EKONOMİK KOMPLEKSİTE VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: SEÇİLMİŞ OECD ÜLKELERİ İÇİN PANEL VERİ ANALİZİ

Yıl 2022, Cilt: 17 Sayı: 1, 37 - 59, 25.07.2022

Muhammet Karanfil Cüneyt Kılıç

Öz

Ekonomik kompleksite, ülkelerin büyümesini açıklayan nedenlerin tartışılmasında yeni bir yaklaşım ortaya koymuştur. Ekonomik kompleksite ulusal bir gösterge olarak ekonomilerin ürün grupları açısından karmaşıklığını ölçmektedir. Ülkelerin üretim yapısında bulunan bilgi miktarıyla ilgili olan bu değer ile kişi başına düşen gelir arasında güçlü bir ilişki olduğu görülmektedir. Ülkelerin gelir düzeyleri açısından ekonomik kompleksite değeri daha yüksek olan ülkeler, diğer ülkelerden daha hızlı büyüme eğilimi göstermektedir. Ekonomik kompleksite değerinin artması, ülkelerin daha hızlı gelişmesini sağlayan verimliliği yüksek faaliyetlerin ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Çalışmasında, ekonomik kompleksite ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkiye yönelik seçilmiş OECD ülkeleri için, panel veri analizi kullanılarak inceleme yapılması ve analiz sonuçlarına göre politika önerisinde bulunmak amaçlanmıştır. Bu doğrultuda, çalışma grubu ülkelerine yönelik iki farklı model oluşturulmuştur. Model 1 1970-2017, model 2 ise 1980-2017 dönemini kapsamaktadır. Elde edilen sonuçlara göre, büyüme değişkeni, ekonomik kompleksite değişkeni üzerinde, diğer taraftan ekonomik kompleksite değişkeni de büyüme üzerinde pozitif bir etkiye sahiptir. Nedensellik analizine göre de, model 1’de büyüme ile ekonomik kompleksite arasında çift yönlü, model 2’de ise büyümeden ekonomik kompleksiteye doğru tek yönlü bir nedensellik olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

