Bankacılık Sektörü Yurtiçi Kredi Hacmindeki Değişimlerin Cari Açığa Etkileri: Makro İhtiyati Tedbirler Kapsamında Ekonometrik Bir Analiz

Yıl 2019, , 73 - 89, 24.06.2019

Mehmet Ali Polat

https://doi.org/10.30855/gjeb.2019.5.2.001

Öz

Bu çalışmada Türkiye’de bankacılık sektörü yurtiçi
kredi hacmindeki genişleme ile cari açık arasındaki etkileşim, 1992:Q1 - 2017:Q4
dönemi göz önünde bulundurularak yapısal kırılmalı zaman serisi analizi
yöntemleriyle incelenmiştir. Serilerin durağanlığı Vogelsang ve Perron (1998)
birim kök testiyle sınanmış ve serilerin farklı düzeylerde durağan oldukları
belirlenmiştir. Seriler arasındaki eş bütünleşme ilişkileri Sınır Testi ile
incelenmiş ve serilerin bütünleşik oldukları görülmüştür. Eş bütünleşme
denklemindeki yapısal kırılma tarihleri Bai ve Perron (2003) yöntemiyle tespit
edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre, bankacılık sektörü yurtiçi kredi
hacmindeki %1’lik artışın, cari açığın milli gelire oranını uzun dönemde %0.02,
sanayi üretim endeksi artış oranındaki  %
1’lik artışın ise cari işlemler açığını uzun dönemde %1.02 artırdığı görülmüştür.
Modelin hata düzeltme mekanizması çalışmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Kredi Hacmi, Cari Açık, Makro İhtiyati Tedbirler, Yapısal Kırılmalı Analiz, Ekonomik Büyüme, ARDL.

Effects of The Changes in Banking Sector Domestic Credit Volume on Current Account Deficit: An Econometric Analysis in The Scope of Macro Prudential Measures

Öz

In
this study, the interaction between current account deficit and expansion of
domestic credit volume in banking sector is investigated for Turkey by time
series analysis with structural break methods for the period of 1992:Q1 -
2017:Q4. Stationarity of the series is tested by Vogelsang and Perron (1998)
unit root test and the series are found to be stationary at different levels.
Cointegration relationships between the series are examined by Bounds Testing
and the series are found to be cointegrated. Structural break dates in the
cointegration equation are determined by Bai and Perron (2003) method. Long and
short-term analyzes are carried out using ARDL method and it is determined that
1% increase in domestic credit volume in banking sector inclines the ratio of
current account deficit to national income by 0.02% in the long term. Moreover,
it is seen that 1% increase in industrial production index ascends current
account deficit by 1.02 % in the long term. Error correction mechanism of the
model operates. 

Anahtar Kelimeler

Credit Volume, Economic Growth, Current Account Deficit, Macro Precautionary Measures, Analysis with Structural Breaks, ARDL

