Pandemi Döneminde Yaşlı Bireylerde Dini İnanç ve Psikolojik Dayanıklılık Arasındaki İlişki

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 1 - 19, 30.04.2024

Elif Aygün , Canser Boz

https://doi.org/10.47141/geriatrik.1327924

Öz

Amaç: Yaşlanma süreci fiziksel, zihinsel, sosyal ve ruhsal değişimlerin yaşandığı bir süreçtir. Psikolojik dayanıklılık kişilerin yaşamda karşılaştıkları çeşitli güçler ve zorluklar karşısında kendini toparlayabilme veya bunların üstesinden gelebilme yeteneğidir. Literatürde yaşlıların psiko-sosyal iyilik hallerinin ölçülmesinde kullanılan bir gösterge psikolojik dayanıklılıktır ve bu durum dini inanç ile teorik olarak ilişkilendirilir. Bu doğrultuda bu araştırma temel olarak yaşlıların pandemi döneminde dini inanç ve psikolojik dayanıklılık arasındaki ilişkiyi incelemek amaçlamaktadır. Buna bağlı olarak “Pandemi döneminde Yaşlıların dini inanç ve psikolojik dayanıklılıkla ilişkisi var mı?” Araştırmanın temel sorusudur.
Gereç ve Yöntemler: Araştırma farklı sosyo-demografik özelliklere sahip yaşlı bireylerle yapılan nicel desende kesitsel, tanımlayıcı ve analitik bir araştırmadır.
Bulgular: Elde edilen sonuçlara göre yaşlı bireylerde olumlu dini başa çıkma ile psikolojik dayanıklılık arasındaki ilişki bu kavramları etkileyen cinsiyet, yaş, eğitim durumu, COVID-19 geçirme, COVID-19 hakkındaki düşünce, inanç olarak kendini tanımlama şekli, COVID-19 nedeniyle ölüm korkusu, pandemi döneminde manevi destek alma ihtiyacı hissetme (İçinde yaşadığı ruhsal sıkıntıyı başkalarına anlatma ihtiyacı hissetme durumu) ve pandemi döneminde dini inanca yönelim artması değişkenleri kontrol altında tutulduğunda dahi istatistiksel olarak anlamlıdır.
Sonuç: Yaşlı bireylerin psikolojik olarak dayanaklıkların artması ruhsal sağlık ve iyi oluş kadar yaşam kalitesi, mutlu olma, hayata katılma gibi faktörler açısından önemli olduğu kadar dini inancın da bu konuda koruyucu etkisi olduğu ve dayanıklılık araştırılırken dini inancın da dikkate alınması gerektiği unutulmamalıdır.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, Dini İnanç, Gerontoloji, Psikolojik Sağlamlık, Yaşlanma, Yaşlılık

Destekleyen Kurum

TUBİTAK

Proje Numarası

Çalışma TUBİTAK 2209-A - Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı kapsamında gerçekleştirilmiştir.

THE RELATIONSHIP BETWEEN RELIGIOUS BELIEF AND PSYCHOLOGICAL STABILITY OF INDIVIDUALS OVER 65 YEARS IN THE PANDEMIC PERIOD

Öz

Aim: The aging process is a process in which physical, mental, social and spiritual changes are experienced. Psychological resilience is the ability of individuals to gather themselves in the face of various forces and difficulties they encounter in life or to overcome them. An indicator used in the literature to measure the psycho-social well-being of the elderly is psychological resilience, and this situation is theoretically associated with religious belief. In this direction, this research basically aims to examine the relationship between religious belief and psychological resilience in the pandemic period of the elderly. Accordingly, do the elderly have a relationship with religious belief and psychological resilience during the pandemic period? This is the main question of the research.
Materials and Methods: The research is a quantitative, cross-sectional, descriptive and analytical research conducted with elderly individuals with different socio-demographic characteristics.
Results: According to the results obtained, the relationship between positive religious coping and psychological resilience in older individuals is affected by gender, age, educational status, having COVID-19, thoughts about COVID-19, self-definition as belief, fear of death due to COVID-19, pandemic. It is statistically significant even when the variables of feeling the need to get spiritual support during the period (feeling the need to tell others about the psychological distress he is experiencing) and increasing orientation towards religious belief during the pandemic period are kept under control.
Conclusion: While increasing the psychological resilience of elderly individuals is important in terms of factors such as quality of life, happiness and participation in life as well as mental health and well-being, it should not be forgotten that religious belief also has a protective effect in this regard and religious belief should also be taken into consideration when investigating resilience.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, Religious Belief, Gerontology, Resilience Aging, Aging.

