Kurumsal Yönetişim Uygulamalarının Analizi: Borsa İstanbul’da İşlem Gören Turizm Şirketlerinde Bir Araştırma*

Yıl 2018, Cilt: 13 Sayı: 1, 93 - 109, 30.06.2018

Sena Erden Ayhün , Bilge Çavuşgil Köse

Öz

Çalışmada Türkiye ekonomisinin lokomotif sektörü olan turizm sektörü ele alınmış
ve Borsa İstanbul’da (BIST) işlem gören turizm şirketleri incelenmiştir. Araştırmanın amacı; turizm sektöründe faaliyette bulunan ve BİST’te işlem gören halka açık
A.Ş.’lerin kurumsal yönetişim uygulamalarını Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) ilkelerinden yararlanılarak pay sahipleri, kamuyu aydınlatma ve şeffaflık, menfaat
sahipleri ve yönetim kurulu alt boyutlarında değerlendirmektir. Çalışmadaki veriler
turizm şirketlerinin kamuyu aydınlatma platformu, kendi internet sitelerinde bulunan faaliyet raporları, kurumsal yönetim uyum raporları ile web sayfaları incelenerek elde edilmiş ve içerik analizine tabi tutulmuştur. Çalışmada turizm sektöründe
faaliyette bulunan şirketler, holding statüsünde olanlar ile holding statüsünde olmayanlar şeklinde karşılaştırmalı olarak incelenmiş ve daha sonra söz konusu şirketlerin kurumsal yönetişim uygulamaları arasındaki farklılıklar belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular; holding statülü turizm şirketlerinin
kurumsal yönetişim uygulamalarının kamuyu aydınlatma ve şeffaflık ile yönetim
kurulu alt boyutlarında daha güçlü, pay sahipleri ile menfaat sahipleri alt boyutunda
daha yetersiz olduğunu göstermektedir. Araştırmada holding statülü olmayan turizm
şirketlerinin kurumsal yönetişim uygulamalarının kamuyu aydınlatma ve şeffaflık
alt boyutunda daha güçlü, diğer tüm boyutlarda ise daha yetersiz olduğu görülmüştür. Araştırma bulguları; menfaat sahipleri ile yönetim kurulu boyutlarına holding
statülü şirketlerin, holding statülü olmayan şirketlere göre daha fazla önem verdiğini
göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Kurumsal Yönetişim, Stratejik Yönetim, Turizm İşletmeleri, Borsa İstanbul, Türkiye.

