TÜRKİYE’DE ARAMALI, HAMMADDE İTHALATI VE EKONOMİK BÜYÜME

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 3, 89 - 104, 10.11.2016

Hasan Engin Duran

Öz

Bu çalışmanın amacı Türkiye’de son yıllarda ciddi artış gösteren hammadde ve yatırım

malları ithalatının ekonomik büyümeye olan etkisini ve nedensellik ilişkilerini en güncel veriseti

olan 1998:1‐2012:4 dönemi için araştırmaktır. Ağırlıklı olarak Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK)

verilerinin kullanıldığı çalışmamızda, ana yöntem olarak Vektör Otoregresif modeli (VAR) ve

Granger Nedensellik testi kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucu iki temel sonuç bulunmuştur.

Birincisi, Türkiye’de ithalatın kompozisyonu yıllar içinde çok değişmemiştir. Yapısal olarak,

ithalatımız özellikle hammadde ve yatırım mallarına dayanmaktadır. Öyle ki, bu iki kalemin

toplam ithalattan aldığı pay yaklaşık 85 %‐90 % civarındadır. İkincisi, aramalı ve sermaye malları

ithalatındaki artış ile GSYİH büyümesi arasında çok kuvvetli pozitif bir ilişki bulunmuştur. Bu ilişki

yıllar içinde daha da kuvvetlenmiş ve en güncel olarak 0.9 korelasyon katsayısı seviyelerine

ulaşmıştır. Daha da önemlisi, VAR modeli ve Granger Nedensellik testi sonucu iki ithalat

kaleminin de GSYİH büyümesine neden olduğu ancak tersinin doğru olmadığı saptanmıştır

Anahtar Kelimeler

Hammade ve Sermaye Malı İthalatı, Büyüme

Kaynakça

• Aytaş, A. & diğ., (2012). Dış Ticaret ve Ekonomik Büyüme Üzerine Bir Nedensellik İlişkisi 2001‐
• Chuang, Y.C. (2002). The Trade‐Induced Learning Effect on Growth: Cross‐Country Evidence, The
• Çiftçi, N. (2014). Türkiye’de Cari Açık, Reel Döviz Kuru ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkiler: Eş
• Dickey, D.A. & diğ., (1979). Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a
• Esfahani, H. S. (1991). Exports, Imports, and Economic Growth in Semi‐ Industrialized Countries,
• Johansen, S. (1988). Statistical analysis of cointegration vectors, Journal of Economic Dynamics
• Gerni C. & diğ., (2008). İthalata Dayalı İhracat ve Ekonomik Büyüme: 1980‐2006 Türkiye
• Giles, J.A. & diğ., (2000). Export‐Led Growth: A Survey of the Empirical Literature and Some
• Granger, C. W. J. (1969). Investigating Causal Relations by Econometric Models and Crossspectral
• Kazgan, G. (1988). Ekonomide Dışa Açık Büyüme, Altın Kitaplar, İstanbul
• Lee, J. (1995). Capital goods imports and long‐run growth, Journal of Development Economics,
• Mazumdar, J. (1996). Do Static Gains from Trade Lead to Medium‐Run Growth?, Journal of
• Mody, A. & diğ., (2002). Imported Machinery for Export Competitiveness, The World Bank
• Moosa, I.A. (1999). Is the Export‐Led Growth Hypothesis Valid for Australia, Applied Economics,
• Panas, E. & diğ., (2002). Further Evidence on the Export‐Led Growth Hypothesis, Applied
• Rivera‐Batiz, L.A. & diğ., (1991). Economic Integration and Endogenous Growth, Quarterly
• Sims, C.A. (1980). Macroeconomics and Reality, Econometrica, 48(1), pp:1‐48.
• Şenol, C. (2007). Türkiye’nin İhracatı Üzerine Bir Değerlendirme, Gümrük Dünyası Dergisi, sayı
• Takım, A. (2010). Türkiye’de GSYİH ile İhracat Arasındaki İlişki: Granger Nedensellik Testi, Atatürk
• Tuncer, İ. (2002). Türkiye’de İthalat, İhracat ve Büyüme: Toda‐Yamamoto Yöntemiyle Granger
• Verdoorn, P. J.(1980). Verdoorn's Law in Retrospect: A Comment, The Economic Journal,
• Yavuz, M. (2012). Türkiye’de ihracatın Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Bir Zaman Serisi Analizi,
• Yıldız, B.D. & diğ., (2011). İthalata Dayalı Büyüme: 1989‐2007 Türkiye Örneği, Atatürk Ü. İİBF
• Zhang, X. & diğ., (1995). Foreign Technology Imports and Economic Growth in Developing