Türkiye'de işgücü arzı ve işgücü talebinin SVAR modelleri ile analizi

Yıl 2025, Cilt: 11 Sayı: 2, 136 - 147, 28.06.2025

Yavuz Özek , Şerife Merve Koşaroğlu

https://doi.org/10.30855/gjeb.2025.11.2.003

Öz

Sürdürülebilir ekonomik büyüme politikasının temel amacı işgücü piyasasında tam istihdam hedefini sağlamaktır. Klasik iktisat teorisi emek arz ve talebini reel ücretin bir fonksiyonu olarak düşünürken, Keynesyen iktisat ise yalnızca emek talebinin reel ücretin bir fonksiyonu olduğunu öne sürmektedir. Bu nedenle gelişmekte olan ekonomilerde işgücü arz-talebini etkileyen faktörlerin belirlenmesi, işgücü piyasasına yönelik politikaların ortaya konulmasına yardımcı olacaktır. Bu çalışmada, 1990-2022 dönemine ait yıllık veriler kullanılarak Türkiye ekonomisinde emek arzı ve emek talebi fonksiyonları yapısal vektör otoregresyon modelleri ile tahmin edilmektedir. Yapılan ampirik analiz sonuçlarına göre, minimum ücret seviyesinin emek talebi üzerinde etkili olduğu ancak ortalama asgari reel ücretlerin emek arzı üzerinde etkili olmadığı tespit edilmiştir. Emek talebi fonksiyonunda Klasik iktisadın, emek arzı fonksiyonunda ise Keynesyen iktisadın işgücü piyasasına yönelik görüşleri geçerlidir. Bu sonuçlar doğrultusunda, Türkiye ekonomisinde işgücü verimliğinin yüksek olduğu ancak işgücü piyasasında kurumsal yapı nedeniyle reel ücretin, toplam talep ve istihdam artışı üzerinden ekonomik büyümeye katkı sağlamadığı sonucuna ulaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Emek arzı , Emek Talebi , Yapısal VAR

Etik Beyan

Yok

Destekleyen Kurum

Yok

Teşekkür

Yok

Analysis of labor supply and labor demand in Türkiye with SVAR models

Öz

The main objective of sustainable economic growth policy is to achieve full employment in the labor market. While classical economic theory considers labor supply and demand as a function of the real wage, Keynesian economics argues that only labor demand is a function of the real wage. Therefore, determining the factors affecting labor supply and demand in emerging economies will help to formulate policies for the labor market. In this study, labor supply and demand functions in the Turkish economy are estimated with structural vector autoregression models using annual data for the period 1990-2022. According to the results of the empirical analysis, it is found that the minimum wage level is effective in labor demand, but average minimum real wages are not effective on labor supply. In the labor demand function, the views of Classical economics and Keynesian economics on the labor market are valid in the labor supply function. In line with these results, it is concluded that labor productivity is high in the Turkish economy, but real wages do not contribute to economic growth through aggregate demand and employment growth due to the institutional structure in the labor market.