Kaynakça

• AKBULUT, E. E. (2000). Etik Davranış Kuralları ve Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları Birliği İçin Öneri. Sermaye Piyasası Kurulu Piyasa Gözetim ve Düzenleme Dairesi Yeterlik Etüdü, Ekim, Ankara. AL-NAJJAR, B., AL-NAJJAR, D. (2017). “The İmpact Of External Financing On Firm Value and A Corporate Governance İndex: Sme Evidence”, Journal of Small Business and Enterprise Development, Vol. 24 Issue. 2, 411-423. AL-NAJJAR, B. (2014). “Corporate Governance, Tourism Growth and Frm Performance: Evidence From Publicly Listed Tourism Firms in Fve Middle Eastern Countries”, Tourism Management, Vol. 42, 342-351. ARIKBOĞA, F.Ş. MENTEŞ, A. (2009). İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, Cilt. 59, Sayı. 2, 85-120. ARGÜDEN, Y. (2007). Yönetim Kurulu Sırları: Yaşam Kalitesi İçin Kurumsal Yönetişim. 2. Baskı, Rota Yayınları, İstanbul. CADBURY, A. (1992). The Financial Aspects Of Corporate Governance. Great Britain by Burgess Science Press, December CARROLL, A.B. (1991). “The Pyramid of Corporate Social Responsibility: Toward the Moral Management of Organizational Stakeholders”, Business Horizons, Vol. 34, Issue. 4, 39-48. ÇONKAR, M. K., ELİTAŞ, C., ATAR, G. (2011). “İMKB Kurumsal Yönetim Endeksi’ndeki Firmaların Finansal Performanslarının TOPSIS Yöntemi İle Ölçümü ve Kurumsal Yönetim Notu İle Analizi”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, Cilt. 61, Sayı. 1, 81-115. DECKER, S. (2004). “Corporate Social Responsibility And Structural Change In Financial Services”, Managerial Auditing Journal , Vol.19, Issue. 6, 712-728. DIALLO, B. (2017). “Corporate Governance, Bank Concentration And Economic Growth”, Emerging Markets Review, Issue. 32, 28-37. DOĞAN, M. (2007). Kurumsal Yönetim, Siyasal Kitabevi, Ankara. FUENTES, C. D. (2013). Governance for the Tourism Sector and its Measurement, First Printing, Spain: World Tourism Organization, http://statistics.unwto.org/en/content/papers, Data Accessed: 10.03.2018. GARNES, S. (2014). “Tourist Organizations and the Power of the Public Sector: A Corporate Governance Perspective”, Scandinavian Journal of Public Administration, Vol. 18, Issue. 1, 41-62. GHOUMA, H., BEN-NASR, H., YAN, R. (2018). “Corporate Governance and Cost of Debt Financing: Emprical Evidence From Canada”, The Quarterly Review of Economics and Finance, Issue: 67, 138-148. GÖZTAŞ, A., BAYTEKİN, E.P. (2009). “Sosyal Sorumluluk Kampanyaları ile Çocukların Bilinçlendirilmesi ve Eğitimi Türkiye’den Bir Uygulama Örneği: Aygaz ‘Dikkatli Çocuk’ Kazalara Karşı Bilinçlendirme Kampanyası”, Journal of Yaşar University, Cilt.4, Sayı. 3, 1001-1019. GÖZÜM, M.S. (2012). Yönetim Kurulu Üyesinin El Kitabı, Hümanist Kitap Yayıncılık. İstanbul. GUILLET, B. D. ve MATTILA, A. S. (2010). “A Descriptive Examination of Corporate Governance In The Hospitality Industry”, International Journal of Hospitality Management, Vol.29, Issue.4, 677-684. HALICI, A., (2001). “İşletmelerde Sosyal Sorumluluk Stratejileri: Çanakkale İlinde Bir Araştırma”, Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Cilt. 7, Sayı. 1, 11-26. KARADENİZ, E., ERGENE, Ş.B. (2015). “Halka Açık Turizm Şirketlerinde Kurumsal Yönetim Uygulamaları: İmalat Şirketleriyle Karşılaştırmalı Bir Analiz”, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, Cilt. 12, Sayı. 2, 73-91. KARAKAYA, A., AKBULUT, H. (2010). “Safranbolu’daki Turizm İşletmelerinde Kurumsal Yönetimin Uygulanabilirliğine Yönelik Bir Araştırma”, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt. 6, Sayı. 11, 17-32. KARPUZOĞLU, E. (2010). Kurumsal Yönetişimde Yönetim Kurulu, İstanbul Ticaret Odası Yayınları, Hayat Yayıncılık, İstanbul. KOTLER, P., LEE, N. (2008). Kurumsal Sosyal Sorumluluk. 2. Baskı, Çev: Sibel Kaçamak, MediaCat Yayınları, İstanbul. KÖROĞLU, Ç., AKTAŞ, R., (2014). “Turizm Sektöründe Kurumsal Yönetim Anlayışı ve İç Denetim İlişkisi: Marmaris Bölgesinde Bir Uygulama”, Journal Of Business Research Turk, Vol. 6, Issue. 3, 273-290. LICHT, A. N., GOLDSCHMIDT, C., SCHWARTZ, S.H. (2005). “Culture, Law, and Corporate Governance”, International Review of Law and Economics, Issue. 25, 229–255. NASSER-ABDALLAH, A. A., ISMAIL, A. K. (2017). “Corporate Governance Practises, Ownership Structure, and Corporate Performance in the GCC Countries”, Journal of International Financial Markets, Institutions &Money, Issue: 46, 98-115. OECD, (2015). G20/OECD Kurumsal Yönetim İlkeleri, Eylül, https://www.oecd.org/daf/ca/Corporate-Governance-Principles-TUR.pdf, Erişim Tarihi: 15.03.2018. RHODES, R. A. W. (1996). The New Governance: Governing Without Government, Political Studies, Vol. 44, Issue. 4, 652-667 SAKLI, A. R. (2012). “Belediye İşletmelerinde Kurumsal Yönetişim”, Çağdaş Yerel Yönetimler, Cilt. 21, Sayı. 4, 47-62. SIDANİ, Y. M., GARDNER, W. L. (2000). “Work Values Among Lebanese Worker”, The Journal of Social Psychology, Vol. 140, Issue. 5, 597-601 SHLEIFER, A., VISHNY, R. W. (1997). “A Survey Of Corporate Governence”, The Journal Of Finance, Vol. 52, Issue. 2, 737-783. TKYD – D. (2006). Nedir Bu Kurumsal Yönetim? TKYD ve Deloitte Yayını. WINDSOR, D. (2001). “The Feature of Social Responsibility”, The International Journal of Organizational Analysis, Vol. 9, Issue. 3, 225-256. YEH, C.M., TREJOS, B. (2015). “The Influence of Governance on Tourism Firm Performance”, Current Issues in Tourism, Vol. 18, Issue. 4, 299 –314 YILDIRIM, A. ve ŞİMŞEK, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık, Ankara. YÜKSEL, A. ve YÜKSEL, F. (2004). Turizmde Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Turhan Kitabevi, Ankara. İnternet Kaynakları Sermaye Piyasası Kurulu, Kurumsal Yönetim İlkelerinin Belirlenmesine ve Uygulanmasına İlişkin Tebliğ (2012), http:// www.spk.gov.tr/Sayfa/Dosya/66, 20.03.2018. Kurumsal Yönetimin SPK, BDDK ve TTK Düzenlemeleri Kapsamında Türkiye Uygulamaları, http://www.yoikk.gov.tr/ upload/komiteler/kurumsalyonetim/kurumsalturkiyeuygulama.pdf, 10.03.2018. Borsa İstanbul, http://www.borsaistanbul.com/sirketler/islem-goren-sirketler, 10.03.2018.