Gıdalarda Radyasyon Uygulamalarının Mikroorganizmalar Üzerine Etkileri

Yıl 2005, Cilt: 30 Sayı: 6, - , 01.12.2005

Hilal B. D. Halkman Pelin K. Yücel

Öz

Işınlama; kontrollü iyonlaştırıcı radyasyon kaynağı kullanılarak tıp, biyoloji, tarım, endüstriyel kimya, gıda endüstrisi vb. pek çok alanda uygulanan bir prosestir. Gıda endüstrisinde bu proses ile gıdaların raf ömrü uzatılır, gıda kayıpları azaltılır, gıdanın mikrobiyolojik güvenilirliği geliştirilir ve buna bağlı olarak çeşitli inhibitörlerin (katkı maddeleri, fumigantlar vb.) kullanımı azaltılır. Bu derlemede ağırlıklı olarak gıdalarda ışınlama işleminin mikroorganizmalar üzerindeki etkisi anlatılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İyonlaştırıcı radyasyon, ışınlama, mikroorganizmalar, gıda  

The Effects of Radiation Processing on Microorganisms in Foods (Turkish with English Abstract)

Öz

Food irradiation is a process by which food is exposed to a controlled source of ionizing radiation to be applied to medicine, biology, industrial chemistry, agriculture, and food industry. In food industry, use of irradiation prolongs the shelf life of foods, reduces the food losses, improves the microbiological safety of food and reduces the use of various inhibitors (such as additives and fumigants). In this review, mainly the effects of irradiation on microorganisms in foods were explained.