Anahtar Kelimeler

Labor Supply , Labor Demand , Structural VAR

Kaynakça

• Ağazade, S. (2014). Türkiye’de işsizlik ve işgücüne katılım ilişkisinin doğrusal ve doğrusal olmayan koentegrasyon yöntemleri ile analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 9(3), 145-161.
• Ağazade, S., ve Albayrak, N. C. (2019). Türkiye sanayi sektöründe emek verimliliği, istihdam ve ücretler. Verimlilik Dergisi, (4), 7-24.
• Aidt, T. S., & Tzannatos, Z. (2020). Unions and collective bargaining. In B. Nolan (Ed.), Oxford Encyclopedia of Economics and Finance. Oxford University Press.
• Akkuş, Ö., ve Topuz, S. G. (2019). İşsizlik histerisinin geçerliliği: Gelişmekte olan en kırılgan beşli. Sosyoekonomi, 27(39), 69-80, Doi: 10.17233/sosyoekonomi.2019.01.04.
• Amisano, G., & Giannini, C. (2012). Topics in structural VAR econometrics. Springer Science & Business Media.
• Apaydın, Ş. (2019). Türkiye’de işsizliğin kaynakları: Bir yapısal vektör hata düzeltme modeli. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 1002-1016, Doi: 10.33206/mjss.464857.
• Aslan, M. (2010). Küreselleşmenin gelişmekte olan ülkelerde ve Türkiye’de emek talebi üzerindeki etkilerinin karşılaştırmalı analizi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı, Ankara.
• Ataman, B. C. (1999). İşgücü piyasasında kurumsallaşma: Avrupa Birliği modeli ve Türkiye. Hiperlink.
• Aykaç, G. (2010). İşgücü piyasalarına yönelik regülasyonların işgücü arz ve talebi üzerine etkileri: Türkiye üzerine bir inceleme. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Bakır, H., ve Eryılmaz, F. (2020). Türkiye’de istihdam ve reel ücretler arasındaki ilişki: Bir zaman serisi analizi. Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, 5(10), 1-16.
• Bayat, T., Kayhan, S., ve Koçyiğit, A. (2013). Türkiye'de işsizliğin asimetrik davranışının rejim değişim modeliyle incelenmesi. Business & Economics Research Journal, 4(2), 79-90.
• Bertola, G., Blau, F. D., & Kahn, L. M. (2007). Labor market institutions and demographic employment patterns. Journal of Population Economics, 20(4), 833-867, Doi: https://doi.org/10.1007/s00148-006-0093-0
• Bhattacharya, M., Narayan, P. K., Popp, S., and Rath, B. N. (2011). The productivity-wage and productivity-employment nexus: A panel data analysis of Indian manufacturing. Empirical Economics, 40, 285-303, Doi: 10.1007/s00181-010-0362-y.
• Blanchard, O. J., and Quah, D. (1988). The dynamic effects of aggregate demand and Supply Disturbances (No. 2737). National Bureau of Economic Research, Inc.
• Calmfors, L., & Driffill, J. (1988). Bargaining structure, corporatism and macroeconomic performance. Economic Policy, 3(6), 13-61, Doi: https://doi.org/10.2307/1344503
• Carroll, C. D., Slacalek, J., Tokuoka, K., & White, M. N. (2017). The distribution of wealth and the marginal propensity to consume. Quantitative Economics, 8(3), 977–1020, Doi: https://doi.org/10.3982/QE694
• Çolak, M., ve Kara, O. (2017). Türkiye’de makroekonomik göstergelerin istihdama etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Afro-Avrasya Özel Sayısı, 259-272.
• Çondur, F., ve Bölükbaş, M. (2014). Türkiye'de işgücü piyasası ve genç işsizlik-büyüme ilişkisi üzerine bir inceleme. Amme İdaresi Dergisi, 47(2).
• Dickey, D. A., and Fuller, W. A. (1981). Likelihood ratio statistics for autoregressive time series with a unit root. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 1057-1072, Doi: 10.2307/1912517.
• Elsby, M. W. L., Hobijn, B., & Sahin, A. (2013). The decline of the US labor share. Brookings Papers on Economic Activity, 2013(2), 1-63.
• Fernald, J. G. (2015). Productivity and potential output before, during, and after the Great Recession. In NBER Macroeconomics Annual 2014, Volume 29 (pp. 1–51). University of Chicago Press.
• Güneş, S., Gürel, S. P., ve Canbazoğlu, B. (2013). Dış ticaret hadleri, dünya petrol fiyatları ve döviz kuru ilişkisi, Yapısal VAR analizi: Türkiye örneği. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(20). 1-17, Doi: 10.11122/ijmeb.2013.9.20.487.
• Kapukaya, M., ve Durmaz, Ş. (2023). Dijital Emek Kavramının Emek Arzı ve Emek Talebi Yönünden İncelenmesi: Nitel Bir Araştırma. Uygulamalı Sosyal Bilimler ve Güzel Sanatlar Dergisi, 5(12), 134-150.
• Kim, C. U., ve Lim, G. (2018). Minimum wage and unemployment: An empirical study on OECD countries. Journal of Reviews on Global Economics, 7, 1-9, Doi: 10.6000/1929-7092.2018.07.01.
• Koçyiğit, A., Bayat, T., ve Tüfekçi, A. (2011). Türkiye’de işsizlik histerisi ve STAR modelleri uygulaması. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 31(2), 45-60.
• Köse, T., ve Avcı, M. (2023). İstihdam, reel ücret ve emek verimliliği: Türkiye imalat sektörü üzerine bir araştırma. Verimlilik Dergisi, 57(2), 313-326, Doi: 10.51551/verimlilik.1197943.
• Lee, J., & Strazicich, M. C. (2003). Minimum Lagrange multiplier unit root test with two structural breaks. Review of Economics and Statistics, 85(4), 1082-1089.
• Lee, J., & Strazicich, M. C. (2004). Minimum LM unit root test with one structural break. Working Paper, Appalachian State University.
• Lewis, W. A. (1954). Economic development with unlimited supplies of labour. The Manchester School, 22(2), 139–191.
• Nickell, S. (1997). Unemployment and labor market rigidities: Europe versus North America. Journal of Economic Perspectives, 11(3), 55-74, Doi: https://doi.org/10.1257/jep.11.3.55
• Özçelik, Ö., ve Akıncı, A. (2020). İşgücü piyasasında Beveridge eğrisinin geçerliliği: Türkiye uygulaması. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 9(17), 152-161.
• Pata, U. K. (2020). OECD ülkelerinde işsizlik histerisinin ampirik bir analizi: Fourier panel durağanlık testi. SGD-Sosyal Güvenlik Dergisi, 10(1), 125-144, Doi: 10.32331/sgd.753027.
• Phillips, P. C., and Perron, P. (1988). Testing for a unit root in time series regression. Biometrika, 75(2), 335-346, Doi: 10.2307/2336182.
• Sigeze, Ç., Coşkun, N., ve Ballı, E. (2019). AB ülkelerinde ve Türkiye'de işsizlik histerisinin Fourier-KPSS birim kök testi ile incelenmesi. İzmir İktisat Dergisi, 34(1), 15-24, Doi:10.24988/ije.2019341761.
• Şahin, H. (2011). Türkiyede İstihdam Sorununun Nedenleri ve Çözüm Yolları. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 43(1-4). 335-345.
• Şen, H. (2006). Küreselleşme sürecinde Türkiye’de emek arz ve talebindeki değişimin işgücü ve istihdam üzerindeki etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı, Ankara.
• Tanriöver, B., ve Bi̇çer, B. (2015). Yapısal şokların emek piyasası üzerindeki etkileri: Türkiye için Beveridge eğrisi tahmini. International Journal of Academic Values Studies, (1), 12-25.
• Uslu, N. Ç., Karahan-Dursun, P., ve Çer, Ş. (2019). Türkiye'de Beverigde eğrisinin geçerliliğinine ilişkin ampirik bir analiz. Journal of Aksaray University Faculty of Economics & Administrative Sciences/Aksaray Üniversitesi Iktisadi ve Idari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1).
• Zivot, E., & Andrews, D. W. K. (1992). Further evidence on the great crash, the oil-price shock, and the unit-root hypothesis. Journal of Business & Economic Statistics, 10(3), 251-270.