MAKE MUTUAL CONTRACT ELECTRONICALLY IN THE ISLAMIC LAW

Yıl 2015, Cilt: 4 Sayı: 8, 21 - 42, 01.12.2015

Arif Atalay

Öz

The sake of Islamic law that it is possible to be directed to the public and should be accepted in this way can be established actin. Accordingly, considered one of the requirement to display the label put on the property and the like by a vendor and license holder is authorized to accept it all. Mutual consent, a principle based on the creation of Contracting / Teradi condition is fulfilled. Consent of Islamic Law, removal of difficulties, such as customs and practices take into account the principles supporting this conclusion. Moreover, the modern communication tools, sign, text, exchanged, there is a close link between the declaration of means, such as silence. What is required in the contract such as the Internet and other electronic means established by the contract and admission requirement established in a conventional manner. Mutual declaration in the form of offer and acceptance contract party is established when there is a perfect match. This match is also a requirement for electronic contracts sought.

Anahtar Kelimeler

Contract, electronıcally, law, consent.

İSLAM HUKUKUNDA ELEKTRONİK ORTAMDA AKİTLEŞME

Öz

İslâm Hukukunda icabın kamuya yöneltilmesinin mümkün olduğunu ve bu yolla aktin kurulabileceğini kabul etmek gerekir. Buna göre bir satıcının malı üzerine etiket koyması ve benzeri suretlerden biriyle teşhir etmesi icap sayılır ve bunu kabule ehliyet sahibi herkes yetkilidir. Akitlerin oluşturulmasında esaslı bir prensip olan karşılıklı rıza/terâdî şartı gerçekleşmiş olmaktadır. İslâm Hukukunun rıza, zorluğu giderme, örf ve âdetleri dikkate alma gibi prensipleri bu kanaati desteklemektedir. Ayrıca modern iletişim araçlarıyla söz, işaret, yazı, teâti, sükût gibi irade beyanı vasıtaları arasında sıkı bir bağlantı vardır. İnternet ve diğer elektronik araçlarla kurulan akitlerde gerekli olan unsurlar klasik usullerle kurulan akitlerdeki gibi icap ve kabuldür. Tarafların icap ve kabul şeklindeki karşılıklı beyanları birbirine uygun olduğu zaman sözleşme kurulur. Bu uyuşma elektronik sözleşmeler için de aranan bir şarttır.

Anahtar Kelimeler

Akit, elektronik ortam, hukuk, rıza.

