Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Medya Kullanım Pratikleri ve Sosyal Medyanın Etkilerine Yönelik Görüşleri: ASÜ Örneğinde Bir Araştırma

Yıl 2024, , 659 - 698, 15.07.2024

Fatih Baş

https://doi.org/10.53683/gifad.1371532

Öz

Bu makale küreselleşme ürünü olarak son yıllarda bireysel ve toplumsal alanda belirgin bir etkisi olan sosyal medyaya ve onun üniversite gençliği üzerindeki yansımalarına odaklanmaktadır. Sosyal medya, küreselleşme ve tüketim olgusunun toplumlara sunduğu yeni nesil iletişim ve sosyalleşme biçimidir. Dahası sosyal medya geleneksel medyadan farklı bir formata sahip olup, bireyin tutum ve davranışlarını etkilemede aktüel bir yönlendirici araç konumundadır. Geleneksel medyaya karşı sadece prosumer konumunda olan birey, sosyal medyada bir taraftan tüketici diğer taraftan da kendi düşüncelerini aktararak üretici konumunda bulunmaktadır. Bu bağlamda makalede ilk olarak kavramsal çerçeve çizilmektedir. Akabinde küreselleşme ve medya ilişkisi ele alınmakta, sosyal medyanın öğrenciler tarafından alımlanması Aksaray Üniversitesi örneği üzerinden analiz edilmektedir. Makalede teorik arka planın yanında nicel araştırma yöntemlerinden birisi olan ‘anket tekniği’ kullanılmaktadır. Aksaray Üniversitesinde eğitim gören öğrencilerle gerçekleştirilen anket sonuçları analiz edilmektedir. Böylece sosyal medya kullanımının üniversite öğrencileri üzerinde olumlu/olumsuz etkiler yaratıp yaratmadığı test edilmektedir. Elde edilen bulgular sosyal medyanın öğrenciler tarafından bağımlılık düzeyinde kullanıldığını ve kültür, inanç, değer, iletişim, tüketim gibi birçok alanı etkilediğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Din Sosyolojisi, Türkiye, Toplum, Sosyal Medya, ASU Öğrencileri

Social Media and Its Reflections on University Students in Turkey As a Global Phenomenon: A Study in the Case of ASU

Öz

This paper focuses on social media, which has had an important effect on the individual and social sphere in the recent years as a product of globalization, and its reflections on university youth. Social media is a new generation form of communication and socialization offered to societies by the phenomenon of globalization and consumption. Moreover, social media has a different format from traditional media and is an actual guiding tool in influencing the attitudes and behaviors of the individual. The individual, who is only a prosumer against traditional media, is a consumer on the one hand and a producer on the other hand in social media by conveying his thoughts on the other hand in the social media. In the context, first of all, a conceptual framework is drawn. Then, the relationship between globalization and media is discussed and the reception of social media by students is analyzed through the example of Aksaray University. In addition to the theoretical background, the survey technique, which is one of the quantitative research methods, is used in the article. The outcomes of the survey conducted with the students studying at Aksaray University are analyzed. It is tested whether the use of social media has positive/negative effects on university students The findings show that social media is used by students at the level addiction and affects many areas such as culture, faith, value, communication and comsumption.