Kaynakça

• Aizenman, J. ve Jinjarak, Y. (2013). Real Estate Valuation, Current Account, and Credit Growth Patterns Before and After the 2008–2009 Crisis. Asian Development Bank Institute, No. 429.
• Akçayır, Ö. ve Albeni, M. (2016). Türkiye’de Kredi Genişlemesinin Cari Açığa Etkisi: Sınır Testi Yaklaşımı. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 557-583.
• Atılgan, M.H. (2016). Yeni Para Politikası Anlayışı ve Finansal İstikrar. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(2), 249-268.
• Bai, J. ve Perron, P. (2003). Critical Values for Multiple Structural Change Tests. Econometrics Journal, (1),1-7.
• Bai, J. ve NG, S. (2005). Tests for Skewness, Kurtosis, and Normality for Time Series Data. Erişim adresi: http://www.columbia.edu/~jb3064/papers/2005_Testing_skewness_kurtosis_and_normality_for_time_series_data.pdf
• Balcı, B. ve Kantar İşcan, Y. (2016). 2013 Yılında Tüketici Kredilerine Yönelik Alınan Makro İhtiyati Tedbirlerin Etkisinin Fark İçinde Fark Yöntemiyle Ölçülmesi. Kalkınma Bakanlığı Ekonomi Çalışma Tebliğleri Serisi, No: 2016/01.
• Banerjee A., Dolado J. J. ve Mestre R. (1998). Error - Correction Mechanism Tests for Cointegration in A Single - Equation Framework. Journal of Time Series Analysis, 19(3), 267 - 285.
• BDDK (2010). Sorularla Basel III. Erişim adresi: https://www.bddk.org.tr/websitesi/turkce/basel/8742sorularla_basel_iii_29_11_2010_.pdf
• BDDK (2017). Türk Bankacılık Sektörü Temel Göstergeleri. Erişim adresi:https://www.bddk.org.tr/WebSitesi/turkce/Raporlar/TBSGG/16668tbs_temel_gostergeler_raporu_aralik_2017.pdf
• Bloomberght (2012). Analiz: Basel-II standartları nedir?. Erişim adresi: http://www.bloomberght.com/haberler/haber/1171339-analiz-basel-ii-standartlari-nedir
• Celasun, M. (2002). 2001 Krizi, Öncesi ve Sonrası: Makroekonomik ve Mali Bir Değerlendirme. Küreselleşme, Emek Süreçleri ve Yapısal Uyum. (Ed. A. Dikmen). Türk Sosyal Bilimler Derneği. İmge Yayınları. Ankara.
• Couppey - Soubeyran, J.ve Dehmej, S. (2017). The Role of Macro-Prudential Policy in The Prevention and Correction of Imbalances in The Euro Area. European Paliament Economic Governance Support Unit, No: PE 602.073.
• Davis, J.S., Mack, A., Phoa, W. ve Vandenabeele, A. (2014). Credit Booms, Banking Crises, and the Current Account. Federal Reserve Bank of Dallas Globalization and Monetary Policy Institute Working Paper, No. 178.
• Dornbusch, R. and Fischer, F. (1994). Macroeconomics. McGraw-Hill, International Editions.
• Dufour, J. M. and Dagenais, M. G. (1985). Durbin-Watson Tests for Serial Correlation in Regressions with Missing Observations. Journal of Econometrics, 27, 371-381.
• Eğilmez, M. (2013). Borçlanarak Büyümek. Kendime Yazılar. Erişim adresi: http://www.mahfiegilmez.com /2013/01/borclanarak-buyumek.html
• Eğilmez, M. (2018). Açık Vermeden Büyüyemeyen Ekonomi, Kendime Yazılar. Erişim adresi: http://www.mahfiegilmez.com/2018/06/ack-vermeden-buyuyemeyen-ekonomi.html
• Eren, A. ve Süslü, B. (2001). Finansal Kriz Teorileri Işığında Türkiye’de Yaşanan Krizlerin Genel Bir Değerlendirmesi. Yeni Türkiye Dergisi, 41, 662 - 674.
• EVDS (2018a). Dış Ticaret Geniş Ekonomik Kategorileri Sınıflamasına Göre(BEC)(TÜİK)(Aylık). Erişim adresi (17 Nisan 2018): https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket
• EVDS (2018b). Ödemeler Dengesi Analitik Sunum (6. El Kitabı) (milyon ABD doları)(Aylık), Erişim adresi (17 Nisan 2018): https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket
• EVDS (2018c). Bankacılık Sektörü-Yurtiçi Kredi Hacmi(Aylık). Erişim adresi (17 Nisan 2018): https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/ evds/serieMarket/collapse_4/5877/Bankac%C4%B1l%C4%B1k%20Sekt%C3%B6r%C3%BC%20Kredi%20Hacmi%20(TCMB%20Dahil)%20(Bin%20TL)/turkish/bie_kredi/%C3%87izgi%20/Haftal%C4%B1k
• Freund, C. L. (2000). Current Account Adjustment in Industrialized Countries. Board of Governers of the FED International Finance, Discussion Papers, 692.
• Gacaner Atış, A. ve Saygılı, F. (2014). Türkiye’de Kredi Hacmi ve Cari Açık İlişkisi Üzerine Bir İnceleme. Business and Economics Research Journal, 5(4), 129-141. ISSN: 1309-2448
