MUHAMMED B. HASAN AS-SEMENNÛDÎ AND HIS WORK “ÂDABU’S-SENİYYE”

Yıl 2015, Cilt: 4 Sayı: 8, 244 - 268, 01.12.2015

Mehmet Şirin Ayiş

Öz

Abstract Muhammed b. Hasan es-Semennûdî, was born in the city of Semânûd in Egypt, had his first education here and then went to Ezher in his twenties after having memorized Koran and some religious texts. In Ezher, he became affiliated with Muhammed b. Salim el-Hifnî, the khalih of Mustafa Kemaleddin Bekri and he got the permission of Halvetiyye cult from him. el-Âdâbu’s-Seniyye,written by Muhammed b. Hasan es-Semennûdî, is a commentary on his pamphlet containing the requirements of remembrance and cult, which is the path of the people of truth, knowledge and wisdom. In content, Semennûdî dealt with these issues in his work: Basmala, hamdala and salvala, remebrance, pledge and suggestion, elements of cult, modalities of cult, grades of cult, grades of remembrance, qualifications to be included in mentor, manners of follower, nafs and its grades, sufistic terms and fourty tales of sufism constitute the main subjects of the work.

Anahtar Kelimeler

Key words: Muhammed b. Hasan es-Semennûdî, el-Âdâbu’s-Seniyye

MUHAMMED B. HASAN ES-SEMENNÛDÎ VE “ÂDABU’S-SENİYYE” ADLI ESERİ

Öz

Özet Muhammed b. Hasan es-Semennûdî, Mısır’ın Semânûd şehrinde dünyaya gelmiş, ilk tahsilini burada yapmış, Kur’ân-ı Kerim ve bazı dinî metinleri ezberledikten sonra yirmi yaşlarında Ezher’e gitmiştir. Ezher’de Mustafa Kemâleddin Bekrî’nin halifesi Muhammed b. Salim el-Hifnî’ye intisab etmiş ve ondan Halvetiyye tarikatı icazetini almıştır. el-Âdâbu’s-Seniyye, Muhammed b. Hasan es-Semennûdî’nin, hakikat, ilim ve irfan ehlinin yolu olan zikir ve tarikatın şartlarını ihtiva eden risâlesine yazdığı bir şerhtir. Semennûdî, eserinde muhteva olarak şu konuları ele almıştır: Besmele, hamdele ve salvele, zikir, ahd ve telkin, tarikatın rükünleri, tarikatın usulleri, tarikatın mertebeleri, zikrin mertebeleri, mürşitte bulunması gereken vasıflar, müridin âdâbı, nefis ve nefsin mertebeleri, tasavvufî ıstılahlar ve kırk tane sûfî menkıbesi eserin ana muhtevasını oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Anahtar kelimeler: Muhammed b. Hasan es-Semennûdî, el-Âdâbu’s-Seniyye

Kaynakça

• Atiyetullah,
• Ahmed, el-Kamûsü'l-İslâmî,
• Mektebetü'n-Nehdati'l-Mısriyye, Kahire 1970.
• Bağdatlı, İsmail Paşa, Hediyyetü’l-Ârifîn Esmâü'l-Müellifin ve Âsârü’l
• Musannifin, I-II, tashih: İbnülemin Mahmûd Kemal İnal, Avni Aktuç, MEB, Ankara 1955. _______, İzâhü’l-Meknûn fî Zeyl-i ala Keşfi’z-zünûn Esâmiü’l- Kütüb ve’l
• Fünûn, I-II, tashih, Şerafettin Yaltkaya, Kilisli Rifat Bilge, MEB, İstanbul 1972. Cebertî, Abdurrahman, Târîhu Acâibi'l-Âsâr fi't-Terâcim ve'l-Ahbâr, I-III,
• Dârü'l-Faris, Kahire ts. Gündüz, İrfan, “Bekriyye”, DİA, TDV. Yayınları, İatanbul 1992. Hacvî, Muhammed b. Hasan, el-Fikrü's-Sami fî Tarihi Fıkhi'l-İslâmî, I-IV, El
• Mektebetü'l-İlmiyye, Medine 1976. Harirîzâde, Mehmet Kemâleddin, Tıbyânu Vesâili’l-Hakaik fi Beyâni Selâsili’t
• Terâik, I-III, Süleymaniye Kütüphanesi, İbrahim Efendi, Nu: 430. Heymî, Salâh Muhammed, Fihrisu Mahtutati Dâru'l-Kütübi'z-Zahiriyye
• Ulumü'l-Kur'âni’l-Kerim, I-III, Matbuatu Mecmai’l-Lugati’l-Arabiyye, Kütüphane
• Katalogları el yazmaları (Dâru'l-Kütübi'z-Zahiriyye) Dımaşk,1984. Kehhâle, Ömer Rızâ, Mu’cemü’l-Müellifîn Terâcimu Musannifi’l-Kütübi’l
• Arabiyye, I-XV, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut 1993. Kettânî, Muhammed b. Abdülhay, Fihrisü'l-Fehâris ve'l-Esbât ve Mu’cemu’l
• Meâcim ve’l-Meşihât ve’l-Müselselât, I-III, Matbaatü'l-Cedide, Fas 1927. Murâdî, Muhammed, Silkü'd-Dürer fî A’yânî’l-Karnî‘s-Sânî Aşar, I-IV,
• Matbaatü’l-Mîrîyyeti’l-Âmire, Bulak 1301. Mübarek, Ali Paşa, el-Hıtatü’t-Tevfikıyyeti’l-Cedide li-Mısri’l-Kahire Müdüniha
• ve Bilâdihe'l-Kadime, I-XV, Dârü’l-Kütüb ve’l-Vesâiki’l-Kavmiyye, Kahire 1306. Öztürk, Yaşar Nuri, “Al Âdab As-Saniyya Li-Man Yurîdu Tarîka Sâdât Al
• Halvatiya,” İslam Medeniyeti Dergisi, VI(1), 1978. Semennûdî, el-Âdabu’s-Seniyye Limen Yurîdû Tarikate’s-Sâdâti’l-Halvetiyye,
• Süleymaniye Kütüphanesi, Düğümlü Baba, Nu: 218. _______, Kitabü’l-Munayyir Al-Mukaddime fi Rivayeti Hafs, Tire Necip Paşa
• Kütüphanesi, Demirbaş Nu: 0070. _______, Şerhu’s-Semennûdî alâ Metn-i Dürre el-Mütemmimetü Lil Kıraati’l
• Aşer lil Cezerî, Daru’s-Selam, Kahire 2007. _______, Şerhu Tayyibeti’n-Neşr, Süleymaniye Kütüphanesi, İbrahim Efendi, Nu: 30. _______, Tuhfetu’s-Sâlikîn ve Delâletu’s-Sâirîn li Minhâci’l-Mukarrabîn,
• Süleymaniye Kütüphanesi, Hacı Mahmut Efendi, Nu: 002460. Vicdânî, Sadık, Tomar-ı Turuk-ı Aliyye Tarikatler ve Silsileleri (Tomar-ı
• Halvetiyye), Yayına Hazırlayan: İrfan Gündüz, Enderun Kitabevi, İstanbul 1995. Ziriklî, Hayreddin el-A’lam Kamûsu Terâcimi Li-Eşheri'r-Ricâl ve'n-Nisâ, I
• VIII, Dârü’l-İlm li'l-Melâyin, Beyrut 1984.