Anahtar Kelimeler

Sociology of Religion, Turkey, Society, Social Media, ASU Students

Kaynakça

• Adorno, Theodor, Kültür Endüstrisi ve Kültür Yönetimi. İstanbul: İletişim Yayınları, 2007.
• Armağan, Ahsen, “Kimlik Yapılarında Değişim ve Sanallaşan Kimlik Sunumları”. Akademik Bakış Dergisi. 37. (2013). 1-20.
• Armağan, Ahsen, “Gençlerin Sanal Alanı Kullanım Tercihleri ve Kendilerini Sunum Taktikleri: Bir Araştırma”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6/27, (2013), 78-92.
• Arıcan, Sümeyra & Arıcı, Handan. “Sosyal Medyanın Gençlerin Din Algısına Etkileri”, Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8/2, (2021), 1062-1106.
• Arıkan, Arda vd., Küreselleşme ve Medya. Erzurum Açık Öğretim Fakültesi Yayınları, 2019.
• Aslan, Selçuk & Dönmez, Ali. “Gençlerde Kimlik Yönelimi, Toplumsal Karşılaştırma, Arkadaşlara Bağlılık ve Grupla Bütünleşme”. Mülkiye Dergisi. 37/3. (2013). 141-174.
• Aşkın, Muhittin. “Kimlik ve Giydirilmiş Kimlikler”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 10/2. (2007). 213-220.
• Ayaydın, Yakup & Ayaydın, Hatice. “Sosyal Medyanın Değer Oluşturma Sürecindeki Rolünün Öğrenci Görüşleriyle İncelenmesi”, Değerler Eğitimi Dergisi, 16/35, (2018). 57-89.
• Aydın, İrem Erdem. “Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Medya Kullanımları Üzerine Bir Araştırma: Anadolu Üniversitesi Örneği”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 35, (2016), 373- 386.
• Babacan, Mehmet Emin. “Toplumsal Derinlik, Sosyal Medya ve Gençlik”. İnsan ve Toplum Dergisi. 6/1. (2016). 23-46.
• Baudrillard, Jean. Tüketim Toplumu, (çev. Hazal Deliçaylı & Ferda Keskin), İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2021.
• Bayram, Yavuz. “Küreselleşme Sürecinde Medya Sektörünün Değişen Doğası ve Türk Medya Sektörüne Yansımaları.” Hak-İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi. 2/3. (2011). 234-261.
• Baz, Fatih Çağatay. “Sosyal Medya Bağımlılığı: Üniversite Öğrencileri Üzerine Çalışma”, Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 9/16, (2018), 276-295).
• Değer, Kamuran. “Mahremiyetin Sosyal Medyada Kullanımı: Magazin Dünyası Üzerinden Bir Değerlendirme”. Akademik Bakış Dergisi. 70. (2018). 166-176.
• Demir, Nilüfer. “Bireylerin Tüketimin Nesnesine Dönüşmesinde Sosyal Medya Etkisi”. Sosyoloji Konferansları. 55. (2017). 277-288.
• Demir, İsmail. Dini Bilgi Edinme Kaynağı Olarak Sosyal Medya: İlahiyat Fakültesi Öğrencileri Örneği, Çanakkale: Onsekiz Mart Üniversitesi: Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2019.
• Demir, Ümit. “Sosyal Medya Kullanımı ve Aile İletişimi: Çanakkale’de Lise Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma”. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi. 9/2. (2016). 27- 50.
• Dereli, M. Derviş. Dini Kimliklerin Sosyal Medyada Akışkanlaşması: Siber-Etnografik Bir Araştırma. Kayseri: Erciyes Üniversitesi: Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2018.
• Dereli, M. Derviş. Sanala Veda: Sosyal Medya ve Dönüşen Dindarlık, Ankara: Nobel Yayıncılık, 2020.
• Dereli, M. Derviş. “Dini Yönelim Düzeyi ile Sosyal Medyada Dini İçerikli Paylaşım Tutumu Arasındaki İlişki Üzerine Nicel Bir Araştırma: Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Öğrencileri Örneği”, Erciyes İletişim Dergisi, 9/2, (2022), 1005-1029.
• Dursun, Özcan & Barut, Esra. “Sosyal Medyanın Yeni Sorunsalı: Sanal Kimlikler”. Eğitim Teknolojileri Okumaları. thk. Aytekin İşman & Hatice Odabaşı, Eskişehir: TOJET Yayınları, 2016.
• Engin, Yahya. “Sosyal Medya Kullanıcılarında Dijital Kimlik Olgusu ve Toplumsal Olaylar Bağlamında İncelenmesi”. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 8-9. Giddens, Anthony. The Consequences of Modernity. Cambridge: Polity Press, 1991.
• Gürdin, Bahar. “Sosyal Medyanın Hedonik Tüketimi ve FoMO’nun Gücü”, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 54/3, (2019), 1259-1278.
• Haberli, Mehmet “Dijital Çağda Din ve Dindarlığın Dönüşümü”, Medya ve Din Araştırmaları Dergisi, 2/2, (2019), 307-315.
• Kağıtçıbaşı, Çiğdem. İnsan ve İnsanlar: Sosyal Psikolojiye Giriş, İstanbul: Evrim Yayınevi, 2012.
• Kamiloğlu, Fatma & Yurttaş, Özge. “Sosyal Medyanın Bilgi Edinme ve Kişisel Gelişim Sürecine Katkısı ve Lise Öğrencileri Üzerine Bir Alan Çalışması”, Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, 21, (2014), 129-150.
• Karakoç, Enderhan. & Taydaş, Onur. “Toplumsal Dönüşüm Bağlamında Sosyal Medya ve Değişen Aile Kavramı”. Sosyal Medya Araştırmaları 1. ed. Ali Büyükaslan & Ali Murat Kırık. Konya: Çizgi Kitabevi, 2013.
