habitat.csb.gov.tr/yeni-kentselgundem-new-urban-agenda-i-5733
• (URL-7) http://uclgmewa.org/uploads/file/f9961ba4033045049b95efd366c26765/Yeni%20Kentsel%20g%C3%BCndemTR.pdf
• (URL-8) https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/9259/mod_resource/content/0/engelsiz%C5%9Fehirplanlama%20raporu
• (URL-9) https://engelsizbarinmaengelsizegitim.files.wordpress.com/2013/09/mimari-tasarimv.pdf
• (URL-10) https://prezi.com/_9w0hrzarxey/arcgisnetwork-analiz-egitimi/
• (URL-11) http://desktop.arcgis.com/en/arcmap/10.3/analyze/modelbuilder/what-ismodelbuilder.htm