JURA-KRETASE YAŞLI DEMİRKAZIK FORMASYONUNUN ÜST SEVİYELERİNDEKİ ÇÖRT OLUŞUMU (KARAİSALI KUZEYİ-ADANA)

Yıl 2022, Cilt: 56 Sayı: 1, 15 - 37, 30.12.2022

Kemal Gürbüz , Sacit Sabaz

Öz

Çalışma konusu Adana ili Karaisalı ilçesinin 15 km kuzeyinde bulunan Gildirli köyü civarında yer alan 42 m yanal uzunluğunda tabakalı, kırık ve çatlaklı yapı gösteren mikritik kireçtaşlı Demirkazık Formasyonunda yer alan çört oluşumlarıdır. Bu çalışma kapsamında Demirkazık Formasyonunda incelenmiş olan çörtlü oluşumlar, birimin tüm seviyelerinde yer almaktadır. İncelemeye konu olan çörtler şekil, boyut, bulundukları tabaka konumuna ve iç yapılarına göre sınıflandırılmıştır. 5-175 cm arasında uzunluğunda olanlara çört merceği, 1-7 cm uzunluğunda nodül şeklinde olanlara çört yumrusu ve tabakaların kırık çatlakları arasında gelişen çört oluşumuna ise yüzey sıvamasıyla oluşan çört şeklinde tanımlandırılmıştır. Çört seviyelerinin kalınlıkları 1-6 cm arasında değişmektedir. Çört mercekleri tabakalara paralel ve/veya yanal yönde düzenli ve düzensiz (dağınık) uzandığı görülmüştür. Birimin üst kısımlarında çört yumruları yer alırken orta ve alt kısımlarında çört mercekleri ve yüzey sıvamasıyla oluşan çörtler gözlenmiştir. Çört oluşumlarını sağlayan silis kayanağının ise kuvarsça zengin kayaçlardan geldiği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Demirkazık Formasonu, Çört Merceği, Çört Yumrusu

Kaynakça

• Bustillo, M.A. 1998 Meteoric water participation in the genesis of Jurassic cherts in the subbetic of southern Spain — a significant indicator of penecontemporaneous emergence. Elsever Sedimentary Geology, 119, 85-102 p.
• Boggs S. Jr., Principles of Sedimentology and Stratigraphy, Macmillan Publishing Company, New York, USA, 771, 1987.
• Bramlette, M.N., 1946 The Monterey Formation of California: U.S. Geol. Survey, Prof, Paper, 212
• DeMaster DJ (2002) The accumulation and cycling of biogenic silica in the Southern Ocean: revisiting the marine silica budget. Deep Sea Research. Part II (49): 3155-3167.
• Knauth, L.P., 1979. Origin of chert in limestone. Geology 7, 274–277.
• Liu XY, Yan JX (2007) Nodular Chert of the Perm ian Chihsia Formation from South China and Its Geological Implications. Acta Sedimentologica Sinica 25(5): 730-736 Lapidus F., Winstanley I., Collins Dictionary of Geology, Collins, Glasgow, 565, 1990.
• Xiao CT, Ding J, Hu WS et al. (2009) A study on palaeoecology in upwelling phase region of middle Permian in the lower Yangtze area. Acta Sedimentol Sin 27: 319-325.
• Murchey BL, Jones DL (1992) Amid-Permian chert event: Widespread deposition of biogenetic siliceous sediments in coastal, island arc and oceanic basins. Paleogeogr Paleoclimatol Paleoecol 96(1-2): 161-174. https://doi.org/10.1016/0031-0182(92)90066-E
• Nelson DM, Anderson RF, Barber RT, et al. (2002) Vertical budgets for organic carbon and biogenic silica in the Pacific sector of the SouthernOcean, 1996–1998. DeepSea Research II 49 (9-10): 1645-1674.
• DeMaster DJ, Knapp GB, Nittrouer CA (1983) Biological uptake and accumulation of silica on the Amazon continental shelf. Geochim Cosmochim Acta 47: 1713-1723. https://doi.org/10.1016/0016-7037(83)90021-2
• Maliva RG, Knoll AH, Simonson BM (2005) Secular change in the Precambrian silica cycle: insights from chert petrology. Geol Soc Am Bull 117: 835-845. https://doi.org/10.1130/B25555.1
• Perry ECJ, Lefticariu L (2007) Formation and geochemistry of Precambrian cherts. Treatise on Geochem 7: 1-21. https://doi.org/10.1016/B0-08-043751-6/07138-3
• Ragueneau O, Treguer P, Leynaert A, et al. (2000) A review of the Si cycle in the modern ocean: recent progress and missing gaps in the application of biogenic opal as a paleoproductivity proxy. Glob Planet Change 26: 317-365.
• Qu Y, Wang J, Xiao S, et al. (2017) Carbonaceous biosignatures of diverse chemotrophic microbial communities from chert nodules of the Ediacaran Doushantuo Formation. Precambrian Res 290: 184-196.