Arap Dilinde Telaffuz Edilmeyen veya Anlama Etkisi Olmayan Zevâid Harfler (Şekil Ekleri)

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 22, 668 - 692, 17.07.2022

Emine Merve Aytekin

https://doi.org/10.53683/gifad.10.25228

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada Arap dilinde şekilsel işlevi dolayısıyla yer verilen zâid harflerin tespit edilmesi hedeflenmektedir. Bu harfler türetim ve çekim yapma amacıyla kullanılmamaktadır bilakis sanatsal gaye, imlası benzer sözcükler arasında ayrım sağlama, Kur’an-ı Kerim imlasına özel yazım kuralı, Arap Diline has imla özellikleri, Arap gramerinin özellikleri ve kafiye oluşturma gibi amaçlar ile kullanılmaktadır. Ayrıca çalışmada bu ekler sembolik özelliklerinden dolayı şekil eki olarak isimlendirilmişlerdir. Bu ekler eklendikleri sözcüklere nitelik ve nicelik yönünden herhangi bir etkide bulunmazlar. Bu harflerin çoğu sadece yazıda bulunur, telaffuz edilmezler veya telaffuz edilseler de anlama herhangi bir katkıları olmaz. Çalışmanın sonucunda bu eklerin günlük yazı ve konuşma dilinde bulunmakla beraber çoğunlukla mushafa has yazımda yer aldığı tespit edilmiştir. Kimi zaman bir gramer kuralı dolayısıyla yer alan şekil ekleri kimi zaman iki sözcüğü birbirinden ayırmak kimi zaman da sadece Kur’an hattına özel bir yazım amacıyla kullanılmıştır. Bu eklerin tespitinin bazı imla kurallarını anlama noktasında fayda sağlaması hedeflenmektedir. İsimlerde ve fiillerde bulunabilen bu harfler çalışmada şekil eki olarak isimlendirilmiş ve çalışmanın konusunu oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Arap Dili ve Belâgatı, Sarf, Ekler, Zevâid Harfler, Mushaf İmlası, Şekil Ekleri

Zawāid Letters in the Arabic Language are Unpronounced or Have no Affect on Meaning (Symbolic Suffixes)

Öz

In this study, it has been aimed to determine the zāid letters in the Arabic language due to their symbolic function. These letters has not been used for derivation and inflection contrarily its has been used for the purpose rhetorical, making distinction between orthography similar words in the Arabic language, special spelling rules for the orthography of the Qur'ān, orthographic features unique to the Arabic language, features of the Arabic grammar and creating rhyme. Additionally in this study, these suffixes are named as symbolic suffixes due to their symbolic properties. These suffixes do not have any effect on the words to which they are added in terms of quality and quantity. Most of these letters are only in writing, they are not pronounced or, if pronounced, they do not contribute to the meaning. As a result of the study, it had been determined that these suffixes are mostly in special for the Qur'ān writing, although they are in daily written and spoken language. Symbolic suffixes, which are sometimes due to a grammatical rule, had been sometimes used to separate two words from each other, and sometimes only for a special spelling for the Qur'ānic orthography. It has been aimed that the determination of these suffixes will be beneficial in understanding some spelling rules. These letters, which can be found in nouns and verbs, had been named as symbolic suffixes in the study and and it had constituted the subject of the study.

Anahtar Kelimeler

The Arabic Language and Rhetoric, Morphology, Suffixes, Zawāid Letters, Mushaf Orthography, Symbolic Suffixes

