TÜRKİYE’DE TASARRUF-YATIRIM İLİŞKİSİNİN KIRILMALI EN KÜÇÜK KARELER YÖNTEMİ İLE ANALİZİ

Yıl 2024, Cilt: 19 Sayı: 2, 79 - 90, 31.12.2024

Ahmet Durmaz , Feyza Arıca

Öz

Tasarruf ve yatırım, ekonomik büyümenin ve sürdürülebilir kalkınmanın temel unsurlarıdır. Tasarrufların artması, ekonomiye daha fazla fon sağlanmasına ve yatırımların finanse edilmesine olanak tanır. Yeterli tasarrufların olmadığı durumlarda ise yatırımların finansmanı zorlaşır ve bu da ekonomik büyümeyi olumsuz etkiler. Dolayısıyla, tasarruf oranlarının yüksek olduğu ülkelerde, yatırımların sürdürülebilirliği ve ekonomik büyüme potansiyeli de genellikle yüksektir.

Bu çalışmada Türkiye ekonomisi için 1974-2021 yılları arasında tasarruf-yatırım ilişkisinden hareketle ülkede sermaye hareketliliğinin derecesi ölçülmeye çalışılmıştır. 1989 yılının Türkiye için finansal anlamda bir dönüşüm yılı olarak kabul edilmesi durumunda kırılmalı EKK test sonuçları 1989 öncesi dönem için sermaye hareketsizliğini, 1989 sonrası dönemde ise sermaye hareketliliğinin var olduğu bulgusunu ortaya koymuştur. Çalışmada bu bulgular, F-H hipotezini destekleyici yönde değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Finansal Liberalizasyon, Feldstein-Horioka Çelişkisi, Sermaye Hareketliliği, Tasarrufve Yatırım İlişkisi

Kaynakça

• AKKOYUNLU, Ş. (2020). Revisiting the Feldstein-Horioka Puzzle for Turkey. Journal of Applied Economics, 23 (1), 129-148. https://doi.org/10.1080/15140326.2020.1711592.
• AMORNTHUM, S. (2003). Two Decades Of The Feldstein-Horioka Puzzle: Has The Puzzle Been Solved Yet?. Research Paper For Econ 662, University Of Hawai’i At Manoa.
• ARISOY, İ., (2013). Türkiye’de Yatırım, Tasarruf ve Sermaye Akışkanlığının Analizi. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14 (1), 69-80.
• BOLATOĞLU, N. (2005). Türkiye’de Yurtiçi Yatırım ve Yurtiçi Tasarruf Oranları Arasındaki İlişki. Ekonomik Yaklaşım, 16 (56), 19-32.
• BAI, J., PERRON, P. (2003). Computation and Analysis of Multiple Structural Change Models, Journal of Applied Econometrics, 6, 72-78.
• BAYOUMI, T.A. and ROSE, A.K. (1993). Domestic Savings and Intra-National Capital Flows. European Economic Review, 37, 1197-1202.
• DEMİR, C. ve CERGİBOZAN, R. (2017). Türkiye Ekonomisi için Feldstein-Horioka Hipotezinin Geçerliliği: Eşbütünleşme ve Markov Rejim Değişim Yaklaşımı. Ege Akademik Bakış, 17 (1), 89-104.
• ESEN, E., YILDIRIM S. ve KOSTAKOĞLU, S. F. (2012). Feldstein-Horioka Hipotezinin Türkiye Ekonomisi İçin Sınanması: ARDL Modeli Uygulaması. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 7 (1), 251-267.
• FELDSTEIN, M. and HORIOKA, C. (1980). Domestic Saving and International Capital Flows. Economic Journal, 90, 314-329.
• FELDSTEIN, M. (1983). Domestic Saving and International Capital Movements in the Long Run and Short Run. European Economic Review, 129-151.
• GHOSH, A. R. (1995). International Capital Mobility Amongst the Major Industrialised Countries: Too Little or Too Much?. The Economic Journal, 105 (428), 107-128.
• GRANGER, C. W. and NEWBOLD, P. (1974). Spurious Regressions in Econometrics. Journal of Econometrics, 2 (2), 111-120.
• GÜRİŞ, B., (2013). Türkiye’de Feldstein-Horioka Hipotezinin Geçerliliğinin Sınanması: ADL Eşik Değerli Koentegrasyon Testi. Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi E-Dergi, 2 (2), 47-55.
• KAZGAN, G. (1985). Ekonomide Dışa Açık Büyüme, Altın Kitaplar Yayınevi.
• KAZGAN, G. (2000). İktisadi Düşünce veya Politik İktisadın Evrimi. Remzi Kitabevi, 9. Basım.
• MONTIEL, P. (1994). Capital Mobility in Developing Countries: Some Measurement Issues and Empirical Estimates. World Bank Economic Review, 8 (3), 311-350.
• OBSTFELD, M. (1985). Capital Mobility in the World Economy: Theory and Measurement. Carnegie Rochester Conference Series in Public Policy, 24, 55- 104.
• ÖZCAN, B. ve PEKER, A. E. (2018). “Özel Tasarrufun Belirleyenleri: Türkiye Örneği”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 28 (2), 179-197.
• ÖZGEN, F. B. ve GÜLOĞLU, B. (2004). Türkiye´de İç Borçların İktisadi Etkilerinin VAR Tekniği ile Analizi, ODTÜ Gelişme Dergisi, 31, 93-114.
• ŞEYRANLIOĞLU, O. (2023). Feldstein-Horioka Hipotezinin Türkiye Ekonomisi İçin Sınanması: RALS Yaklaşımından Kanıtlar. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 8 (3), 498-518. https://doi.org/10.30784/epfad.1312312
• TARI, R. ve BOZKURT, H. (2006). Türkiye’de İstikrarsız Büyümenin Var Modelleri ile Analizi (1991.1-2004.3). Ekonometri ve İstatistik, 12-28.
• TCMB, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. (2015). Tasarruf - Yatırım Dinamikleri Ve Cari İşlemler Dengesi Gelişmeleri, ISBN (basılı): 978-605-4911-34-9 ISBN (elektronik): 978–605-4911–35-6.
• YAVUZ N. (2005), Feldstein-Horioka Yaklaşımına Göre Türkiye’de Tasarruf Yatırım İlişkisi ve Hata Düzeltme Analizi (1962-2003). Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, 47, 107-123.
• YILDIZ, Ş. (2023). Feldstein-Horioka Paradoksu’nun Türkiye için Geçerliliğinin Analizi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 22 (87), 683-697. https://doi.org/10.17755/esosder.1175133
• ZİVOT, E. and ANDREWS, D.W.K. (1992). Further Evidence on the Great Crash, The Oil-Price. Journal of Business and Economic Statistic, 10 (3), 251-270.