وثيقة المدينة ودورها في إرساء المواطنة

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 1, 1 - 28, 07.07.2024

Abdulaziz Muhammed

Öz

من المصطلحات التي كثر حولها الجدل مصطلح (المواطنة)، فهل هذا المصطلح متوافق مع الإسلام أم لا؟ وهل يصح وصف نظام الحكم الإسلامي بأنه نظام يعتمد المواطنة؟ وهل لهذه المواطنة من ركائز ترتكز عليها؟.
كما إن من أهم الوثائق السياسية الإسلامية الكتابَ أو الصحيفةَ التي كتبها رسول الله صلى الله عليه وسلم بينه وبين مكوِّنات المجتمع المدني من قبائل عربية أو يهودية، ولكن هذه الصحيفة –أو الوثيقة كما يسميها المعاصرون- قد تنازعتها أقوال النقاد قبولاً ورداً، وقد تباينت هذه الأقوال بشكل كبيرٍ جداً، فمن مُدَّعٍ أنها تواترت عن رسول الله صلى الله عليه وسلم إلى مُدَّعٍ أنها وثيقة موضوعة لا أصل لها، وبين هذين الرأيين آراء متوسطة.
وقد تطرق البحث إلى كل من هذين الشقين وبحث فيهما. وخلص إلى أن المواطنة مصطلح غير موجود باسمه في المصادر الأصيلة في الإسلام، لكنه موجود بحقيقته، ولا أدل على ذلك من البنود المدنية في وثيقة المدينة التي ثبتت نسبتها للنبي صلى الله عليه وسلم. كما وصل البحث إلى أن النبي صلى الله عليه وسلم قد.كتب كتابا بينه وبين سائر سكان المدينة .. ثبت ذلك في كتب السنة المشهورة.

Anahtar Kelimeler

وثيقة, مواطنة, دور, المدينة, السياسية

ALMADINA DOCUMENT AND IT'S ROLE IN ESTABLISHING CITIZENSHIP

Öz

One of the most controversial terms is (citizenship), is this term compatible with Islam or not? Is it correct to describe the system of Islamic governance as a system that adopts citizenship? Is this citizenship a cornerstone?
It is also one of the most important Islamic political documents book or newspaper written by the Messenger of Allah peace be upon him between the components of civil society from Arab tribes or Jewish, but this newspaper - or the document as the contemporaries - has been disputed by the critics of the acceptance and response, Very much, it is claimed that they frequent the Messenger of Allah peace be upon him to a prosecutor that it is a document has no origin, and between these two opinions moderate views.
The research dealt with each of these two parts and discussed them. He concluded that citizenship is a term that does not exist in its name in the original sources in Islam, but it exists in its truth, as evidenced by the civil clauses in the city document, which has proven to be attributed to the Prophet peace be upon him. The research also concluded that the Prophet (peace and blessings of Allaah be upon him) had written a book between him and the rest of the city's residents. This was proven in the famous books of the Sunnah.

Anahtar Kelimeler

Document, Citizen, Role, Almadina, Politician.

Vatandaşlığın Pekiştirilmesinde Medine Vesikasının Rolü

Öz

“Vatandaşlık” terimi, İslam ile uyumlu mudur? İslam yönetimini vatandaşlık prensiplerine dayalı olarak tanımlamak doğru mudur? Bu vatandaşlığın dayandığı temeller nelerdir? Ayrıca, İslam siyasi belgeleri arasında Peygamberin Arap veya Yahudi kabilelerinden oluşan toplum bileşenleriyle yaz-dığı kitap ya da belge en önemlilerinden biridir. Ancak, bu belge - çağdaşlarının adlandırdığı gibi bir belge ya da yazılı metin - eleştirmenler arasında kabul edilip edilmediği konusunda büyük tar-tışmalara yol açmıştır. Bu belge hakkındaki görüşler çeşitlilik göstermektedir; bazıları peygamber tarafından yazıldığını iddia ederken, bazıları ise uydurma olduğunu savunmaktadır ve bu iki görüş arasında uzlaştırıcı bir görüş bulunmaktadır. Araştırma, bu iki konuya da değinmiş ve bunları ince-lemiştir. Sonuç olarak, “vatandaşlık” teriminin İslam'ın asıl kaynaklarında bizzat adıyla geçmediği belirtilmekle beraber, gerçekliğiyle var olduğu sonucuna varılmıştır. Ancak bu gerçeğin Medine Sözleşmesi'ndeki medeni maddelerde kanıtlandığına dair bir işaret bulunmamaktadır ki bu sözleş-me Peygamberle ilişkilendirilmiştir. Araştırma sonucunda ayrıca Peygamberin Medine halkıyla arasında bir belge yazdığı sonucuna ulaşılmakla birlikte meşhur hadis kitaplarında belgelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