ekonomik kompleksite, büyüme, panel veri analizi

Kaynakça

• Abdon, A., Bacate, M., Felipe, J. and Kumar, U. (2010). ‘’Product Complexity and Economic Development’’. Levy Economics Instıtute of Bard College, Working Paper, No. 616.
• Albeaik, S., Kaltenberg M., Alsaleh M. and Hidalgo A. C. (2017). Improving The Economic Complexity Index. Cornell University, Quantitative Finance, 1-21.
• Baltagi, B. H. (2014). Econometric Analysis of Panel Data. Fifth Edition. John Wiley & Sons Ltd: United Kingdom.
• Balsalobre, J. P. S., Verduras, L. C. and Lanchas, D. J. (2018). Measuring The Economic Complexity at The Sub-National Level Using International and Interregional Trade. Ceprede and L. R. Klein Institute, Universidad Autónoma de Madrid, 28049.
• Biorn, E. (2017). Econometrics of Panel Data, Methods and Applications. First Edition. Oxford University Press: United Kingdom.
• Brito, S., Magud, Nicolas, E., Sosa, S. (2018). ‘’Real Exchange Rates, Economic Complexity, and Investment’’. IMF Working Papers, 18 (107), 1-21.
• Britto, G., Romero, Joao, R., Elton, F. and Coelho, C. (2019). ‘’The Great Divide: Economic Complexity and Development Paths in Brazil and Republic of Korea’’. Cepal Review, No: 127, 191-213.
• Can, M. (2016). ‘’Ekonomik Küreselleşme Sofistike Mamül Üretimini Etkiler mi?: Güney Kore Örnekleminde Ampirik Bir Analiz’’. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 11(3), 21-38.
• Can, M. ve Doğan, B. (2018). ‘’Ekonomik Kompleksite ve Finalsal Gelişme İlişkisi: Türkiye Örnekleminde Ampirik Bir Analiz’’. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 55 (638), 5-16.
• Çemrek F. ve Emine B. (2014). ‘’Petrol Tüketiminin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Panel Veri Analizi İle İncelenmesi: Avrupa Birliği Ülkeleri ve Türkiye Örneği’’. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 6 (3), 47-58.
• Çeştepe, H. ve Çağlar, O. (2016). ‘’Ürün Sofistikasyonu ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Veri Analizi’’. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, ICMEB17 Özel Sayısı, 992-1000.
• Çetin M. ve Ecevit, E. (2010). ‘’Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: OECD Ülkeleri Üzerine Bir Panel Regresyon Analizi’’. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 11 (2), 166-182.
• Destek M. A. (2014). Savunma Harcamalarının Ekonomik Etkilerinin Farklı Gelir Düzeyindeki Ülkeler İçin Karşılaştırılması: Panel Veri Analizi, Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep.
• Felipe, J., Kumar, U., Abdon, A. and Bacate, M. (2012). ‘’Product Complexity and Economic Development’’. Structural Change and Economic Dynamics, 23 (1), 36-68.
• Ferrarini, B. and Scaramozzino, P. (2013). ‘’Complexity, Specialization and Growth’’. ABD Economics Working Paper Series, No. 344.
• Ferraz, D., Fernando H. M., Suarez J. C., Riberio F. C. de O. and Nascimento D. A. R. (2018). ‘’Economic Complexity and Human Development: DEA Performance Measurement in Asia and Latin America’’. Gestao Produçao, Sao Carlos, 25 (4), 839-853.
• Gala, P., Rocha, I. and Magacho, G. (2016). ‘’The Structuralist Revenge: Economic Complexity as an Important Dimension to Evaluate Growth and Development’’. Sao Paulo School of Economics, Working Paper, No: 436.
• Gao, J. and Zhou, T. (2017). ‘’Quantifying China’s Regional Economic Complexity’’. University of Electronic Science and Technology of China, No: 1703-01292, 1-14.
• Greene H. W. (2010). Econometric Analysis. International Edition: New York.
• Hartmann, D., Guevara, R. M., Jara-Figueroa, C., Aristaran, M. and Hidalgo A. C. (2017). ‘’Linking Economic Complexity, Intituttions, and Income Inequality’’. Word Development, 93, 75-93.
• Hatemi-J A. (2012). ‘’Asymmetric Causality Test With An Application’’. Empir Econ, United Arab Emirates, No: 43, 447-456.
• Hatemi-J A. (2014). ‘’Asymmetric Panel Causality Test With An Application to The Impact of Fiscal Policy on Economic Performance in Scandinavia’’. MPRA Paper, Munich Personal RePEc Archive, No: 55527, 1-11.
• Hatemi-J, A. and Youssef El-K. (2016). ‘’An Extension of The Asymmetric Causality Test For Dealing With Deterministic Trend Components’’. Applied Economics, 48 (42), 1-9.
• Hausmann, R. and Hidalgo, A. C. (2010). ‘’Country Diversification Product Ubiquity and Economic Divergence’’. Faculty Research Working Paper Series, Harward Kennedy School, No. RWP10-045. 1-43.
• Hausmann, R., Hidalgo, A. C., Bustos, S., Coscia, M., Chung, S., Jimenez, J., Simoes, A. and Yıldırım, A. M. (2011). The Atlas Economic Complexity Mapping Pats to Prosperity. Massachusetts Institute of Technology and Center for International Development Harvard University: Malaysia.
• Hausmann, R., Hwang, J. and Rodrik, D. (2005). ‘’What You Export Matters’’. NBER Working Paper, No: 11905.
• Hidalgo, A. C. (2009). ‘’The Dynamics of Economic Complexity and The Product Space Over a 42 Year Period’’. Center for International Development at Harvard University, Working Paper, No: 189.
• Hidalgo A. C. and Hausman, R. (2009). ‘’The Building Blocks of Economic Complexity’’. Center for International Development and Harvard Kennedy School, Harvard University, 106 (26), 10570-10575.
