Kibyra’dan Yeni Bir Miltaşı

Yıl 2023, Cilt: 26, 227 - 236, 12.11.2023

Murat Arslan , Şükrü Özüdoğru , Nihal Tüner Önen

https://doi.org/10.37095/gephyra.1373636

Cited By: 1

Öz

Burada ele alınan makalede buluntu yeri bilinmeyen, fakat üzerinde taşıdığı iki yazıt aracılığıyla Kibyra kent merkezine 1,5 km mesafede dikildiği anlaşılan bir miltaşı konu edilmektedir. Miltaşının kente yaklaşık 1450 m uzaklıkta bulunan ve daha önceki senelerde kazısı tamamlanan MS II. yüzyıl sonlarına ait görkemli bir anıt mezarın yakınında dikilmiş olduğu düşünülmektedir. Söz konusu miltaşı iki farklı kullanıma işaret eden iki yazıta sahiptir. Her iki yazıt da Hellence’dir. İlk yazıt Severuslar Dönemi’ne (MS 198-209) tarihlenirken diğer yazıt Birinci Tetrarkhia Dönemi’ne (MS 293-305) aittir. Her iki yazıt da caput viae (yol başlangıcı) olarak Kibyra kentini verir ve aynı mesafeyi kaydeder. Böylece aynı miltaşının yüz yıl arayla yeniden kullanıldığı anlaşılmaktadır. Makalede ayrıca Kibyra’nın ilişkili olduğu güzergahlar ve caput viae olarak Kibyra’yı veren miltaşları da ele alınmıştır. Söz konusu miltaşı her iki kullanımında da onarım ve düzenleme çalışmalarına işaret etmektedir. Bu durum Severuslar Dönemi’ndeki Doğu Seferleri ile Diocletianus döneminde gerçekleştirilen yeniden yapılanma çalışmalarıyla ilişkilendirilebilir.
Yazıtların çevirisi ise şöyledir:
I) Severuslar Dönemi yazıtı:
Tanrıların en görünürleri, İmparator Caesar Lucius Septimius Severus Pius Pertinax Augustus Arabicus, Adiabenicus, Parthicus Maximus ve İmparator Caesar Marcus Aurelius Antoninus Pius Augustus ve büyük kralların oğlu ve erkek kardeşi Publius Septimius Geta ve Iulia Augusta, Mater Castrorum için. Kibyra'dan 1 mil.
II) I. Tetrarkhia Dönemi yazıtı:
İmparatorlar Caesar Augustus Gaius Valerius Diocletianus ve İmparator Caesar Augustus Marcus Aurelius Valerius Maximianus ile en seçkin Caesarlar Flavius Valerius Constantius ve Galerius Valerius Maximianus için. Kibyra’dan 1 mil.

Anahtar Kelimeler

Roma Yolları, Mil Taşı, Severuslar Dönemi, Kibyra, I. Tetrarkhia

A New Milestone from Cibyra

Öz

The article discussed here deals with a milestone whose location is unknown, but which is understood to have been erected 1.5 km away from the city center of Cibyra, based on the two inscriptions it bears. The milestone in question has two inscriptions indicating two different uses. Both inscriptions are written in Ancient Greek. While the first inscription dates to the Severan Period (AD 198-209), the latter belongs to the period of First Tetrarchy (AD 293-305). Both inscriptions give the city of Cibyra as caput viae and record the same distance. Thus, it is determined that the same milestone is reused after ca. hundred years. In the article, the routes related to Cibyra and the milestones that give Cibyra as caput viae are also discussed. In both uses, the milestone in question refers to repair and regulation works. This situation can be associated with the eastern campaigns during the Severan Period and the reconstruction efforts carried out during the Diocletianic Era.

