The Value of Sunnah in Bursawî's Rûh al-Bayân

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 22, 566 - 589, 17.07.2022

Yusuf Topyay

Öz

İsmâil Hakkı Bursevî (d. 1137/1725), who lived in the 19th century is the author of the work named Rûhu'l-Beyân fî Tefsîri'l-Kur'ân, which is one of the most comprehensive and most famous of the ishari interpretations written in the Ottoman period. In this work, he has included many explanations, both narration, wisdom, and ishari, regarding the role of sunnah in understanding the divine destined to be desired, and in this context, the position, role, and authority of Muhammad in religion. As it is known, there is an understanding claiming that the Prophet's duty is to convey the Qur'an to the dwellers of the earth and that he has no other responsibility. The purpose of this work is to determine whether the views of those who ignore the close relationship between Qur'an and Muhammad, who was the last divine revelation, and the first addressee, implementer, preacher, and explainer of the Qur'an and say "The Qur'an is enough for us" are compatible with the Qur'an or not.

Anahtar Kelimeler

Quran, Sunnah, Tafsir, Hz. Muhammad, Rûhu’l-Beyân.

Bursevî’nin Rûhu’l-Beyân’ında Sünnetin Değeri

Öz

XVIII. yüzyılda yaşayan ve yüzden fazla eseri bulunan İsmâil Hakkı Bursevî (ö. 1137/1725), Osmanlı döneminde yazılan işârî tefsirlerin en kapsamlısı ve en çok ilgi görenlerinden olan Rûhu’l-Beyân fî Tefsîri’l-Kur’ân isimli eserin müellifidir. O, bu eserinde muradı ilahinin anlaşılmasında sünnetin rolünü ve bu bağlamda Hz. Muhammed’in dindeki konumuna, rolüne ve salahiyetine yönelik hem rivayet, hem dirayet hem de işârî olmak üzere birçok açıklamaya yer vermiştir. Malum olduğu üzere Hz. Peygamber’in görevinin Kur’an’ı muhataplarına aktarmaktan ibaret olduğunu, başkaca bir görevinin bulunmadığını, Allah'ın Hz. Peygamber'e insanlığa iletmek üzere Kur’ân'dan başka herhangi bir şey vermediğini iddia eden bir anlayış söz konusudur. Bu çalışma Hz. Peygamber'e itaati, ihtiramı, ittibayı önemsemeyen, onun tebyin görevini ve örnekliğini aynı zamanda son ilahi vahiy olan Kur’ân-ı Kerîm ile onun ilk muhatabı, uygulayıcısı, tebliğcisi, açıklayıcısı olan Hz. Muhammed arasındaki sıkı ilişkiyi görmezden gelip “Kur’ân bize yeter.” diyenlerin görüşlerinin Kur’ân'la bağdaşıp bağdaşmadığını meşhur bir işârî tefsir örneği olan Rûhu’l-Beyân’da tespit etmeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kur’ân, Sünnet, Tefsir, Hz. Muhammed, Rûhu’l-Beyân.

