KUR’AN’DA İNSANIN SALİH OLMA SÜRECİ

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 13, 81 - 113, 14.01.2018

Abdurrahman Altuntaş

Öz

Sâlih insan Kur’an’da ortaya
konulan örnek bir şahsiyettir. Sâlih insan, iyi yönde çalışan, kendine,
ailesine, çevresine ve bütün insanlara faydalı olan, iyiyi, güzeli, doğruyu
ikame etmeye çalışan bir kişiliktir. Sâlih insanın ortaya çıkması için bazı
şartlar gereklidir. Bunların başında iman, ilim, amel, ihlas ve ihsan
gelmektedir. İman olmadan bir kişinin yaptığı iyiliklerin Kur’an nazarında bir
değeri yoktur. Bu saydığımız hususların dışında iyi bir aile ortamı da sâlih
insan olma sürecine etki eden faktörlerdendir. Aile ortamından sonra kişinin sâlih
insan olması için iyi bir çevrenin bulunması gerekmektedir. Bu iki şartı
tamamlayan en önemli şey eğitim ve öğretimdir. Bu şartların hepsi birbirine
bağlı ve birbirini destekleyen bir mahiyet içermektedir.  Sâlih insanın meydana gelmesi bir süreç
meselesidir. Yani Kur’an’da ortaya konan ideal insanı meydana getirmede belli
bir zamana ihtiyaç vardır. Yine bu süreçte verilen emeğin kalitesi de sâlih
insanı teşekkül ettirme açısından önem arz etmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Kur’an, Sâlih İnsan, İman, Aile, Çevre

