KADININ ÇALIŞMA HAYATINA GİRMESİYLE OLUŞAN AİLE İÇİ ROLLER SİSTEMİNDEKİ DEĞİŞİM VE DİN İLİŞKİSİ (NİĞDE ÖRNEĞİ)

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 12, 1 - 30, 15.07.2017

Harun Geçer Celaleddin Çelik

Öz

Bu çalışmada bir Anadolu şehri olan Niğde’de yaş, eğitim düzeyi, gelir seviyesi, dini tutum gibi çeşitli değişkenler açısından farklılıklar gösteren çalışan kadınların, çalışmaya başlamasıyla aile içindeki roller sistemindeki değişim ve din ilişkisi incelenmiştir. Mülakat ve gözlemlerimizle birlikte 201 çalışan kadın katılımcıyla anket ve mülakat çalışması yapılmıştır.

Sanayi devrimiyle birlikte şehirlere kırsaldan göç artmış ve geleneksel geniş aileden modern çekirdek aileye geçiş hızlanmıştır. Kadının çalışma hayatına girmesiyle aile içerisinde ve toplumda birçok şey değişime uğramıştır. Baba otoritesinin değişmesinden çocuk yetiştirmeye kadar birçok konu artık geleneksel olanın dışında ve modern olgu ve gerçekliklerle ele alınmaya başlanmıştır. Bu değişimden belki de en çok etkilenen unsurlardan biri de çalışan kadınların, çalışmaya başlamasıyla dini düşünce ve değerlerdeki değişme olmuştur. Dinin pratik boyutunda zamanla azalma yaşanmış ve dinin daha bireysel ve ahlaki boyutu ön plana çıkmıştır.

Yapılan çalışmanın sonuçlarına göre; kadının çalışma hayatına, ev dışı gelir getiren bir faaliyet olarak, girmesiyle toplumun temel taşlarından birini oluşturan aileyi ve onu oluşturan bireyleri derinden etkilemiş gözükmektedir. Aile kurumu, hızlı değişim sürecinde bireye hem bir sığınak görevi gören bir liman olmakta hem de değişimin odak noktasında bulunarak yeni diyebileceğimiz duruma alışmaya çalışmaktadır. Çalışmamıza katılan katılımcılarımızdan kendisini dindar olarak görenlerle görmeyenler arasında her iki kesminde aile ilgili temel düşüncelerinin modern aile paradigmasıyla örtüşüyor olması, değişimin tüm toplumu kapsadığını göstermesi açısından anlamlı bulunmuştur. Araştırmada, milli eğitimde öğretmen ve memur olarak çalışan kadınların, çalışma hayatına girmeleriyle aile içerisinde roller sistemindeki değişim ve buna bağlı olarak dini değer ve tutumlarındaki değişimin din sosyolojisi bakımından incelemesi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal değişim, Kadının çalışma hayatına girmesi, Aile içi roller sistemi, Din.

Kaynakça

• Adler, Alfred (1998), İnsanı Tanıma Sanatı, çeviren: Kâmuran Şipal, İstanbul: Say Yayınları. Akis, Yasemin, Özakın, Ülkü, & Sancar, Serpil (2009), “Türkiye’de Feminizm ve Kadın Hareketi” Cogito Dergisi, (58), 245-258. Aydın, Mustafa (2013), “Aile ve Din/İslam”, Sistematik Aile Sosyolojisi, (Edt. Mustafa Aydın), Konya: Çizgi Kitabevi, 315-333. Bayhan, Vehbi (2013), “Beden Sosyolojisi ve Toplumsal Cinsiyet”, Toplumsal Cinsiyet, Doğu Batı Dergisi, Kasım, Aralık, Ocak, Sayı: 63, 147-164. Çeler, Zafer (2013), “Annenin Serüveni: Kadının Anne Olarak Toplumsal Kurgulanışı”, Toplumsal Cinsiyet, Doğu Batı Dergisi, Kasım, Aralık, Ocak, Sayı: 63, 165-184. Çıngı, Hülya (1994), Örnekleme Kuramı, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi Basımevi. Dökmen, Zehra Y. (2015), Toplumsal Cinsiyet Sosyal Psikolojik Açıklamalar, İstanbul: Remzi Kitabevi. Giddens, Anthony (2014), Mahremiyetin Dönüşümü, İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Gökçe, Birsen (1991), “Aile ve Aile Tipleri Üzerine Bir İnceleme”, Aile Yazıları-1, (Der. B. Dikeçligil-A. Çiğdem), Ankara: Başbakanlık Aile Araştırmalar Kurumu Yayınları, 210-228. Göle, Nilüfer (2011), Melez Desenler İslam ve Modernlik Üzerine, İstanbul: Metis Yayınları. Hablemitoğlu, Şengül (2009), Toplumsal Cinsiyet Yazıları Kadınlara Dair Birkaç Söz, İstanbul: Toplumsal Dönüşüm Yayınları. Kasapoğlu, M. Aytül (1994), “Aile ve kadın araştırmaları için yedi temel rol ve statü”, Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Araştırma Dergisi, 15, 217-233. Pur, Necla (1992), Türkiye’de Kadın İşgücü ve Sorunları, Başbakanlık, Ankara: Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü Yayını, Kadın ve Sosyo-Ekonomik Gelişme Konulu Konferans Tebliğleri, 23-29. Sayın, Önal (1991), “Aile İçi İlişkilerin Toplum Ve Birey Boyutunda Çözümlemesi”, Aile Yazıları-4, (Der. B. Dikeçligil-A. Çiğdem), Başbakanlık Aile Araştırmaları Kurumu Yayınları, 522-538. Selek, Pınar (2012), “Türkiye’de Özgürlüğü Ararken”, Cinsiyetli Olmak (Sosyal Bilimlere Feminist Bakışlar), (Der. Zeynep Direk), İstanbul: YKY Yayınları, 118-129. Şahin, İlkay (2002), Gelenek ve Değişim Açısından Kadınların Dini Yaşantıları, Tutum ve Davranışları: Boğazlıyan Örneği, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri. Şişman, Nazife (2007), “Küresel Dinamikler Bağlamında Aile ve Kadın”, Günümüzde Aile: Uluslararası Aile Sempozyumu, (ed. Ö. Çaha), İstanbul: Ensar Neşriyat. Takış, Taşkın (2013), “Kadın İsimlerinin Kısaltılışının Trajedisi Üzerine”, Toplumsal Cinsiyet, Doğu Batı Dergisi, Kasım, Aralık, Ocak, Sayı: 63, 1-4. Topçuoğlu, Abdullah (2010), Türkiye’de Aile Değerleri Araştırması, Ankara: Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü Yapıcı, Asım (2016), Toplumsal Cinsiyet Din ve Kadın, 1. Baskı, İstanbul: Çamlıca Yayınları. Young, İris Marion (2009), “Yaşanan Bedene Karşı Toplumsal Cinsiyet”, Feminizm, Cogito Dergisi, (58), 39-57. Yüce Tar, Yasemin (2013), 2000’ler Türkiye’sinde Müslüman Kadının “Kadın Sorunu”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yaınlanmamış Doktora Tezi, Samsun.