Türkiye'de finansal katılımı belirleyen faktörlerin analizi

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 3, 268 - 290, 28.10.2020

Sibel Selim Mustafa Şen

https://doi.org/10.30855/gjeb.2020.6.3.004

Öz

Finansal katılım, finansal sistem dışında kalmış olan bireyler ve şirketlerin; resmi borçlanma, tasarruf, ödeme, sigortacılık, yatırım araç ve hizmetlerine uygun maliyetle erişmesi ve aktif biçimde kullanması olarak tanımlanmaktadır. Literatürde bu konu, ülkelere ilişkin endeks geliştirme ya da finansal katılımın bileşenlerinin incelenmesi şeklinde ele alınmıştır. Bu araştırmada ise finansal araç sahipliği, finansal araçların aktif kullanımı ve finansal dışlanma olmak üzere üç ana bileşen incelenmekte ve Logit model kullanılarak demografik özelliklerin ve finansal davranışların bu bileşenler üzerindeki etkisi araştırılmaktadır. Araştırmanın veri kaynağı Dünya Bankası’nın Global Findeks 2017 yılı anketidir. Çalışmadan elde edilen bulgulara göre, bireyin işgücünde olmasının finansal katılım için temel şart olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca artan eğitim düzeyinin finansal katılım üzerinde olumlu etkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Resmi finansal araç kullanılarak gerçekleştirilen tüm işlemlerin finansal katılım üzerinde çeşitli büyüklüklerde anlamlı etkisinin olduğu buna karşılık nakit kullanımının da halen etkinliğini sürdürdüğü görülmüştür. Finansal kurumlara güven duymama, yoksul gelir sınıfında bulunmak ve ailede finansal araç bulunmasının finansal katılımı azalttığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Finansal katılım, resmi finansal sistem, logit model

Analysis of factors determining the financial inclusion in Turkey

Öz

Financial inclusion is defined as access and active use of official borrowing, saving, payment, insurance, investment tool and services with affordable cost by individuals and companies that excluded from financial system. In the literature, this issue is dealt with in the form of index development for countries or examination of components of financial participation. In this research, three main components, financial instrument ownership, active use of financial instruments and financial exclusion, are examined and the effects of individual characteristics and financial behaviors on these components are investigated using the Logit model. Data resource of this study is World Bank’s Global Findex – 2017 survey. According to the findings obtained from the study, it has been determined that the individual's workforce is the basic condition for financial participation. Also it is established that increasing education level has positive effect on financial inclusion. It has been seen that using formal financial instruments has positive effect at different magnitude on financial inclusion, on the other hand using cash is still effective. It has been determined that distrust to financial institutions, being in the poor income batch, and having one of the family member have financial instrument reduce financial inclusion.

