TARİH FELSEFESİ VE METODOLOJİSİ, BİYOGRAFİK TARİH YAZIMI ÇERÇEVESİNDE, TEFSİR TARİHİ YAZIMI AÇISINDAN ŞEMSÜDDÎN MUHAMMED B. ALİ ED-DÂVÛDÎ VE “TABAKÂTÜ’L-MÜFESSİRÎN” ADLI ESERİ

Yıl 2015, Cilt: 4 Sayı: 8, 182 - 203, 01.12.2015

Bilal Deliser

Öz

Bu makalede genel olarak tabakât ve tabakâtü’l-müfessirîn kavramı, özel olarak da tabakâtü’l-müfessirîn eserleri üzerinde durulacaktır. Tabakât eserlerine tarih felsefesi, tarih metodolojisi ve biyografi yazıcılığı çerçevesinde bakılarak, Dâvûdî’nin (ö.945/1540) bu alanda yazmış olduğu “Tabakâtü’l-Müfessirîn” adlı eserinin tefsir tarihi yazımı açısından değerlendirilmesi yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Tarih Felsefesi, Tarih Metodolojisi, Biyografi, Davûdî, Tabakât

WITHIN THE FRAMEWORK OF PHILOSOPHY OF HISTORY AND METHODOLOGY AND BIOGRAPHICAL HISTOGRAPHY , IN TERMS OF HISTORICAL WRITING OF TAFSIR, ŞEMSÜDDIN MUHAMMED B. ALİ DÂVÛDÎ AND HIS BOOK NAMED “TABAQAT- EL MUFESSİRÎN”

Öz

In this article we will focus on the concept of tabaqat and tabaqat-el mufessirin generally, in private on the books of Tabaqat-el Mufessirin. Tabaqat literature will handle within the framework of philosophy of history, methodology of history and biography writing and the book of Tabaqat el Mufessirin written by Dâvûdî (death:945/1540) will be evaluated in terms of writing of history of Tafsir.

