AHMED ZİYAÜDDÎN GÜMÜŞHANEVÎ’NİN TEFSİR ANLAYIŞI

Yıl 2014, Cilt: 3 Sayı: 5, 53 - 70, 01.06.2014

Abdurrahman Altuntaş

Öz

Bu çalışmada Ahmed Ziy?üddîn Gümüşh?nevî’nin kısaca hayatını ve eserlerini tanıttık. Onun tefsir metodunu üç başlık altında inceledik. Bu bağlamda önce onun, âyetleri rivâyet tefsiri açısından nasıl ele aldığını ortaya koyduk. O, âyetleri âyetlerle tefsir yoluna gitmiş, aynı zamanda sünneti de Kur’ân’ı açıklamak için kullanmıştır. Âyetleri tefsir ederken az da olsa sahabenin açıklamalarına yer vermiştir. Daha sonra dirâyet tefsiri açısından işâri, fıkhî ve kelamî yorumlara verdiği önemi ele aldık. Son olarak da onun Kur’ân ile ilgili görüşlerine yer verdik.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Ahmed Ziyaüddîn Gümüşhanevî, Rivâyet, Dirâyet, Kur’ân.

EXEGESIS UNDERSTANDING OF AHMED ZİYAÜDDÎN GÜMÜŞHANEVÎ

Öz

In this study the life and works of Ahmed Ziy?üddîn Gümüşh?nevî are briefly introduced. We have examined his commentary method under three headings. In this context, first we have demonstrated how he handled Kur’ânic verses from point of narrative (al-rivayah) tafseer. He had chosen a way to exegesis the verses with verses, at the same time he utilized the Sunnah of Prophet to interpret Kur’ân. He has also included, though less, the description the Companions when was making commentary on the verses. Later, we have discussed the importance he asserted to Isara, the fiqh and kalam interpretations in terms of exegetical acumen (al-dirayah). Finally, we have included his opinions about the Kur’ân.

Anahtar Kelimeler

Tafseer, Ahmed Ziyâuddin Gumushanevi, al-dirâyah, al-riwâyah, Kur’ân.

Kaynakça

• Buhari, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail, el-Câmiu’s-Sahih I-VI. (thk. Mustafa Dîb el-Buğa), Dâru İbn Kesîr, Beyrut, 1990.
• Cerrahoğlu, İsmail, Tefsir Usûlü, TDV Yay, Ankara, 1995.
• Ebu Dâvûd, Suleyman b. El-Eş’as-esSicistânî, Sunen, I-V, Çağrı Yay. İstanbul, 1981.
• Gümüşhânevî, A. Ziyâeddin, Âriflerin Ruhu, Ter: İbrahim Eken, Mavi yayıncılık, İstanbul, 2004.
• Gümüşhânevî, Ahmed Ziyâeddin Nakşibendi, Câmiü'l-Mütun fî Hakkı Envai's- Sıfati'l-İlahiyye ve'l-Akaidi’l-Matüridiyye ve’l-Elfazi’l-Fikri ve Tashihi’l-A’mali’l-Acibe, Dârü't-Tıbâati'l-Âmire, İstanbul 1856.
• Gümüşhânevî, Ahmed Ziyâeddin Nakşibendi, Câmiü'l-Usul fî Evliyai ve Envaihim ve Evsafihim, thk. Edib Nasreddin, Müessesetü’l-İntişari’l-Arabi (Arap Diffusion Company), Beyrut; London: 1997.
• Gümüşhânevî, Ahmed Ziyaeddin Nakşibendi, Şerhu Ramuzü'l-Ehâdîs: Levamiü'l- Ukul min Şerhi Ramuzi'l-Ehâdîs, İstanbul 1875/1292-1877/1294.
• Gündüz, İrfan, “Gümüşhânevî, Ahmed Ziyâeddin” DİA, İstanbul 1996.
• İbnu’l-Esîr el-Cezerî, Câmiü'l-Usul min Ehâdîsi'r-Resul, thk: Abdulkadir Arnaut, Daru’l-Fikr, Lübnan, 1972/1392.
• İbn Mace, Ebû Abdullah Muhammed b. Yezid er-Rebei el-Kazvini, Sünenu İbn Mace, thk. Muhammed Mustafa A'zami, Şeriketü't-Tıbaati'l- Arabiyye, Riyad, 1983.
• Muslim, Ebû Huseyn b. Haccâc el-Kuşeyrî, Sahîhu Muslim, I-V, (thk. M. Fuâd Abdulbâkî), Dâru İhyâi Kutubi’l-Arabiyye, Beyrut, 1954.
• Nesâî, Ebu Abdirrahman Ahmed b. Şuayb, Sunen, I-IX (thk. Abdulfettâh Ebû Gudde), Mektebu’l-Matbûâti’l-İslâmiyye, Haleb, 1986.
• Tirmizî, Ebu İsâ Muhammed bin Îsâ, Sunen, I-V, Çağrı Yay, İstanbul, 1981.
• Topaloğlu, Bekir, “Hudûs” DİA, İstanbul, 1998, c. 18.