Kaynakça

• Abdullah, Muhammed Abdullah, “el-Kabz”, MMFİ, Mekke 1990.
• Akın, Cihangir, Faizsiz Bankacılık ve Kalkınma, İstanbul 1986.
• Ali Haydar Efendi (Küçük), (v.1354/1935), Dürerü’l-hükkâm şerhu Mecelleti’l- ahkâm, İstanbul 1330.
• ‘nî, Muhammed Rıza Abdulcabbâr el-‘nî, “Kabz”, Mecelletü Mecmeı‘ Fıkhi’l-İslami, Mekke 1990.
• Atalay, Arif, İslam Hukukunda Kabz, (Basılmamış Doktora Tezi), Konya 2012.
• Askalânî, İbn Hacer Ebü’l- Fazl Şehabeddin Ahmed (v. 852/1448), Fethu’l-Bârî bi-şerhi Sahîhi’l-Buhârî, Dârü’l-Ma’rife, Beyrut.
• Atıcı, Mahmut, Sorularla Özel Finans Kurumları ve Bankacılık, İstanbul, 1990.
• Bayındır, Servet, İslâm Hukuku Penceresinden Faizsiz Bankacılık, İstanbul 2005.
• Beğavî, Muhammed el- Hüseyin b. Mesûd (v. 516/1122), Şerhu’s-sünne (thk. Şuayb Arnaut-Muhammed Züheyr Şaviş), Beyrut 1983.
• Beki, Abdülaziz, İslâmda Modern Ticari Meseleler, Kayseri 1996. Mecelle, m. 181.
• İbnü’l-Hümâm, VI, 253, 254; Kâsânî, VI, 137. Nisâ, 4/29.
• Çizakça, Murat, Risk Sermayesi Özel Finans Kurumları ve Para Vakıfları, İstanbul 1993.
• Desûkî, Ebu Abdullah Şemseddin Muhammed b. Ahmed b. Arafe (v. 1230/1815), Haşiyetü’d-Desûkî alâ’ş-Şerhi’l-kebîr, Darü’l- Fikr, yy. ts..
• Döndüren, Hamdi, Delilleriyle Ticaret ve İktisat İlmihali, İstanbul 1993.
• Dönmez, İbrahim Kâfi, “İslâm Hukukunda Modern İletişim Araçları İle Yapılan Akitler”, İLAM Araştırma dergisi, Sayı: 1, Ocak-Haziran1996.
• Düreynî, es-Seyyid Neş’et İbrahim (v. 206/823), et-Terâdî fî ukûdi’l-mubâdelât el-mâliyye, Cidde 1402/1982.
• Ebû Dâvud, Süleyman b. Eş’as es-Sicistânî (v. 275/889), Sünen, İstanbul 1981.
• el-Meni’, Abdullah b. Süleyman, “Hükmü Kabzı’ş-şîk”, MMFİ, Mekke 1990.
• Falcıoğlu, Mete Özgür, Türk Hukukunda Elektronik Satım Sözleşmesi ve Kuruluşu, Ankara 2004.
• Hafîf, Ali, Ahkâmu’l-muâmelât eş-şer’iyye, Dâru’l-Fikri’l-Arabî, Kahire ts.
• Hammad, Nezih Kemal, “el-Kabzu’l-hakîkî ve’l-hükmî”, MMFİ, Mekke 1410/1990.
• Haraşî, Ebû Abdullah Muhammed b. Abdullah el-Mâlikî (v. 1101/1689), el- Harâşî alâ Muhtasarı Sîdî Halîl, (Dâru Sâdr), Beyrut ts.
• Hattâb, Ebû Abdullah Şemseddin Muhammed (v.954/1547), Mevâhibü’l-celîl li- şerhi Muhtasarı Halîl, yy. 1398/1978.
• http://enformatik.com.edu.tr/bulusumsozluk.htm
• İbn Âbidîn, Muhammed Emin b. Ömer b. Abdilaziz (v.1252/ 1836), Haşiyetü Reddi’l-muhtar alâ’d-Dürri’l-muhtâr, İstanbul 1984.
• İbn Kudâme, Ebu Muhammed Abdullah b. Ahmed (v. 620/1223), el-Muğnî (thk. Abdullah b. Abdülmuhsin Türkî-Abdülfettah Muhammed el-Hulv), Beyrut 1992.
• İbn Mâze, Mahmud b. Ahmed b. Abdülaziz b. Ömer b. Mâze el-Buhârî (v. 616/1219), el-Muhîtu’l-Burhânî fi’l-fıkhı’n-Nu‘mânî (thk. Abdülkerim Sami el-Cündî), Riyad 2004.
• İbn Nüceym, Zeynüddin b. İbrahim b. Muhammed Mısrî (v. 970/1563), el- Bahru’r-râik şerhu Kenzi’d-dekâik, Kahire 1311.
• İbn Rüşd, Ebü'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed Kurtubî (v. 595/1198), Bidayetü'l-müctehid ve nihayetü'l-muktesıd (thk. Abdülmecid Tu’me Halebî), Beyrut 1997/1418.
• İbnü’l-Hümâm, Kemaluddin Muhammed b. Abdilvâhid Sivasî (v. 861/1457), Fethu’l-Kadîr, Dâru’l-Fikr, Beyrut, ts.