• Georgescu, G. (2007). Current Account Deficits and Implications on Country Risk of Romania. Institute of Economic Forecasting, Romanian Journal of Economic Forecasting, 4, 88 - 96.
• Göçer, İ. (2016). Ekonometri. İzmir: Lider Yayınları.
• Göçer, İ., Mercan, M. ve Peker, O. (2013). Kredi Hacmi Artışının Cari Açığa Etkisi: Çoklu Yapısal Kırılmalı Eşbütünleşme Analizi. Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 18, 1-17.
• Gujarati D.N. ve Porter, D.C. (2012). Temel Ekonometri. (5. Basımdan Çeviri).. Çev: Ümit Şenesen ve G. Günlük Şenesen, Literatür Yayıncılık, İstanbul.
• Güneş, S. ve Yıldırım, C. (2018). Kredi Genişlemesi ile Cari Açık Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği. Aydın İktisat Fakültesi Dergisi, 2(1), 43-60.
• Halunga, A., Orme, C.D. ve Yamagata, T. (2015). A Heteroskedasticity Robust Breusch - Pagan Test for Contemporaneous Correlation in Dynamic Panel Data Models. Erişim adresi (27 Temmuz 2018): http://paneldataconference2015.ceu.hu/Program/Andreea-Halunga.pdf
• Hamdi, H. ve Sbia, R. (2012). Short - Run and Long - Run Causality between Electricity Consumption and Economic Growth in A Small Open Economy. MPRA, No. 49904.
• Hannoun, H. (2010). Towards a Global Financial Stability Framework. Speech at the 45th SEACEN Governors' Conference, Siem Reap province. Kamboçya, 26-27 Feb.
• Işık, N., Yılmaz, S. S. ve Kılınç, E. C. (2017). The Relationship between Current Account Balance and Types of Credits: An Application on Selected OECD Countries. Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(2), 105-126.
• İlhan, A. (2015). Makro İhtiyati Politikaların Genel Çerçevesi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 52(608), 65-85.
• Karahan, P. ve Çağlarırmak Uslu, N. (2016). The Relationship between Credit Volume and Current Account Deficit: A Dynamic Analysis for Turkey. WORLD J APPL ECON, 2(1), 31-40.
• Kızılkaya, O., Sofuoğlu, E. ve Karaçor, Z. (2016). Türkiye’de Turizm Gelirleri-Ekonomik Büyüme İlişkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 23(1), 203-205.
• Labonte, M. (2010). Is the U,S, Current Account Deficit Sustainable? Congressional Research Service, 7, 5700.
• Osinski, J., Seal, K. ve Hoogduin, L. (2013) Macroprudential and Microprudential Policies: Toward Cohabitation. IMF Discussion Paper, No. 05.
• Pesaran, M. H., Shin, Y. ve Smith, R. J. (2001) Bounds testing approaches to the analysis of Level Relationships. Journal of Applied Econometrics, 16(3), 226-339.
• Rois R., Basak T., Rahman M. M. ve Majumder A. K. (2012). One-Sided Wald Test for Restricted Higher Order Autocorrelation in Dynamic Linear Model. Erişim adresi: https://pdfs.semanticscholar.org/a466/1ca4 82067dc3 294fd322e062ebfa928e3b6a.pdf
• Tarı, R. (2012). Ekonometri. (8. Baskı). Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• TCMB (2018a). Zorunlu Karşılık Oranları. Erişim adresi (13 Mayıs 2018): http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/d1cad5ab-f700-4e6c-9ba4-95d8d524006e/zko.pdf?MOD=AJPERES &CACHEID=ROOTWORKSPACE-d1cad5ab-f700-4e6c-9ba4-95d8d524006e-m3mMthE
• TCMB (2018b). TCMB Faiz Oranları (%) Gecelik (O/N). Erişim adresi (13 Mayıs 2018): http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect /TR/TCMB+TR/Main+Menu/Temel+Faaliyetler/Para+Politikasi/Merkez+Bankasi+Faiz+Oranlari/faiz-oranlari
• Tung, D. T. (2015). Remittances and Economic Growth in Vietnam: An ARDL Bounds Testing Approach. Review of Business and Economics Studies, 3(1), 80-88.
• Vogelsang, T. J. (1993). Unpublished Computer Program.
• Vogelsang, T. J. ve P. Perron. (1998). Additional Test for Unit Root Allowing for a Break in the Trend Function at an Unknown Time. International Economic Review, 39, 1073–1100.
• World Bank (2018a). Current account balance (% of GDP). Erişim adresi (17 Nisan 2018): https://data.worldbank.org/indicator/ BN.CAB.XOKA.GD.ZS?view=chart
• World Bank (2018b). GDP growth (annual %). Erişim adresi (17 Nisan 2018): https://data.worldbank.org/indicator/ NY.GDP.MKTP.KD.ZG?view=chart
• Zhang, D. (2016). A Coefficient of Determination for Generalized Linear Models. Erişim adresi (27 Temmuz 2018):https://www.researchgate.net/publication/312433349_A_Coefficient_of_Determination_for_Generalized_Linear_Models