• Ivanova, I., Strand, Q., Kushnir, D. and Leydesdorf, L. (2017). ‘’Economic and Technological Complexity: A Model Study of Indıcators of Knowledge-Based Innovation Systems’’. Institute for Statistical Studies and Economics of Knowledge, National Research University. Technological Forecasting and Social Change, 120, 77-89.
• Jinn B. C. W. and Shuhaimen M. S. (2018). ‘’Complexity and Growth: Malaysia’s Position and Policy Implication’’. Economic Department, Bank Negara Malaysia, Central Bank of Malaysia, 1-10.
• Karadaş, N. ve Soyyiğit, S. (2019). ‘’Orta Gelir Tuzağı ve Ekonomik Karmaşıklık Düzeyi İlişkisi: Türkiye ve Seçilmiş Ülkeler Üzerine İnceleme’’. Uygulamalı Bilimler Fakültesi Dergisi, 1 (1-2), 1-23.
• Kılıç, C. ve Balan, F. (2019). ‘’Economic Complexity and Economic Growth: Panel ARDL Analysis for Sellected OECD Countries’’. V. International Conference On Applied Economics and Finance, Kyrenia, Kuzey Kıbrıs Türk Cum. 96-105.
• Morrison, G., Buldyrev, V. S., Imbruno, M., Arrieta, O. A. D., Rungi, A., Riccaboni, M. and Pammolli, F. (2017). ‘’On Economic Complexity and The Fitnessnof Nations’’. Scientific Reports, 7 (1), 1-11.
• Ngarava, S. (2021). ‘’Reletionship Between Economic Diversification and CO2 Emissions: ARDL-EC Modeling in South Africa’’. Development Studies Research, 8 (1), 264-279.
• OEC, Observatory of Economic Complexity, The World's Leading Data Visualization Platform For İnternational Trade Data. Erişim: 3 Mayıs 2020, https://oec.world/
• OECD, iLibrary, Erişim: 5 Temmuz 2021, https://www.oecd-ilibrary.org/
• Öksüzkaya, M. (2013). Seçilmiş AB Ülkeleri İçin Gelir-Tüketim İlişkisi: Panel Veri Yaklaşımı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Philipp, K. (2021). ‘’Economic Complexity and Growth: Can Value-Added Exports Better Explain The Link?’’. Economic Letters, 198, 1-4.
• Pesaran, M. H. (2004). ‘’General Diagnostic Tests for Cross Section Dependence in Panels’’. University of Cambridge & USC, No: 1240, 1-39.
• Pesaran, M. H. (2007). ‘’A Simple Panel Unit Root Test in The Presence of Cross-Section Dependence’’. Journal of Applied Econometrics, 22 (2), 265-312.
• Pesaran, M. H. and Yamagata, T. (2008). ‘’Testing Slope Homogeneity in Large Panels’’. Journal of Econometrics, 142 (1), 50-93.
• Poncet S. and Waldemar, F. S. D. (2013). ‘’Export Upgrading and Growth: The Prerequisite of Domestic Embeddedness’’. World Development, 51, 104-108.
• Rodrik, D. (2006). ‘’What’s So Special About China’s Exports’’. NBER Working Paper, No: 11947, 1-27.
• Rojas, H. L. and Correa, J. C. (2021). ‘’Economic Complexity, Economic Growth and CO2 Emissions: A Panel Data Analysis’’. International Economic Journal, 35 (4), 411-433.
• Rojas, H. L., Fletcher, D. A. G. and Murillo, A. C. (2021). ‘’ Economic Growth, Economic Complexity and Carbon Dioxide Emissions: The Case of Colombia’’. Heliyon, 7 (1), 1-4.
• Soyyiğit, S. (2018). ‘’OECD Ülkelerinde Ekonomik Kompleksite Düzeyi ile Kişi Başına Düşen GSYH Arasındaki İlişki: Panel Eşbütünleşme Analizi’’. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 21 (2), 374-392.
• Stojkoski, V. and Kocarev, L. (2017). ‘’The Relationship Between Growth and Economic Complexity: Evidence from Southeastern and Central Europe’’. MPRA Paper, No: 77837, 1-25.
• Şahin, D. ve Durmuş, S. (2020). ‘’Yeni Sanayileşen Ülkelerde Ekonomik Kompleksite Düzeyinin Belirleyicileri’’. ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 10 (2), 334-351.
• Tacchella A., Matthieu C., Guido C., Andrea G. and Luciano P. (2012). A New Merics For Countries’ Fitness and Products’ Complexity. Scientific Reports, DOI: 10.1038/srep00723, 1-723.
• Tacchella A., Matthieu C., Guido C., Andrea G. and Luciano P. (2013). ‘’Economic Complexity: Conceptual Grounding of A New Metrics for Global Competitivenes’’. Journal of Economic Dynamics and Control, 37 (8), 1683-1691.
• Tatoğlu, F. Y. (2012). İleri Panel Veri Analizi: Stata Uygulamalı. Beta Yayın: İstanbul.
• Tatoğlu, F. Y. (2013). Panel Veri Ekonometrisi Stata Uygulamalı. 2. Baskı, Beta Yayın: İstanbul.
• Westerlund, J. and Edgerton L. D. (2007). ‘’A Panel Bootstrap Cointegration Test’’. Economics Letters, 97(3), 185-190.
• Westerlund, J. (2008). Panel Cointegration Test of The Fisher Effect. Journal of Applied Econometrics, DOI: 10.1002/jae967, 23, 193-233.
• World Bank, (2021a). Global Economic Prospects, January 2021, Chapter 1, 1-64. Erişim: 5 Haziran 2021, https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/34710
• World Bank, (2021b). Global Economic Prospects, June 2021, Chapter 1, 1-48. Erişim: 5 Temmuz 2021, https://www.worldbank.org/en/publication/global-economic-prospects
• World Bank, World Development Indicators, Erişim: 5 Temmuz 2021, https://databank.worldbank.org/reports.aspx?source=world-development-indicators
• Yıldız, G. ve Yıldız, B. (2019). ‘’Ekonomik Karmaşıklık İle Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Panel Bootsrap Granger Nedensellik Analizi’’. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 15 (2), 329-340.
• Zhu, S. and Li, R. (2017). ‘’Economic Complexity, Human capital and Economic Growth: Empirical Research Based on Cross-Country Panel Data’’. Applied Economics, 49 (38), 3815-3828.