Proje Numarası

Çalışma TUBİTAK 2209-A - Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı kapsamında gerçekleştirilmiştir.

Kaynakça

• United Nations Population Fund (UNFPA), Ageing in the Twenty-First Century:A Celebration and A Challenge. UNFPA, New York International, London, 2012.
• TUİK. “Türkiye İstatistik Kurumu, İstatistiklerle Yaşlılar, 2022”. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=%C4%B0statistiklerle-Ya%C5%9Fl%C4%B1lar-2022-il=1#:~:text=Ya%C5%9Fl%C4%B1%20n%C3%BCfusun%202022%20y%C4%B1l%C4%B1nda%20%44,%25%2C6%20olaca%C4%9F%C4%B1%20%C3%B6ng%C3%B6r%C3%BCld%C3%BC. Erişim tarihi: 18.03.2023.
• Nazlıer Keser EN. Türkiye’de Yaşlı Yoksulluğu Sorununa Yönelik Bir Değerlendirme. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 2019; 30: 739-764.
• Barut Y. Psikolojik, Sosyal ve Bedensel Açıdan Yaşlılık. İçinde Yaşlılık Dönemi Zihinsel ve Ruhsal Özellikleri, Editörler; Ersan K, Kalkan M. Ankara, Pegem Akademi Yayınları, 2008, 39-60.
• Er D. Psiko-sosyal açıdan yaşlılık. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2009; 4: 132- 143.
• Köylü M. Dinin Ruh ve Beden Sağlığı Üzerindeki Etkisi. Editörler; Altaş N, Köylü M. İstanbul, Ensar, 2015, 101-126.
• Dam H, Yetişkinlerin Din Eğitimi, On Dokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2002: 51.
• Koca H, Ülkemiz Koşullarında Yaşlılık ve Yaşlının Sosyal Uyumu. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1994: 71-77.
• Koenig HG. Religion, Spirituality and Aging. Aging & Mental Health. 2006; 10: 1-3.
• Maddi SR. Comments on Trends in Hardiness Research and Theorizing Consulting Psychology Journal. 1999; 51: 67-71.
• Okan N, Ekşi H. Spirituality in Logotherapy. Spiritual Psychology and Counseling 2017; 2: 143-164.
• Cangöz B, Yaşlılıkta Bilişsel ve Psikolojik Değişim, Geriatri: Yaşlı Sağlığına Multidisipliner Yaklaşım, Editörler; Kutsal YG, Ankara, Türk Eczacılar Birliği Eczacılık Akademisi, 2009, 99-100.
• Kaplan H, Sevinç K, İşbilen N, Doğal Afetleri Anlamlandırma ve Başa Çıkma: Covid-19 Salgını Üzerine Bir Araştırma, Turkish Studies, 2020; 590.
• Ekşi H, Başa çıkma, Dini Başa çıkma ve Ruh Sağlığı Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma: Eğitim, İlahiyat ve Mühendislik Fakültesi Öğrencilerinin Karşılaştırılması. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Bursa, 2001.
• Doğan T, Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği’nin Türkçe Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 2015; 3(1): 93-102.
• Aydın ZB. Suriyeli bireylerin psikolojik dayanıklılık düzeylerinin algılanan sosyal destek ve başa çıkma stilleri açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Üsküdar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2020.
• Önder A, Gülay H. İlköğretim 8. Sınıf öğrencilerinin psikolojik sağlamlığının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi. 2008; 23:192-197.
• Gündaş A. Lise öğrencilerinde psikolojik sağlamlığın yordayıcısı olarak benlik kurgusu. Journal of International Social Research. 2015; 41:795-795.
• Erkoç B, Danış M.Z. Üniversite öğrencilerinin psikolojik sağlamlık düzeylerinin tespit edilmesine yönelik bir araştırma. Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2020; 4: 34-42.
• Bonanno G. A, Galea S, Bucciarelli A, et al. What predicts psychological resilience after disaster? The role of demographics, resources, and life stress. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 2007; 75: 671–682.
• Soysal MN. Facebook bağımlılığı ve psikolojik dayanıklılık. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Gelişim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2016.
• Deniz S, Çimen M, Yüksel O. Psikolojik sağlamlığın iş stresine etkisi: hastane çalışanlarına yönelik bir araştırma . İşletme Bilimi Dergisi, 2020; 8: 351-370 .