Anahtar Kelimeler

Roman Roads, Milestone, Severan Period, Cibyra, I. Tetrarchy

Kaynakça

• N. E. Akyürek Şahin – F. Onur – M. Alkan – M. E. Yıldız, Likya/ Pamfilya Ulaşım Sistemlerinin Epigrafik ve Tarihi Coğrafik Açılardan Araştırılması 2015 ve 2016 Yılları Sonuçları, AST 35/1, 2017, 387-410.
• J. G. Anderson, The Genesis of Diocletians’ Provincial Re-Organization, JRS 22, 1932, 24-32.
• M. Arslan, Galatlar: Antikçağ Anadolu’sunun Savaşçı Kavmi, Istanbul 2000.
• M. Arslan – N. Tüner Önen, Termessos’tan Ele Geçen İlk Mil Taşı, in: F. Cluzeau – Ö. Acar – N. Ediz Okur – V. Taşçı (eds.), Sophron. Güler Çelgin’e Armağan Yazılar, Istanbul 2023, 63-73.
• F. Avcu – H. Uzunoğlu, The Ancient Roads and Routes around Sidyma and New Inscriptions from its Vicinity, Adalya 22, 2019, 319-344.
• K. Belke – N. Mersich, Phrygien und Pisidien [Tabula Imperii Byzantini 7; Denkschriften ÖAW, phil.-hist. K l. 211], Vienna 1990.
• T. Corsten, Die Inschriften von Kibyra. Teil I: Die Inschriften der Stadt und Ihrer näheren Umgebung [IK 60], Bonn 2002.
• S. Destephen, The Late Milestones of Asia Minor, Gephyra 16, 2018, 173-183.
• D. H. French (ed.), Studies in the History and Topography of Lycia and Pisidia in Memoriam A.S. Hall [BIAA Monograph 19], London 1994.
• D. French, Roman Roads and Milestones of Asia Minor, vol.3 Milestones Fasc. 3.5. Asia, Electronic Monograph 5, Ankara 2014.
• D. French, Roman Roads and Milestones of Asia Minor, vol.3 Milestones Fasc. 3.6. Lycia et Pamphylia, Electronic Monograph 6, Ankara 2014.
• A. S. Hall, The Site of Sinda, in: D. H. French (ed.), Studies in the History and Topography of Lycia and Pisidia in Memoriam A.S. Hall, Monograph 19, Ankara 1994, 48-52.
• H. Hellenkemper – H. Hild, Lykien und Pamphylien [Tabula Imperii Byzantini 8], Vienna 2004.
• P. Iversen, Inscriptions from Northwest Pisidia, EA 48, 2015, 1-85.
• D. Kienast – W. Eck – M. Heil, Römische Kaisertabelle: Grundzüge einer römischen Kaiserchronologie (6. Auflg.), Darmstadt 2017.
• Ş. Kileci – N. Tüner Önen, Restoration Works in Kibyra during the Claudian Period: New Inscriptions, τὰ σεβαστὰ ἔργα of the Lycian Governor Quintus Veranius and New Inscriptions Concerning his Family, in: Chr. Schuler – F. Onur (edd.), Symposium – New Research on Greek Epigraphy in Lycia,28-30 March 2022, Antalya, Istanbul 2024 (forthcoming).
• W. Kuhoff, Diokletian und die Epoche der Tetrarchie. Das römische Reich zwischen Krisenbewältigung und Neuaufbau (284-313 n. Chr.), Frankfurt am Main 2001.
• B. Levick, Roman Colonies in Southern Asia Minor, Oxford 1967.
• D. Magie, Roman Rule in Asia Minor, Princeton 1950.
• N. P. Milner, An Epigraphical Survey in the Kibyra - Olbasa Region. Conducted by A. S. Hall. The British Institute of Archaeology at Ankara (B.I.A.A.) Monograph 24, Oxford 1998.
• F. Onur, The Vexed Question of Kalkan/Bezirgân and the Stadiasmus Patarensis: Some Corrections to the Course of the Road between Patara and Phellos, in: Ş. Aktaş – E. Dündar – S. Erkoç – M. Koçak (eds.), Havva İşkan’a Armağan. Lykiarkhissa. Festschrift für Havva İşkan, Istanbul 2016, 591-609.
• F. Onur, Parerga to the Stadiasmus Patarensis (16): The Roads, Settlements and Territories, Gephyra 13, 2016, 89-118.
• F. Onur, Stadiasmus Patarensis'te Yollar, Yerleşimler ve Teritoryumlar, in: N. E. Akyürek Şahin – M. E. Yıldız – H. Uzunoğlu (eds.), Eskiçağ Yazıları 8 [AKRON 10], Istanbul 2016, 73-126.
• F. Onur, Myra ve Limyra Arasındaki Yol Üzerinde İki Mil Taşı, in: F. Cluzeau – Ö. Acar – N. Ediz Okur – V. Taşçı (eds.), Sophron. Güler Çelgin’e Armağan Yazılar, Istanbul 2023, 319-326.
• Ş. Özüdoğru, Kibyra’dan Hellenistik Dönem’e Ait Yeni Veriler Üzerine Değerlendirmeler, Cedrus II, 2014, 171-188.
• Ş. Özüdoğru, Kibyra’nın Roma İmparatorluk Dönemi Bölgesel Yol Ağları, in: Ş. Aktaş – E. Dündar – S. Erkoç – M. Koçak (eds.), Havva İşkan’a Armağan. Lykiarkhissa. Festschrift für Havva İşkan, Istanbul 2016, 661-674.
• Ş. Özüdoğru, Kibyra 2017 Çalışmaları, KST 40/3, 2018, 463-470.
• Ş. Özüdoğru, Kibyra: Kibyra Maior / Caesarea Kibyra [Kibyra Kazı ve Araştırmaları Monografi Serisi I], İstanbul 2020.
• W. M. Ramsay, The Historical Geography of Asia Minor [Royal Geography Society. Supplementary Papers. Vol. IV], London 1890.
• W. M. Ramsay, The Cities and Bishoprics of Phrygia, Being an Essay of the Local History of Phrygia, From the Earliest Times to Turkish Conquest, Vol. I, The Lycos Valley and South-Western Phrygia, Oxford 1895.
• W. M. Ramsay, Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası. (Çev. M. Pektaş). Istanbul 1960.
• Ch. Schuler, Straßenbau und Infrastruktur im Flavischen Lykien. Zwei neue Meilensteine aus Patara, in: K. Harter-Uibopuu (ed.), Epigraphische Notizen zur Erinnerung an Peter Herrmann (Hamburger Studien zu Gesellschaften und Kulturen der Vormoderne. Band 6, Stuttgart 2019, 107-127.
• R. Syme, Anatolica: Studies in Strabo, Oxford 1995.
• S. Şahin, Stadiasmus Patarensis, Itinera Romana Provinciae Lyciae, Likya Eyaleti Roma Yolları, Istanbul 2014.
• B. Takmer, Two Milestones on the Road from Myra to Limyra, Gephyra 1, 2004, 107-117.
• B. Takmer – N. Tüner Önen, Batı Pamphylia’da Antik Yol Araştırmaları: Via Sebaste’nin Perge-Klimaks Arası Güzergahında Yeni Bir Yol Kalıntısı, Adalya 11, 2008, 109-132.
• N. Tüner Önen – A. Akçay, 2022, Re-Evaluation of Three Milestones from Lycia with Digital Epigraphy Studies, Olba 30, 2022, 327-346.