Kaynakça

• Referans1 : Begavî, Ebû Muhammed Hüseyin b. Mesûd. Şerhu’s-Sünne. thk. Şuayb el-Arnaut, Züheyr eş-Şaviş. Beyrut: el-Mektebü’l-İslami, 1983.
• Referans2 : Begavî, Ebû Muhammed Hüseyin b. Mesûd. Meʿālimu’t-Tenzīl fī Tefsīri’l-Ḳurʾān, thk. Muḥammed ʿAbdullāh en-Nemir, ʿUs̠mān Cumuʿa Ḍumeyriyye, Suleymān Musallem el-Ḥaraş, Riyad: Dāru Ṭaybe, 1409.
• Referans3: Beyḍāvī, Envāru’t-Tenzīl ve Esrāru’t-Teʾvīl, thk. Muḥammed Subhī Ḥasen Hallāk, Muḥammed Aḥmed el-Etraş, Beyrut: Dāru’r-Reşīd-Muʾessesetu’l-Īmān, 2000.
• Referans4: Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmail el-. el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ. nşr. Muhammed Züheyr b. Nasr. 8 Cilt. b.y.: Dâru Tavki’n-Necât, 2. Basım, 1422/2001.
• Referans5: Bursevî, İsmâil Hakkı. Rûhu’l-Beyân fi-Tefsîri’l-Kur’ân. Beyrut: Daru’l-fikr, ts.
• Referans6: Bursevî, İsmâil Hakkı. Rûhu’l-Beyân fi-Tefsîri’l-Kur’ân. çev. Hasan Kamil Yılmaz vd. İstanbul: Erkam yayınları, 2010.
• Referans7: Denizer, Nurullah, “Bursevî’nin Rûhu’l-Beyân’ında Bilgi Edinme Yöntemi Olarak Keşf ve İlhâm”, Meşhur Müfessirler ve Örnek Metinler II, ed. Mürsel Ethem v.d. 128-133. Ankara: Grafiker, 1. Basım, 2020.
• Referans8: Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş‘as b. İshâk es-Sicistânî el-Ezdî. Sünenu Ebî Davud. thk. Muhammed Muhyiddin Abdülhamid. 4 Cilt. Beirut: el-Mektebetü’l-Asrıyye, ts.
• Referans9: Erul, Bünyamin, “Veda Hutbesi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 42/591-593. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları - İSAM Yayınları, 2012.
• Referans10: İbn ʿAṭiyye, Ebī Muḥammed ʿAbdilḥaḳ, el-Muḥarreru’l-Vecīz fī Tefsīri’l-Kitābi’l-ʿAzīz, thk. er-Raḥḥale el-Fārūḳ v.d., Beyrut: Dāru’l-Ḫayr, 2007.
• Referans11: İbnu’l-Cevzī, Zādu’l-Mesīr fī ʿİlmi’t-Tefsīr, Beyrut - Dımeşḳ: Mektebetu’l-İslāmī, 1984.
• Referans12: İbn Ebī Ḥātim, Tefsīru’l-Ḳurʾāni'l-ʿAzīm, thk. Esʿad Muḥammed eṭ-Ṭayyib, Mekke – Riyad: Mektebetu Nizār Muṣṭafā el-Bāz, 1997.
• Referans13: İbn Kes̠īr, Ebū’l-Fidāʾİsmāʾīl, Tefsīru’l-Ḳurʾāni'l-ʿAẓīm, thk. Muṣṭafā es-Seyyid Muḥammed v.d., Kahire/Gize: Muʾessesetu Ḳurṭuba, Mektebetu’l-Evlādi’ş-Şeyḫ li’t-Turās̠, 2000.
• Referans14: Ḳurṭubī, Muḥammed b. Aḥmed, el-Cāmiʿ li-Āḥkāmi’l-Ḳurʾān, thk. ʿAbdullāh b. ʿAbdulmuḥsīn et-Turkī, Beyrut: Muʾessesetu’r-Risāle, 2006.
• Referans15: Māturīdī, Ebū Manṣūr Muḥammed b. Muḥammed, Teʾvīlātu’l-Ḳurʾān, thk. Farklı Muhakkikler, muracaʿa. Bekir Topaloğlu, İstanbul: Mizan Yayınevi, 2005-2010.
• Referans16: Māturīdī, Ebū Manṣūr Muḥammed b. Muḥammed, Teʾvīlātu’l-Ḳurʾān, thk. Farklı Muhakkikler, muracaʿa. Bekir Topaloğlu, İstanbul: Mizan Yayınevi, 2005-2010.
• Referans17: Māverdī, en-Nuket ve'l-ʿUyūn, thk. es-Seyyid b. ʿAbdilmaḳṣūd b. ʿAbdurraḥīm, Beyrut: Dāru’l-Kutubi’l-ʿİlmiyye - Muʾessesetu’l-Kutubi’s̠-S̠eḳāfiyye, t.y.
• Referans18: Muḳātil b. Suleymān, Tefsīru Muḳātil b. Suleymān, thk. ʿAbdullāh Maḥmūd Şeḥāte, Beyrut: Muʾessesetu’l-Tārīḫi’l-ʿArabī, 2002.
• Referans19: Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc el-Kuşeyrî. el-Müsnedü’s-sahih. thk. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. 5 Cilt. Beyrut: Daru ihyai’t-türasi’l-Arabi, ts.
• Referans20: Rāzī, Faḫruddīn, Mefātīḥu’l-Ġayb, Beyrut: Dāru’l-Fikr, 1981.
• Referans21: Şeybâni, Abdullah Ahmed b. Muhammed. el-Müsned. Kahire: Daru’l-maârif, 1955.
• Referans22: Ṭaberī, Muḥammed b. Cerīr, Cāmiʿu’l-Beyān ʿan Teʾvīli Āyi’l-Ḳurʾān, thk. ʿAbdullāh b. ʿAbdulmuḥsin et-Turkī, Kahire: Dāru Hecr, 2001.
• Referans23: Vāḥidī, et-Tefsīru’l-Basīṭ, thk. Farklı Muhakkikler, Riyad: Cāmiʿatu’l-İmām Muḥammed b. Suʿūd el-İslāmiyye-ʿİmādetu’l-Baḥs̠i’l-ʿİlmī, 1430.
• Referans24: Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre et-. el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ. thk. Beşşar Avad Maruf. 6 Cilt. Beyrut: Daru’l-garbi’l-İslami, 1998.
• Referans25: Zemaḫşerī, el-Keşşāf ʿan Ḥaḳāʾiḳi’t-Tenzīl ve ʿUyūni’l-Eḳāvīl fī Vucūhi’t-Teʾvīl, thk. ʿĀdil Aḥmed ʿAbdulmevcūd - ʿAlī Muḥammed Muʿavvaḍ, Riyad: Mektebetu’l-ʿUbeykān, 1998.