• Bektaş M, Özben Ş. Evli bireylerin psikolojik dayanıklılık düzeylerinin bazı sosyo-demografik değişkenler açısından incelenmesi . Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2016; 14: 0-0.
• Özkapu Y. Suriyeli çocuklarla çalışan psikolojik danışmanların kişilik özellikleri ve öz yeterlik algılarının psikolojik sağlamlıkları üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2019.
• Ayten A. Tanrı’ya sığınmak-Dinî başa çıkma üzerine psiko-sosyal bir araştırma. 2. Baskı, İstanbul, İz Yayıncılık, 2012.
• Şentepe A. Yaşlılık döneminde temel problemler ve dini başa çıkma. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2009.
• Batan SN. Yetişkinlerde Psikolojik Dayanıklılık ve Dini Başa Çıkma Yaşam Doyumuna Etkileri. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2016.
• Çakır S.G. Factors and mechanisms of resilience among Turkish migrant women in the UK. Yayınlanmamış doktora tezi,, The Graduate School of Social Sciences of Middle East Technical University, Ankara, 2009.
• Kımter N. Covid-19 döneminde bireylerin psikolojik sağlamlık düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 2020, 574-605.
• Karataş R. Özel Eğitim Okullarında Çalışan Öğretmenlerin Psikolojik Dayanıklılık Düzeyleri ve Başa Çıkma Stratejilerinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2016, 47.
• Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Older adults. Erişim adresi: https://www.cdc.gov/coronavirus/2019- ncov/need-extra-precautions/older-adults.html Erişim tarihi: 18.05.2023.
• Charles ST, Carstensen LL. Social and emotional aging. Annual review of psychology, 2010; 61: 383–409.
• Salehı F, Mohsenzade F, Arefı M. Prevalence of death anxiety in patients with breast cancer in Kermanshah, Iran J Breast Dis, 2016; 8: 34-40.
• Tang PL, Chiou CP, Lin HS, et al. Correlates of death anxiety among Taiwanese cancer patients. Cancer nursing, 2011; 34: 286-292.
• Pirutinsky S, Cherniak AD, Rosmarin DH. COVID-19, Mental Health, and Religious Coping Among American Orthodox Jews. Journal of Religion & Health, 2020; 59: 2288–2301.
• Seyyar A. Tıbbi Sosyal Hizmetlerde Manevi Bakım. Rağbet Yayınları, İstanbul, 2010.
• Uysal V, Göktepe AK, Karagöz S, ve ark. Dinî Başa Çıkma ile Umut, Hayat Memnuniyeti ve Psikolojik Sağlamlık Arasındaki Etkileşim Üzerine Bir Araştırma. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2017; 52: 139-160.
• Pargament KI, Tarakeshwar N, Ellison CG, et al. Religious coping among the religious: The relationships between religious coping and well‐being in a national sample of Presbyterian clergy, elders, and members. Journal for the scientific study of religion, 2001; 40: 497-513.
• Pieper JZT. Religious coping in highly religious psychiatric inpatients. Mental Health, Religion & Culture, 2004; 7: 349-363.
• Bao Y, Sun Y, Meng S, et al. 2019-nCoV epidemic: address mental health care to empower society. Lancet (London, England), 2020; 395: 37-38.
• Reardon S. Ebola’s mental-health wounds linger in Africa: Health-care workers struggle to help people who have been traumatized by the epidemic. Nature 2015; 519: 13–15.
• Yang Y, Li W, Zhang Q, et al. Mental health services for older adults in China during the COVID-19 outbreak. Lancet Psychiatry 2020; 7: 19.
• Bialek S, Boundy E, Bowen V, et al. Severe outcomes among patients with coronavirus disease 2019 (COVID-19)—United States, February 12–March 16, 2020. Morb. Mortal. Wkly. Rep. 2020; 69: 343–346.
• Li Q, Guan X, Wu P, et al. Early Transmission Dynamics in Wuhan, China, of Novel Coronavirus-Infected Pneumonia. The New England journal of medicine, 2020; 382: 1199–1207.
• National Center for Geriatrics and Gerontology. NCGG Home Exercise Program for Older People (NCGG-HEPOP) 2020. https://www.ncgg.go.jp/hospital/english/hepop/index.html Erişim tarihi: 20.04.2023.
• Piau A, Campo E, Rumeau P, et al. Aging society and gerontechnology: a solution for an independent living?. The journal of nutrition, health & aging, 2014; 18: 97-112.