Anahtar Kelimeler

Ionizing radiation, irradiation, microorganisms, food  

Kaynakça

• Abbas, S.M.N. 2002. Baharat Mikroflorası Üzerine Işınlamanın Etkisi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Gıda Mü- hendisliği AbD, Doktora Tezi B1s. Ankara
• Acar, J. 1998. Mikroorganizmaların Öldürülmesi. Alınmıştır. “Adnan Ünlütürk ve Fulya Turantaş (Ed.).Gıda Mikrobiyolojisi." Sayfaz243-249. Mengi-Tan Basımevi, Izmir, 6055.
• Acar, J., Cemeroğlu, B. 1998. Işınlarla Muhafaza. Alınmıştır. "Meyve ve Sebze Teknolojisi Cilt II. Sayfa:193-216. Hacettepe Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yayınları. Ankara. 4065.
• Anderson. A.W.. Norden,H.C., Cain, Ft.F.. Parnish. G., Duggan, D. 1956. Studies on a Fladioresistant Micrococcus. The iso- iation morphoiogy, cultural characteristics and resistance to gamma radiation. Food Techno]. 10:575-577
• Anonymous 2004. Radiation Basics. http:Iinuclearhlstoryıripodpomlradiation.html
• Anonymous 2005. Facts about food irradiation http'waww.iaea.org/programmeslnafald5/ publiclfoodirradiationpdf
• Aydin. T. 2003. Işınlama Tesisleri. Alınmıştır “Gıda Işınlama Kurs Notları”.Sayfa: 27-41. Türkiye Atom Enerjisi Kurumu. An- kara. 2253.
• çetinkaya, N. 2003. Gıda Işınlamaya Bakış. Alınmıştır "Gıda Işınlama Kurs Notları".Sayfa:7—B. Türkiye Atom Enerjisi Kurumu. Ankara, 2253. .
• Davies. R. 1976. The inactivation of vegetative bacterial cell by ionizing radiation. In " inhibition and inactivation of vegetative microbes. Sayfa: 239-255. Academic Press. London.
• Dawes, LW. 1976. Inactivation of yeast. in “ Inhibition and Inactivation of vegetative microbes. Sayfa: 279-304, Academic Press. London.
• Dickson, J. 2001. Radiation inactivation of microorganisms. ln "Food Irradiation Principles and Applications". Sayfa: 23—32, John Wiley&Sons. New York. USA, 469s.
• Diehl, J.F. 1990. Biological Effects of ionizing Radiation in "Salety of irradiated foods"Sayta 95-136, Marcel Dekker Inc.. New York, USA. 3455.
• Diehl, J.F. 2001. Achievements in food irradiation during the 20th century. In "Paisan Loaharanu and Paul Thomas (Ed.). lr— radiation for Food Safety and Quality. Sayia:1-7 . IAEA. Technomic Publishing Company. Inc.. Lancaster. USA. 21 Ss.
• Ercan. B.. Acar. J.. Aşkın, O., 1989. Mikrodalgalar. gıda endüstrisinde kullanım alanlan ve mikroorganizmalarin üzerine et- kileri. Gıda 14(3)‘i41-148
• Etzel, FLA. 2001. Epidemiology of foodbome illness role of Food irradiation. 51 -54$., IAEA. Technomic Publishing Company. Inc.. Lancaster, USA, 2165.
• Farkas. J. 1997. Physical Methods of Food Preservation. In"Michael P.Doyle, Larry R. Beuchat & Thomas J. Montville (Ed.). Food Microbiology Fundamentals and Frontiers." Sayfa: 497-519. ASM Press Washington D.C. 768s.
• Goldblith. S.A.. Wang. D.I.C .1969. Effect of microwaves on Escherichia coli and Bacillus subtiı'r's. Appl. Mic- robiol..15(6),1371-1375.
• Grant. l.R.. Patterson. M.F. 1989. A novel radiation resistant Deinobacter spp. isolated from irradiated pork. Lett. Appl. Mic- robiol. 8:21-24
• Grecz, N., Rowley, DB.. Matsuyama. A.1983. The action of Radiation on bacteria and viruses. |n"E.S.Josephson ve M.S. Peterson (Ed.). Preservation of Food by Ionizing Radiation. vol.2.CRC Press. Inc.. Boca Raton, Fla
• Juri, M. Bin Lebai, Ali, N.M., 2005. Fundamentals of Ionizing Radiation. Alınmıştır " Ahmed HJ. Z.. Basar, HJ,l., ve Hassan, S.. (Ed) Fladiation Awareness" Sayfa:1-12. Malaysian Institute for Nuclear Technology and Research. Ministry of Science Technology and Innovation. Copyright MINT 2005.
• Lee. B.H., Kermasha S., Baker. S.E. 1989. Thermal ultrasonic and ultraviolet inactivation of Salmonella in thin films of aqueous media and chocolate. Food Microbiol. 6 (3) 143-152.
• Mead, P.S.. Slutsker. t... Dietz. V.. McCaig. L.F., Bresee. J.S.. Shapiro. C.. Griffin. P.M. ,Robert V. Tauxe. R.V. 1999. Food- Related Illness and Death in the United States. CDC Emerging Infectious Diseases (5)5 http://www.ch .gov/ncidodl eidfvol5n051mead.htm
• Moreno. M.A.. Del Carmen Ramos. M.. Gonzalez, A., Suarez, G. 1987. Effect oi ultraviolet light irradiation on viability and aflatoxin production by Aspergillus parasitı'cus. Can. J. Microbiol. 33:927-929.
• Moy, G. 1992. Foodborne diseases and the preventive role o| food irradiation. IAEA Bulletin 4:39-43..
• Mullin. J. 1995. Microwave Processing. ln" G.W. Gould (Ed.). New Methods of Food Preservation." Sayfa: 112-134. Blackie Academia & Professional. Chapman & Hall. Glasgow. 3255.
• Ponne, C.T., Bartels, P.V. 1995 Interaction ot electromagnetic energy with biological material- relation to food processing. Radiation.Phys.Chem 45:591-607.
• Saleh, Y.G., Mayo. M.S.. Ahearn. D.G. 1956. Resistance of some common lungi to gamma irradiation. Appl. Environ. Mic— robiol.. 542134-2135
• Siyakuş. G. 2004. Gıda Işınlamanın Tarihçesi. Alınmıştır “Gıda Işınlama Kurs thları".Sayfa:15-26, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, Ankara, 110s.
• Tartera, C., Bosch. A.. Jolre. J. 1998. The inactivation of bacteriophages infecting Bacteriodes fragilis by chlorine treatment and UV-irradiation. FEMS Microbiol. Letter 56:313-316. .
• Topal, H.Ş. 1996. Gıda Güvenliği ve Kalite Yönetim Sistemleri. TÜBİTAK-MAM Matbaası Gebze, 225 s.
• Tunail. N. 2000. Mikrobiyel Enfeksiyonlar ve İntoksikasyonlar Gıda Mikrobiyolojisi ve Uygulamaları, Genişletilmiş 2. Baskı. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü Yayını 2000 yılı basımı 522 sayfa kitap.
• Ünal, 2. 2003. TAEK — ANTHAM gama ışınlama tesisi ve işlem kontrolü. hitp:ildas.org.trl kitap2003/17.htm