Kaynakça

• Albayrak, Hâlis, Tefsir Usûlü, Şule Yay., İstanbul 2014.
• Altıntaş, Ramazan, “Aile ve Okulda İnanç Eğitimi” Mehir, İlkbahar 1999, sayı: III.
• el-Âlûsî, Şihabüddin Ebü’s-Sena Mahmud b. Abdillah el-Bağdadi, Ruhu’l-Maani fî Tefsiri’l-Kur’ani’l-Azim ve’s-Sebi’l-Mesani, thk: Mahir Habbuş, Müessesetü’r Risale, Beyrut, 2010/1431.
• Ateş, Süleyman, Yüce Kur’an’ın Çağdaş Tefsîri, Yeni Ufuklar Neşriyat, İstanbul, ty.
• Ay, Mehmet Emin, “Ailede Verilecek Din Eğitiminde Genel Prensipler” İslam’da Aile ve Çocuk Terbiyesi (II), Ensar Neşriyat, İstanbul 2005.
• Aydın, Mehmet Âkif, “Aile” DİA, İstanbul 1989, c. I.
• Aydın, Mehmet, “İslam’a Göre İlim” İlâhiyat Fakültesi Dergisi III, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, İzmir ty.,
• Baktır, Mustafa, “Suffe” DİA, İstanbul 2009, c. XXXVII.
• Beyzâvî, Ebû Saîd Nasırüddin Abdullah b. Ömer b. Muhammed, Envarü't-Tenzil ve Esrarü't-Te'vil, Takdim: Mahmud Abdulkadir Arnavut, Daru’l-Sadr, Beyrut, 2004.
• Çağrıcı, Mustafa, “İhsan” DİA, İstanbul 2000, c. XXI.
• Çalışkan, İsmail, “Yetişkinlik Dönemi Eğitiminde Kur’an Perspektifinden Bir Yaklaşım”, Yetişkinlik Dönemi Eğitimi ve Problemleri, Ensar Neşriyat, İstanbul 2006.
• Demirci, Muhsin, Kur’an’da Toplumsal Düzen, İfav Yay., İstanbul 2013.
• Derveze, M. İzzet, et-Tefsirü’l-Hadîs, Çev: Vahdettin İnce, Ekin Yay., İstanbul 1998.
• Dinî Kavramlar Sözlüğü, Heyet, Diyanet İşleri Başkanlığı yay., Ankara 2006.
• Duman, M. Zeki, Kur’an ve Müslümanlar, Fecr Yay., Ankara 2010.
• Dumlu, Ömer, Kur’an’da Bazı Kavramlara Bakış, Anadolu Yay., İzmir 1999.
• Dumlu, Ömer, Kur’an’ı Kerim’de İyi İnsan ve Yararlı İş, İzmir 2000.
• Esed, Muhammed, Kur’an Mesajı, (Çev: Cahit Koytak-Ahmet Ertürk), İşaret yay., İstanbul 1999.
• Halefullah, Muhammed Ahmed, Kur’an’da Anlatım Sanatı, Çev: Şaban Karataş, Ankara Okulu Yay., Ankara 2002.
• Hamidullah, Muhammed, İslâm Peygamberi, Çev: Sâlih Tuğ, İrfan Yayımcılık ve Ticaret, İstanbul 1990.
• Hizmetli, Sabri, İslâm Tarihi, Yeni Çizgi Yay., Ankara 1995.
• Hökelekli, Hayati, “Çocuk” DİA, İstanbul 1993, c. VIII.
• Izutsu, Toshıhıko, Kur’an’da Dînî ve Ahlâkî Kavramlar, Türkçesi: Selahattin Ayaz, Pınar Yay., İstanbul 2013.
• İbn Hişâm, Ebû Muhammed Cemaleddin Abdülmelik, es-Siretü'n-Nebeviyye, thk, zabt, şerh: Mustafa Sakka, İbrahim Ebyari, Abdülhafiz Şelebi, Darü'l-Hayr, Beyrut 2004/1424.
• İbn Kesir, Ebu’l-Fidâ İsmâil, Muhtasar Tefsirü İbn-i Kesir, ihtisar ve tahkik: Muhammed Ali Sabunî, Daru’l-Kur’ani’l-Kerîm, Beyrut 1981-1402.
• İzzetbegoviç, Aliya, Doğu Batı Arasında İslam, çev: Sâlih Şaban, Yarın, İstanbul 2012.
• Jeffery, Arthur, The Foreign Vocabulary of the Quran, Gorgias Press, United States of America 2009.
• Karaman vd., Kur’an Yolu, Diyanet İşleri Başkanlığı Yay., Ankara 2007.
• Kayhan, Veli, “Hak Dinin Tek Oluşu”, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2006, cilt: XI, sayı: 1.
• Kazıcı, Ziya – Ayhan, Halis “Tâlim ve Terbiye” DİA, İstanbul 2010, c. XXXIX.
• Kazıcı, Ziya, Anahatlarıyla İslam Eğitim Tarihi, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yay., İstanbul 1995.
• Kurtubi, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed el-Ensârî, el-Câmi li Ahkâmi’l-Kur’an, thk: Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türkî, Müessesetü’r-Risale, Beyrut 2006.
• Kutluer, İlhan, “İlim” DİA, İstanbul 2000, c. XXII.
• Mahalli-Suyutî, Celaleddin, Tefsirü’l-Celaleyn, İstanbul, t.y.
• el-Mâtürîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd Mâtürîdî Semerkandî, Te’vîlâtü’l-Kur’an, thk. Ahmed Vanlıoğlu; müracaa Bekir Topaloğlu, Mizan Yayınevi, İstanbul 2007.
• Mevdûdî, Ebu’l Al’a, Tefhimu’l Kur’an (Kur’an’ın Anlamı ve Tefsiri), edt: Ali Bulaç, trc: Muhammed Han Kayani vd., İnsan yay., İstanbul 1997.
• Mir, Mustansır, Kur’anî Terimler ve Kavramlar Sözlüğü, Türkçesi: Murat Çiftkaya, İstanbul 1996.
• Muhammed Reşid Rıza,Tefsiru’l-Menar=Tefsiru’l-Kur’ani’l-Hakim, Daru’l Fikr, Beyrut, 2007/1428.
• Mukatil b. Süleyman b. Beşir, Tefsiru Mukatil b. Süleyman, thk: Ahmed Ferid, Daru’l-Kitabi’l-İlmî, Beyrut 2003. Öcal, Mustafa, Din Eğitimi ve Öğretiminde Metodlar, Türkiye Diyanet Vakfı Yay., Ankara 1999.
• Önkal, Ahmet, Resulullah’ın İslam’a Davet Metodu, Kitap Dünyası Yay., Konya 2010.
• Rahman, Fazlur, İslâm, çev: Mehmet Dağ, Mehmet Aydın, Selçuk Yay., y.y., 1996.
• Râzî, Ebû Abdullah Fahreddin Muhammed b. Ömer Fahreddin, Tefsirü’l-Fahri’r-Râzî=Mefatihü’l-gayb = Tefsirü’l-Kebir, Darul’l-Fikr, Beyrut 1981.
• Sâbûnî, Muhammed Alî, Safvetü’t-Tefâsîr, Daru’l-Kalem, Beyrut, t.y.
• Sarıçam, İbrahim, Hz Muhammed ve Evrensel Mesajı, DİB Yay., Ankara 2004.
• Sinanoğlu, Mustafa, “İman” DİA, İstanbul 2000, c. XXII.
• Seyyid Kutub, Fi Zilâli’l-Kur’an, ter: Yakup Çiçek vd., Hikmet yay., İstanbul, 1993.
• Sülün, Murat, İman-Amel İlişkisi, Ensar Neşriyat, İstanbul 2015.
• Taberi, Ebû Cafer Muhammed b. Cerir, Tefsirü’t-Taberi = Câmiü’l-Beyân an te’vili ayi’l-Kur’an, thk: Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türki, Dâru Âlemi’l-Kütüb, Riyad 2003/1424.
• Uludağ, Süleyman, “Amel” DİA, İstanbul, 1991, c. III.
• Uludağ, Süleyman, “İhlas” DİA, İstanbul 2000, c. XXI.
• Yazır, Elmalı’lı M. Hamdi, Hak Dini Kur’an Dili, Eser Neşriyat, yy, 1979.
• ez-Zemahşerî, Ebü'l-Kâsım Cârullah Mahmûd b. Ömer b. Muhammed, el-Keşşaf an Hakaiki Gavamizi’t-Tenzil ve Uyuni’l-Ekavil fî Vucühi’t-Te’vil, thk: Muhammed Abdul-Selâm Şâhin, Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Lübnan 2009.
• Zuhaylî, Vehbe, Tefsirü’l-Münir, yayın yön. Mehmet Ali Seraceddin; çev. Hamdi Arslan...[ve öte.], Risale, Bilimevi Basın Yay., İstanbul 2007.