Kaynakça

• ed-Dânî, Ebû Amr Osman b. Saîd. el-Muhkem fî ilmi nakti’l-mesahif. thk. Azze Hasan, Dımeşk: Dâru’l-Fikr, 1997.
• ed-Dânî, Ebû Amr Osman b. Saîd. el-Mukni fî resmi mesâhifi’l-emsâr. thk. Muhammed Sadık Kamhavî, Kahire: Mektebetu’l-Kulliyyâti’l-Ezheriyye, ts.
• el-Bedrî, Naîm Selman, “Hemzetu’l-vasıl fi’l-luğati’l-Arabiyye”, Journal of College of Education 1/4 (2008), 15-29. https://www.iasj.net/iasj/article/51035
• el-Endelusî İbn Vesîk. el-Câmi limâ yuhtâcu ileyhi min resmi’l-mushaf. thk. Ğânim Kaddûrî Hamed, Bağdat: Daru’l-Enbar, 1408/1988.
• el-Eyyûbî, Ali. Kitâbu’l-Kunnâş fî fenneyi’n-nahvi ve’s-sarf. thk. Riyad b. Hasan el-Havvâm. 2 Cilt. Beyrut: Mektebetu’l Asriyye, 1425/2004.
• es-Sâmerrâî, Fadıl Salih. Belâgatu’l-kelime fi’t-ta’bîri’l-Kur’ânî. Kahire: Şeriketü’l-‘âtik lisınâ‘ati’l-kitâbi, 1427/2006.
• es-Sîrâfî, Ebû Saîd el-Hasen b. Abdillah b. Merzübân. Şerhu Kitâbi Sibeveyh. thk. Ahmed Hasan Mehdili. 5 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-’Ilmiyye, 2008.
• es-Suyûtî, Ebu’l-Fadl Celâleddin Abdurrahman b. Ebi Bekr. Hem’u’l-hevâmi’ fî şerhi Cem’i’l-cevâmi’. 3 Cilt. thk. Ahmed Şemseddin, Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-’Ilmiyye, 1998.
• ez-Zerkeşî, Bedruddîn Muhammed b. Abdullah. el-Burhân fî ulûmi’l-Kur’ân. thk. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim, Kahire: Dâru’t-Turâs̱, 1984.
• Gündüzöz, Soner. Arapçanın Söz Varlığı. Ankara: Grafiker Yayınları, 2015.
• http://quran.ksu.edu.sa/tafseer Erişim: 10.07.2021.
• http://www.islam4u.com/ar Erişim: 10.07.2021.
• İbn ‘Akîl, Abdullah b. Abdirrahman el-‘Akîlî el-Hamedânî. Şerhu İbn ‘Akîl ‘alâ Elfiyeti İbn Mâlik. 4 Cilt. Kahire: Daru’t-Turâs: 1400/1980.
• İbn Âşûr, Muhammed Tâhir. Tefsîru’t-tahrîr ve’t-tenvîr. 30 Cilt. Tunus: ed-Dâru’t-Tûnusiyye, 1984.
• İbn Hâcib, Ebû Amr Cemâluddîn Osman. el-Kâfiye fî İlmi’n-nahv ve eş-Şafiye fî İlmi’t-tasrîf ve’l-hat. thk. Sâlih Abdulazîm, Kahire: Mektebetu’l-Edeb, 646.
• İbn Kuteybe, Ebî Muhammed Abdullah b. Müslim. Edebu’l-kâtib. thk. Ali Fâ‘ûr, Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-’Ilmiyye, 1988.
• İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim. Edebu’l-kâtib. thk. Muhammed ed-Dâlî, Beyrut: Mu’assasat al-risāla, ts.
• İbn Necâh, Ebû Davud Süleyman. Muhtasaru’t-tebyîn li-hicâi’t-tenzîl. thk. Ahmed b. Muammer Şerşâl, 5 Cilt. Riyad: yy, 1423/2002.
• İbrahim, ‘Abdul‘alîm. el-İmlâ’ ve’t-terkîm fi’l-kitâbeti’l-‘Arabiyye. Mısır: Mektebetu Ğarîb, 1975.
• İsmail, Şaban Muhammed. Resmu’l-mushaf ve dabtuhû beyne’t-tevkîfi ve’l-ıstılâhâti’l-hadîse. Kahire: Dâru’s-Selâm, 1433/2012.
• Kırcı, Recep. “Arap Dilindeki اَم ve اَوْ Edatları İle İlgili Bir İnceleme” [Examination in the Language of Arabic (أَمْ) and (أَوْ) Prepositions]. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi-Pamukkale University Journal of Divinity Faculty 8/1 (2021), 588-600. https://www.doi.org10.17859/pauifd.951726
• Kırcı, Recep. Ebû Alî el-Fârisî’nin Sarf İlmindeki Yeri. Ankara: Fecr Yayınları, 2021.
• Kur’ân Yolu Diyanet Kuran Meali. Erişim: 2 Şubat 2022. https://kuran.diyanet.gov.tr
• Ziyad, Musid Muhammed. Kâmûsu’l-imla. (yy, ts).