• İbrahim, Muhammed Akle, “Hukum’ü icrâi’l-ukûd bi vesâili’l-ittisâl el- hadîse/el-hâtif, el-bark, et-teleks fî dav’i’ş-şeriâ ve’l-kanûn”, Mecelletü’ş-şeriâ ve’d- dirâsât el-islâmiyye, Kuveyt Üniversitesi İslâm Hukuku ve İslâm Araştırmaları Fakultesi yayını, yıl: 3, sayı: 5, Kuveyt 1986.
• “Kabz”, el-Mevsûat’ul-fıkhiyye (Mv. F), nşr. Vezâretü’l-Evkâf ve’ş-Şuûni’l- İslâmiyye, Kuveyt 1995.
• Kahf, Monzer, “Islamic banking and development”, (trc. Mustafa Acar), İslâmi Araştırmalar Dergisi, sayı: 4, Ankara 2003.
• Karadâğî, Ali Muhyiddin, “el- Kabz”, MMFİ, sy. VI/1, Mekke 1990.
• ___________Mebdeü’r-rızâ fî’l-ukûd/Dirâse mukaarane fî’l-fıkhi’l-islâmî ve’l- kanûni’l-medenî, Beyrut 1406/1985.
• Karaman, Hayrettin, Mukayeseli İslâm Hukuku, İstanbul 1991.
• ___________“Menkul Kıymetler Borsası”, İslâm Açısından Borsa (haz. Muharrem Karslı), İstanbul 1994.
• Kâsânî, Alauddin Ebû Bekir b. Mes‘ud (v. 587/1191), Bedâi‘u’s-sanâî fî tertibi’ş-şeraî‘,Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut, ts.
• Mahmasânî, Subhî, en-Nazarriyyetü’l-âmme li’l-mûcebât ve’l-ukûd fiş-Şerî‘ati’l- İslâmiyye, Beyrut 1987.
• Mahmud Hamza (v. 1305/1636), el-Ferâidü’l-behiyye fil-kavâ‘id ve’l-fevâidi’l- fıkhiyye, Beyrut 1986.
• Müslim, Ebu Hüseyin b. Haccac el-Kuşeyrî (v. 261/875), Sahîhu’l-Müslim, İstanbul 1981.
• Nesâî, Ahmed b. Ali (v. 303/915), Sünenü’n-Nesâî, İstanbul 1981.
• Nevevî, Ebû Zekeriyya Muhyiddin Yahya b. Şeref b. Nuri (v. 676/1277), el- Mecmu‘, Riyad 2003/1423.
• Özdemir Kocasakal, Hatice, Elektronik Sözleşmelerden Doğan Uyuşmazlıkların Çözümünde Uygulanacak Hukukun ve Yetkili Mahkemenin Tespiti, İstanbul 2003.
• Rifaî, Fadi Muhammed, el-Masarifu’l-İslâmiyye, Beyrut 2004.
• Savaş, Abdurrahman, İnternet Ortamında Yapılan Sözleşmeler, Konya 2005.
• Senhûrî, Abdürrezzak Ahmed (v. 1391/1971), Masâdıru’l-hak fi’l-fıkhi’l-İslâmî, Kahire 1990.
• Serahsî, Şemsu’l-Eimme Muhammed b. Ahmed b. Sehl (v. 483/1090), el- Mebsût, İstanbul 1983.
• Sübeytî, Ebu’l-Hasan Takiyüddin Ali b. Abdilkafi b. Ali, (v. 756/1335), Teklimetü’l-Mecmu’ şerhi’l-Mühezzeb li’ş-Şirazî, (Dârü’l- Fikr), Beyrut, ts.
• Şâfiî, Muhammed b. İdris (v. 204/819), Kitâbu’l-Üm, (thk. Ali Muhammed-Adil Ahmed) Kahire 1961.
• Şenocak, Zarife, “Dijital İmza ve Dijital İmzanın Borçlar Kanunu Hükümleri Açısından Ele Alınması”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Ankara 2001.
• Şevkânî, Muhammed b. Ali b. Muhammed (v. 1255/1834), Neylü’l-evtâr şerhu Münteka’l-ahbâr, Kahire 1413/1993.
• Tantâvî, Muhammed Seyyid, Muamelâtu’l-bunuk ve ahkâmuhâ’ş-şer‘iyye, Kahire 1997.
• Tekinay/Akman/Burcuoğlu/Altop, Selâhattin Sulhi/ Sermet/ Haluk/ Atillâ, Tekinay Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul 1988.
• Uyumaz, Alper, Elektronik Sözleşmelerin WEB Siteleri Aracılığıyla Kurulması ve Bu sözleşmelerin İfası, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Özel Sayı, İzmir 2007.
• Ünal/Başpınar, Mehmet/Veysel, Şeklî Eşya Hukuku, Ankara 2008.
• Yavuz, Cevdet, Türk Medeni Kanunu, İstanbul 2008.