Anahtar Kelimeler

Philosophy of History, Methodology of History, Biography, Davûdî, Tabaqat

Kaynakça

• Başkan, Ömer, “Taşköprîzâde’nin Miftâhu’s-Saâde’si Bağlamında Osmanlı İlimler Tasnifi Geleneğinde Tefsir Tarihi Algısı” Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2012/1, cilt: 11, sayı: 21(2012/1).
• Bekiroğlu, Harun, Tefsir Metodolojisi Açısından el-Burhan ve el-İtkan, Araştırma Yayınları, Ankara 2013.
• Bergamalı Cevdet Bey, Tefsir Usulü ve Tarihi, sadeleştiren, Mustafa Özel, Kayıhan Yayınları, İstanbul 2002.
• Bilmen, Ömer Nasuhi, Büyük Tefsir Tarihi: Tabakâtü’l-Müfessirîn, Bilmen Yayınları, İstanbul 1973.
• Birışık, Abdulhamit, “Tabakāt(Tefsir)”, DİA, İstanbul 2010.
• ………, “Müfessir”, DİA, İstanbul 2006.
• Cündioğlu, Dücane, "Çağdaş Tefsir Tarihi Tasavvurunun Kayıp Halkası: Osmanlı Tefsir Mirası", İslamiyat, cilt: 2, sayı: 4, (Ekim-Aralık 1999).
• Çalışkan, İsmail, “Tefsir Tarihi Yazımında Yenilenmenin Gerekliligi Eleştiriler- Gerekçeler-Teklifler”, Tefsir Eğitim ve Öğretiminin Problemleri Sempozyumu, YYÜİF(11-12 Haziran 205 Van), KURAV Yayınları, Bursa, 2007.
• Çetin, Mahmut, Biyografi Kitabı, İstanbul 2012.
• Davudoğlu, Ahmet, “Tarih Metodolojisi Ve Geleneği Yeniden Yorumlama Sürecindeki Önemi”, 1. Uluslararası Kutlu Doğum Sempozyumu,(İslam, Gelenek ve Yenileşme) TDV İslam Araştırmaları Merkezi Yayınları, İstanbul 1996.
• Durmuş, İsmail, Tabakāt, DİA, İstanbul 2010.
• Durusoy, Ali, “Mantık Ve Mantık Tarihi Üzerine Bir Değerlendirme”, İslalmi İlimler Dergisi, yıl: 5, sayı: 2, (Güz 2010).
• Edirnevî, Ahmed b. Muhammed el- Tabakâtu'l-miüfessirin, Tahkik, Süleyman b. Salih, Mektebetü’l- Ulûm ve’l- Hikem, Medine 1998.
• Evkuran, Mehmet, “Tarihçiliğin Bunalımı ve Tarih’in Doğuşu -İbni Halduncu Çözümlemenin Özgünlüğü Üzerine”- İslami İlimler Dergisi, Yıl 3, Sayı 2. (Güz 2008).
• Eyim, Ahmet, “Bilim Tarihi Yazımı Ve Nesnelik Tartışmaları Üzerine”, I. Uluslararası Katılımlı Bilim Din ve Felsefe Tarihinde Harran Okulu Sempozyumu, , (28-30 Nisan 2006), Şanlıurfa 2006.
• Fayda, Mustafa, Tarih, DİA, İstanbul, 2011, XXXX, 30.
• Filiz, Şahin, “Tarih Felsefesi Açısından İslam Felsefesi Tarihi ve Müntehab Sivanu'l-Hikme”, Türk-İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi, Konya 2006/2.
• Hizmetli,,Sabri, “Siyer ve İslam Tarihçiliği Üzerine”, Diyanet Dergisi, Ekim- Kasım-Aralık, Ankara, 1989.
• İbn Haldun Mukaddime, Çeviren, Zeki Kadiri Ugan, MEB Yay., İstanbul 1989.
• Karagöz, Mustafa, Tefsir tarihi Yazımı ve Problemleri, Araştırma Yayınları, Ankara. 2012.
• Mertoğlu, Mehmet Suat, "Suyûti" (Kur'an İlimleri Kısmı)”, DİA, İstanbul 2010.
• Okumuş, Mesut, “Darülfünun İlahiyat Fakültesi Muallimi Cevdet Bey ve "TefsirTarihi" Adlı Eserinin Tefsir Tarihi Yazıcılığındaki Yeri”, Darülfünun İlahiyat Sempozyumu Tebliğleri, (18-19 Kasım 2009) İstanbul 2010.
• Özkan, Mustafa, “İbnü'l-Esir El-Cezeri'de Tarih Metodolojisi”, Bilim Düşünce ve Sanatta Cizre (Uluslararası Bilim Düşünce ve Sanatta Cizre Sempozyumu), İstanbul 2012.
• Öztürk, Mustafa Osmanlı Tefsir Mirası, Ankara Okulu Yayınları, Ankara, 2012.
• Taşköprîzâde, Ahmet Efendi, Miftâhu’s-Saâde ve Misbâhu’s-Siyâde fi Mevzuâti’l-Ulûm, Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1985.
• Suyuti, Tabakâtü'l-müfessirîn, tahkik, Ali Muhammed Ömer, Mektebetü Vehbe, Kahire, 1976.
• Şulul, Kasım, “Kafiyeci'nin Tarih Metodolojisi İle İlgili Görüşleri”, Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakiültesi Dergisi, Sayı: 13-14, İzmir 2001.
• Temel, Ali Rıza, “Davûdî Muhammed b. Ali”, DİA., İstanbul 1994.
• Utku, Nihal Şahin, “Biyografik Tarih Yazımı İçinde Siyer”, Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi , 44 (2013/1).
• Yaran, Rahmi, “Ömer Nasuhi Bilmen”, DİA, İstanbul 1992.