• Kaya, Yiğit Bahadır vd., “Türkiye’de Genç Yetişkinlerin Sosyal Medya Kullanımları ve Paylaşım Türlerinin İncelenmesi”, Intermedia International e-Journal, 10/18, (2023), 136-159.
• Kaya, Yunus & Aslan, Mehmet. “Gençlerde Değişim ve Farklılaşan Talepler Araştırması Raporu”. İstanbul: Başakşehir Belediyesi Yayınları, 2019.
• Kıran, Özgür. “Dijital Ortamlarda Benlik Sunumu ve Kimlik İnşası”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 10/3. (2021). 2038-2065.
• Kıran, Selçuk vd., “Sosyal Medya Kullanımının Kişiler Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi”. Bilişim Teknolojileri Dergisi. 13/4. (2020). 433-441.
• Kırık, Ali Murat. “Sosyal Medyada Gençlerin Dili Kullanımı ve Yozlaşma Problemi.” International Symposium on Language and Communication: Research Trends and Challenges. Proceedings Book, (2012). 1017-1031.
• Kocagöz, Elif vd., ““Mahremiyet ve Dindarlık Perspektifinden Sosyal Medya Platformlarında Görsel Paylaşımının İncelenmesi: KSÜ Öğrencileri Üzerinde Bir Uygulama”, KSÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10/1, (2020), 83-101.
• Markoç, İlkim. “Kadının Sosyal Medya Kullanımı ve Sosyal Yaşama Katılımında Konutun Rolü: Bağcılar, İstanbul”, Dokuz Eylül Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dergisi, 1/1, (2020), 26-41.
• Okumuş, Ejder. “Modern Toplumda Ahlak ve Gençlik”. Gençlik Araştırmaları Dergisi. 5/11. (2017). 79-100.
• Oyman, Nihat. “Sosyal Medya Dindarlığı”, KSÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, 28, (2016), 125-167.
• Özbey, İlknur. “Dijitalleşme, Risk Toplumu ve Sosyal Medya”, İmgelem Dergisi, 6/10, (2022), 141-158.
• Özdemir, Zafer. “Sosyal Medyada Kimlik İnşasında Yeni Akım: Özçekim Kullanımı”. Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi. 2/1. (2015). 112-131.
• Radmard, Somayyeh vd., “Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Medya Kullanım Amaçlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi”, Uluslararası Eğitim Araştırmacıları Dergisi, 3/2, (2020), 171-198.
• Robertson, Roland. Globalization. California: Sage Publications, 1992.
• Sabah Gazetesi, “Dünyada 3 Milyar 190 Bin Kişi Sosyal Medya Kullanıyor”, (19 Mart 2018), 1. https://www.sabah.com.tr/teknoloji/2018/03/19/dunyada-3-milyar-190-bin-kisi-sosyal-medya-kullaniyor
• Sarıtunç, Berrin. Üniversite Gençliğinin Din ve Değerler Eğitimi Açısından Sosyal Medya Deneyimi: Bursa Uludağ Üniversitesi Örneği, (Bursa: Uludağ Üniversitesi: Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2021).
• Solmaz, Başak vd., “İnternet ve Sosyal Medya Kullanımı Üzerine Bir Uygulama”. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi. 7/4. (2013). 23-32.
• Vural, Beril & Bat, Mikail. “Yeni Bir İletişim Ortamı Olarak Sosyal Medya Ege Üniversitesi İletişim Fakültesine Yönelik Bir Araştırma”. Journal of Yaşar University. 20/5. (2010). 3348-3382.
• Uslu, Mustafa. “Türkiye’de Sosyal Medya Bağımlılığı ve Kullanımı Araştırması”, Turkish Academic Research Review”, 6/2, (2021), 370-396.
• Tekeli, M. Fatih. Sosyal Medya Bağımlılığı ve Din, İstanbul: Marmara Üniversitesi: Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Turan, Yahya. “Yalnızlık, Dini Başa Çıkma, Dindarlık, Hayat Memnuniyeti ve Sosyal Medya Kullanımı”, Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 22/1, (2018), 395-434.
• TÜİK, “Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması”, (29 Ağustos 2023), 1. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2023-49407 Türk Dil Kurumu Sözlüğü, “Birey”, son erişim: 10 Temmuz 2023. https://sozluk.gov.tr/.
• Yavuz, Sefer. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Sosyal Medya Dini Paylaşım Tutumları”, Dini Araştırmalar Dergisi, 23/57, (2020-a), 37-64.
• Yavuz, Sefer. “Sosyal Medya Kullanım Amaçları Üzerine Bir Araştırma: İlahiyat Fakültesi Öğrencileri Örneği”, Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17, (2020-b), 99- 132.
• Yavuz, Sefer. İlahiyat Fakültesi Öğrencileri Örnekleminde Problemli Sosyal Medya Kullanım Ölçeği Geliştirme: Geçerlik-Güvenirlik Çalışması, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 26/44, (2020-c), 109-124.
• Yıldız, Ali & Demir, Fatih Mehmet. “Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Medya Kullanım Amaçlarının Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Örneği”, Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 17/37, (2016), 18-36.
• Zinderen, İbrahim Etem. “Yeni Medyada Kimlik İnşası: Youtuber Kimliğine İlişkin Bir İnceleme. Erciyes İletişim Dergisi. 7/1. (2020). 415-434.