Şeyh Hacı Muhammed Yâsîn Efendi’nin Hayatı, Eseri ve Tasavvuf Âdâbı

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 17, 87 - 110, 15.01.2020

Serdar Karabulut

Öz

Elazığ
İli Palu İlçesi'nde XIX. yüzyılın ikinci yarısında yaşamış Nakşîbendîye
Tarikatı'nın Halîdîyye kolunun tasavvuf anlayışı geleneğini devam ettiren son mürşitlerinin
en önemlilerinden birini de Şeyh Hacı Muhammed Yasin Efendi temsil etmektedir. Yasin
Efendi,  Şeyh Ali Sebtî Hazretleri’nin
(ö.1871) vefatından sonra Palu İlçesi'nin şehir merkezine gelerek yerleşmiştir.
Nitekim Palu bölgesini irşad eden Nakşî/Hâlidî tarikat şeyhleri ile onların yetiştirdiği
halifelerinin neredeyse tamamına yakını Şeyh Ali Sebtî Hazretleri'nden silsile
yoluyla icazetli olmalarına rağmen, Yasin Efendi'nin bağlı olduğu tasavvufi
tarikat silsilesi Mevlanâ Hâlidî Bağdâdî’nin (ö.1827) en önemli halifesi olan Seyyid
Tâhâ Hakkâri Hazretleri’ne (ö.1853) ulaşmaktadır. Nitekim Yasin Efendi, Nakşîbendîye
Tarikatı'nın Halîdîyye kolunun Seyyid Tâhâ Hakkâri Hazretleri’nin ekolünü devam
ettiren Norşîn (Güroymak) dergâhına mensup icazetli halifelerinden biri olması
ile dikkat çekmektedir. Yasin Efendi, Palu yöresinde toplum üzerinde gerek ahlâki
kişiliği gerekse ilmî yönüyle derin izler bıraktığı gibi kendisinden sonra
yazılı eserde telif etmiştir. Bu makale de Yasin Efendi’nin hayatı, eserleri, müritleri
ve tasavvuf âdâbı hakkında bilgiler sunulmuştur.   

Anahtar Kelimeler

Tasavvuf, Nakşîbendîlik, Hâlidîlik, İcazatname, Seyyid Tâhâ Hakkâri

Kaynakça

• Ayiş, Mehmet Şirin. “Bingöl Hâlidî Geleneğinin Medrese Boyutu”, Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5/10 ( 2017): 71-94.
• Bakıcı, Yusuf. Kültür ve Medeniyetler Şehri Palu. Elazığ: Güntek ofset ve Matbaa, 2012.
• Baz, İbrahim. “Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî’nin Halifelerinden Şeyh Hâlid-i Cezerî ve Basret Dergâhı”, Tasavvuf: İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi 14/32 (2013): 139-167.
• Baz, İbrahim. “Osmanlı’dan Cumhuriyet'e Norşin Dergâhı ve Şeyh Abdurrahmanı Tâğî”, Tasavvuf: İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi 34/2 (2014): 73-108.
• Çakır, Mehmet Şaki. “Şeyh Abdurrahman-ı Tâğî ve Norşin Tekkesi’nden Yayılan Kollar” İhya Uluslararası İslam Araştırmaları Dergisi 3/2 (2017): 26-53.
• Demirbağ, Abdusamet- Mehmet Demirbağ. “Palu’nun Manevi Şahsiyetlerinden Molla Kasım Hoca”, Uluslararası Palu Sempozyumu Bildiriler Kitabı (Elazığ, 11-13 Ekim 2018). Ed. Enver Çakar, Kürşat Çelik, Yavuz Kısa 2: 265-274. Elazığ: Fırat Üniversitesi Harput Uygulama ve Araştırma Merkezi, 2018.
• Hûnî, Hacı Muhammed Yasin bin Muhammed Ali, Mecmûatü’ş-Şerîfe. Elazığ: 1317/1900.
• Işın, Ekrem. “Nakşîbendîlik”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi. 4: 31-39. İstanbul: Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı Yayınları, 1994.
• Karabulut, Serdar. “Şeyh Ali Sebtî ve Palu Çevresinde Hâlidîliğin Yayılmasındaki Yeri”, Akademik İslam Araştırmaları Dergisi 4/1 (2018): 145-175.
• Karabulut, Serdar. “Molla İbrahim Efendi ve Ailesinin ilmî Kişiliği”, Uluslararası Palu Sempozyumu Bildiriler Kitabı (Elazığ, 11-13 Ekim 2018). Ed. Enver Çakar, Kürşat Çelik, Yavuz Kısa 2: 213-222. Elazığ: Fırat Üniversitesi Harput Uygulama ve Araştırma Merkezi, 2018.
• Karabulut, Serdar. Şeyh Ali Sebiti el-Palevi. İzmit: Altın Kalem Yayınları, 2014.
• Kılıç, Rüya. “Osmanlı Devleti’nde Yönetim-Nakşibendî İlişkisine Farklı bir Bakış: Halidi Sürgünleri”. Tasavvuf: İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi 7/17 (2006): 103-119.
• Kufralı, Kasım. “Molla İlahi ve Kendisinden Sonra Nakşibendî Muhiti”. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi 3/ 1-2 (1948): 129-151.
• Mutçalı, Serdar. “Sami”. Arapça-Türkçe Sözlük. 409-410. İstanbul: Dağarcık Yayınları, 1995.
• Selçuk, Bahir-Şener, Hasan. “Palulu Mustafa Bahtî Efendi ve Şiirleri”, Uluslararası Palu Sempozyumu Bildiriler Kitabı (Elazığ, 11-13 Ekim 2018). Ed. Enver Çakar, Kürşat Çelik, Yavuz Kısa 2: 19-28. Elazığ: Fırat Üniversitesi Harput Uygulama ve Araştırma Merkezi, 2018.
• Yapıcı, Süleyman. Harput Âlim-Müellif ve Mutasavvıfları. 2 Cilt. Ankara: Sistem Ofset Basım Yayınları, 2013.