Anahtar Kelimeler

Financial inclusion, formal financial system, logit model

Kaynakça

• Allan, A., Massu, M., Svarer, C. (2013). Banking on Change: Breaking the Barriers to Financial Inclusion. Erişim,1 Temmuz 2019, https://insights.careinternational.org.uk/media/k2/attachments/Banking_on_Change_Breaking_Barriers__April2013.pdf
• Allen, F., Demirguc-Kunt, A., Klapper, L., Peria, M.S.M. (2012). The Foundations of Financial Inclusion: Understanding Ownership and Use of Formal Accounts. Policy Research Working Paper; No. 6290. World Bank. Erişim, 5 Eylül 2019, https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/12203
• Bozkurt, İ., Karakuş,R., Yıldız, M. (2018). Spatial Determinants of Financial Incluison Over Time. Journal of International Development, 30, 1474-1504. DOI: 10.1002/jid.3376
• Canbay, T., Selim, S. (2010). Türkiye’de Hanehalkı Yoksulluğu. Ege Akademik Bakış, 10(2), 627-649
• Çam, H., Ayaydın, H., Çam, A.V., Akdeniz, F. (2018). Bireylerin Finansal Bilgi Düzeyi İle Finansal Katılım Düzeyi Arasındaki İlişki: TR 90 Bölgesinde Bir Araştırma. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 10 (1),1-13. Erişim, 21 Ağustos 2019, https://dergipark.org.tr/tr/pub/ebd/issue/35971/403563
• Demirguc-Kunt, A., Klapper, L. (2012). Measuring Financial Inclusion: The Global Findex Database. World Bank Group. Erişim, 16 Ekim 2019, http://documents.worldbank.org/curated/en/453121468331738740/pdf/WPS6025.pdf
• Demirguc-Kunt, A., Klapper, L., Singer, D., Oudheusden, P. V. (2015). The Global Findex Database 2014: Measuring Financial Inclusion Around The World. The Worldbank Group. Erişim, 15 Aralık 2019, http://documents.worldbank.org/curated/en/187761468179367706/pdf/WPS7255.pdf
• Demirguc-Kunt, A., Klapper, L., Singer, D., Ansar, S., Hess, J. (2018). The Findex Database 2017: Measuring Financial Inclusion and The Fintech Revolution. The World Bank Group. Erişim, 5 Eylül 2019, https://elibrary.worldbank.org/doi/book/10.1596/978-1-4648-1259-0S
• Favero, L.P., Belfiore, P. (2019). Data Science for Business and Decision Making. United Kingdom: Elsevier Academic Press.
• Fungáčová, Z., Weill, L. (2015). Understanding Financial Inclusion in China. China Economic Review, 34: 196-206. DOI: 10.1016/j.chieco.2014.12.004
• Giné, X., Townsend, R. (2004). Evaluation of Financial Liberalization: A General Equilibrium Model with Constrained Occupation Choice. Journal of Development Economics 74 (2), 269–307
• Global Partnership for Financial Inclusion (2011). The G20 Principles for Innovative Financial Inclusion Bringing The Principles to Life: Eleven Country Case Studies. Erişim, 5 Ocak 2019, https://www.afi-global.org/sites/default/files/publications/01_gpfi_principles.pdf
• Gupte, R., Venkataramani, B., Gupta, D. (2012). Computation of Financial Inclusion Index for India. Procedia Social and Behavioral Sciences. 37: 133-149. DOI: 10.1016/j.sbspro.2012.03.281
• Gujarati, D.N. (1999). Temel Ekonometri (6. Basım). (Çev. Ümit Şenesen, Gülay Günlük Şenesen). İstanbul: Literatür Yayıncılık
• Hannig, A., Jansen, S. (2010). Financial Inclusion and Financial Stability: Current Policy Issues. Erişim, 4 Ekim 2019, https://www.adb.org/publications/financial-inclusion-and-financial-stability-current-policy-issues, DOI: 10.2139/ssrn.1729122
• India CSR Network, (2019, 15 Aralık). Erişim Adresi https://indiacsr.in/a-brief-history-of-financial-inclusion/
• Jolevska, E.D., Andovski, I. (2017). Financial Inclusion: Comparative Analysis with Special Emphasis on The Level of Financial Inclusion in Republic of Macedonia. Ekonomika. 63(1): 51-62
• King, R.G., Levine, R. (1933). Finance and Growth: Schumpeter Might be Right. The Quarterly Journal of Economics, 108(3): 717-737.
• Kumar, C., Mishra, S. (2011). Banking Outreach and Household level Access: Analyzing Financial Inclusion in India. 13th. Annual Conference on Money and Finance in The Indian Economy, Mumbai, India. Erişim, 11 Aralık 2019, https://pdfs.semanticscholar.org/558f/f506e0b4096f87a37d3796a868c34a448735.pdf
• Menteş, A. (2019). Finansal Tabana Yayılma Aracı Olarak Finansal Teknoloji Şirketleri. Social Sciences Research Journal. 8(1): 168-175
• Neaime, S., Gaysset, I. (2018). Financial Inclusion and Stability in MENA: Evidence from Poverty and Inequality. Finance Research Letters. 24: 230-237
• Ozili,P. (2018). Impact of Digital Fnance on Financial Inclusion and Stability. Borsa İstanbul Review. 18(4): 329-340.
• Özyıldırım, Y. (2019). Finansal Kapsayıcılık ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Kantil Regresyon Yöntemiyle Analizi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak
• Plan UK, Barclays, Care International UK.(2013). Banking on Change: Breaking the Barriers to Financial Inclusion. Erişim, 7 Temmuz 2019, https://insights.careinternational.org.uk/media/k2/attachments/Banking_on_Change_Breaking_Barriers__April2013.pdf
• Sarma, M. (2008). Index of Financial Inclusion. Indian Council for Research on International Economic Relation. Working Paper No.215. Erişim, 9 Temmuz 2019, http://icrier.org/pdf/Working_Paper_215.pdf
• Soumaré, I., Tchana, T.F., Kengne, T.M. (2016). Analysis of The Determinants of Financial Inclusion in Central and West Africa. Transnational Corporations Review. 8(4): 231-249. DOI: 10.1080/19186444.2016.1265763
• TÜİK (2018). Şubat 2018 İşgücü İstatistikleri. (2018, 15 Mayıs) Sayı: 27688. Erişim adresi: http://www.tuik.gov.tr/HbPrint.do?id=27688
• Türkiye Katılım Bankaları Birliği (TKKB), (2019, 10 Aralık). Erişim adresi: https://www.tkbb.org.tr/tarihce Ücret, Prim, İkramiye Ve Bu Nitelikteki Her Türlü İstihkakın Bankalar Aracılığıyla Ödenmesine Dair Yönetmelik (2008). 21.05.2016 Resmi Gazete Sayı: 29718
• Wang, X., Guan, J. (2017). Financial Inclusion: Measurement, Spatial Effects and Influencing Factors. Applied Economics, 49 (18), 1751-1762. DOI: 10.1080/00036846.2016.1226488.
• Wooldridge, J. (2013). Ekonometriye Giriş: Modern Yaklaşım. (Çev. Ed. Ebru Çağlayan). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık
• Yorulmaz, R. (2012). Financial Inclusion & Economic Development: A Case Study of Turkey and A Cross-Country Analysis of European Union (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Clemson University, South Carolina, USA
• Yorulmaz, R. (2016). Essays on Global Financial Inclusion (Yayınlanmamış Doktora Tezi). The University of Sheffield, Sheffield, UK
• Zins, A., Weill, L. (2016). The Determinants of Financial Inclusion in Africa. Review of Development Finance. 6:46-57.