vasîka, vatandaşlık, rol, medîne, siyasî

Kaynakça

• Abdüllatif, Sāmir, el- Muvatane ve işkalīyātuhā, (İrak : Mecelletul-Furāt, 2011).
• Beyhakî, Ahmed b. el-Hüseyn, es-Sünen el-kubra, Haydarâbâd: Dâiratü'l-Ma'ârifi'l-Osmâniyye, 1344.
• Buhari, Muhammed b. İsmail. es-sahih. baskı yok. beyrut: dâr ibn kesir, tarih yok.
• Ebû Dâvud, Süleyman b. Eş’as es-Sicistânî, es-Sünen, thk. Şuayb Arnavût, Muhammed Kâmil Kara-belli, Beyrut: Dâru’r-Risâleti’l-Âlemiyye, 1403.
• ed-Devşen, Muḥammed, Mā Şāʻa- ve Lem Yesbüt fī Es-Siretun- Nebeviyyeh, (er-Riyāḍ : Dār Ṭaybah).
• el-Cevharī, Ismāʻīl b. Ḥammād, es-Sihāh, (Beyrūt : Dār el-ʻİlm lil-Melāyyin, 1407/ 1987).
• el-Ḥimṣī, ʻAlī Nedīm, Mefhūmul- Muvatane fī eş- Şeryia el- İslemiyyeh, (www.almaaref.org).
• el-Ümeri, Akram Ziyāʼ, es-Siretun- Nebeviyyeh es- sahiha (Medīneh: Maktabat el-ʻUlūm ve- el-Ḥikem, 1415/ 1994).
• er-Reşid, İmāduddīn, el- Muvatane fī al-Islām, (manshūr ʻalá alʼntrnt).
• Es-San’ânî, Abdurrezzâk b. Hemmâm, el-Musannef, Hind, 2. Basım, Beyrut: Mektebetü’l-İslâmî, 1403.
• es-Seyyid, Yāsīn, el- Muvatane fī zeman el-ʻavlemeh, (Misr : el-Merkez el-kibṭī lil-Dirāsāt el-ijtimāʻīyah, 2002).
• eş-Şerif, Kemāl, Ḥukuk el-insān fī Sehifetul Medīneh, (er-Riyāḍ : Akedīmīyat Nāyif el-ʻArabīyah lil-ʻUlūm el-Amnīyeh, 2001).
• et-Ṭabarī, Muḥammed b. Cerir, Tārīh er-Rusul vel -Mulūk, (Beyrūt : Dār et-Turās, 1387).
• İbn El- Esir, Ali bin Abi Al-Karam, el-Kamil fit- Tarih, 1. baskı, (Beyrut: Dar Al-Kitab Al-Arabi, 1417/1997).
• İbn El-Cevzi, Abdul Rahman bin Ali, Menakib Ömer bin El-Hattab, (İskenderiye: Dar İbn haldun.
• İbn Fāris, Aḥmed, Muʻcem Makāyīs el-lugah, (Beyrūt : Dār el-Fikr, 1399/ 1979).
• İbn Hacer. Tehzîbü’t-Tehzîb. Matbaatü Dairetü’l-Maarifi’n-Nizâmiyyeti, 1326.
• İbn Hanbel, Ahmed b. Muhammed b. Hanbel, el-Müsned, 1. Basım. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1421.
• İbn Hişām, ʻAbdulmelik, es-Siretun- Nebeviyyeh, (Misr : Muṣṭafá el-Bābī el-Ḥalabī, 1375h / 1955m).
• İbn menẓūr, Muḥammed b. Mukerrem, Lisānul-ʻArab, (Beyrūt : Dār Ṣādir, 1414).
• İbn Seyyid En-nās, Muḥammed b. Muḥammed, ʻUyūnul- Eser fī Funūnul-Megāzī ve eş- Şemayil ve es-Siyer, (Bayrūt : Dārul kalem, 1414 / 1993). İbn Zencüyeh, Hamid bin Muhlid, el-Emvâl, cilt 1, (Suudi Arabistan: Melik Faysal Merkezi, 1406 H / 1986 M). Müslim, Müslim b. el-Haccâc en-Nisâburi. Sahîhu Müslim. Thk. Muhammed Fuâd Ab-dülbâkî. Beyrut: Dâru İhyâi't Türâsi'l-Arabî, ts.