Enderun School and a model proposal for Turkish public administration

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 2, 169 - 187, 19.06.2021

Murat Akçakaya , Kübra İlhan

https://doi.org/10.30855/gjeb.2021.7.2.006

Öz

The phenomenon of management is important in all organizational structures, even if it does not bear similarities in terms of its meaning. Important arrangements have been made in all organizational structures, especially in states, regarding the phenomenon of management, which has become the focus of attention since the 20th century. Among these regulations, it is also seen that the most valuable element of the management phenomenon is the manager factor. It is an accepted fact that the most important element necessary for management to ensure success is qualified and equipped managers. For this purpose, important steps have been taken towards executive training. In this study, the educational philosophy of Enderun School, which provides a successful management education as a result of the policies it has adopted and directly affects the state administration, has been examined in detail. At the same time, with the proclamation of the Republic, developments regarding manager training were discussed and a model proposal was presented for manager training.

Anahtar Kelimeler

Enderun School, Public Administrator, Public Administrator Education, Mülkiye School, TODAİE

Enderun Mektebi ve Türk kamu yönetimi için bir model önerisi

Öz

Yönetim olgusu, çok çeşitli anlamlar içerse de bütün örgütsel yapılanmalarda önem arz etmektedir. 20. yüzyıldan itibaren giderek daha fazla ilgi odağı haline gelen yönetim olgusuna ilişkin başta devletler olmak üzere bütün örgütsel yapılanmalarda önemli düzenlemelere gidilmiştir. Bu düzenlemeler arasında yönetim olgusunun en değerli unsuru olan yönetici faktörü üzerinde önemle durulduğu görülmektedir. Yönetimde başarıyı sağlamak için gerekli olan en önemli unsurun nitelikli ve donanımlı yöneticiler olduğu kabul gören bir gerçektir. Bunun için yönetici eğitimine yönelik önemli adımlar atılmıştır. Bu çalışmada, benimsemiş olduğu politikalar neticesinde başarılı bir yönetici eğitimini sağlayan ve devlet yönetimini doğrudan etkileyen Enderun Mektebi’nin eğitim felsefesi ayrıntılı bir şekilde incelenmektedir. Aynı zamanda Tanzimat döneminden günümüze kadar geçen süre içerisinde yönetici yetiştirmeye ilişkin yaşanan gelişmeler ele alınmış ve buradan hareketle günümüz yönetici eğitimi için bir model önerisi sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Enderun Mektebi, kamu yöneticisi, kamu yöneticisi eğitimi, Mülkiye Mektebi, TODAİE

Kaynakça

• Akkaya, M. ve Özkan, H. (2020). Enderun Mektebi’ne öğrenci alım usulleri, Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi, 15 (30), 149-170.
• Akkutay, Ü. (1984). Enderûn Mektebi (1.Baskı), Ankara:Gazi Üniversitesi Yayını.
• Altan, Y., Kerman U. ve Aktel, M. (2009). Kamu yönetiminde lisans öğretimi: kamu yönetimi öğrencileri üzerinde bir araştırma, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 227- 252.
• Ar, A. F. (1988). Organizasyon ve metot birimleri ve çalışmaları üzerine düşünceler, Amme İdaresi Dergisi, 21 (2), 21- 36.
• Arı, A. S. (2015). Kamu yöneticilerinin yetiştirilmesi: Türkiye ve Fransa örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Medeniyet Üniversitesi, İstanbul.
• Baykal, İ.H. (1953). Enderun Mektebi tarihi (1. Baskı), İstanbul:İstanbul Fethi Neşriyatı.
• Baysal, T. (2016). Türkiye'de kamu yöneticilerinin yetiştirilmesi, sorunlar ve çözüm önerileri, Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 7 (1), 186- 213.
• Cem, C. (1973). Kamu yönetiminde lisans eğitimi, Amme İdaresi Dergisi, 6 (1), 74-87.
• Çankaya, A. (1968-1969). Yeni Mülkiye tarihi ve Mülkiyeliler I. Cild 1859- 1968, Ankara: Mars Matbaası.
• Çetinkaya, M. (1999). Türkiye’de kamu yöneticilerinin eğitimi ve TODAİE örnek olayı, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Çorlu, M. S., Burlbaw, L., Capraro, R., Çorlu, M.A., Han, S. (2010). The Ottoman Palace School Enderun and the man with multiple talents, Matrakçı Nasuh, Journal of the Korea Society of Mathematical Education Series D, 14 (1), 19-31.
• Demir, A. (2017). Osmanlı Devleti’nde devşirme sistemi, Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (1), 19-27.
• Doğan, R. (1997). Osmanlı eğitim kurumları ve eğitimde ilk yenileşme hareketlerinin batılılaşma açısından tahlili, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 37(1), 407-442.
• Enç, M. (1979). Üstün beyin gücü, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları No 83.
• Erensoy, K. (1981). TODAİE kamu yönetimi uzmanlık programı üzerine bir değerlendirme, Amme İdaresi Dergisi, 14 (3), 97-108.
• Ergun,T. (1988). Kamu yöneticilerinin yetiştirilmesi, Ankara: TODAİE Yayınları No 224.
• Güler,B. A. (1994). Nesnesini arayan disiplin: kamu yönetimi, Amme İdaresi Dergisi, 27( 4), 3-19.
• Günay, Ö.F. (2005). Türkiye’de kamu yöneticisi nasıl yetiştirilmelidir?(1. Baskı) , Ankara: Turhan Kitabevi.
• Gündüz, M. (2016). Enderun Mektebi ve Osmanlı’da üstün yeteneklilerin eğitimi, Eğitime Bakış Dergisi, 12(37), 11-20.
• Halaçoğlu, Y. (1991). XIV-XVII. Yüzyılllarda Osmanlılarda devlet teşkilatı ve sosyal yapı, Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları No 127.
• İpşirli,M. (1995). Enderun, Erişim, 1 Mart 2021, https://islamansiklopedisi.org.tr/enderun.
• Kalkandelen, H. (1985). Yöneticilerin yetiştirilmesi- geliştirilmesi, Amme İdaresi Dergisi, 18(2), 83-112.
• Kazıcı, Z. (2004). Osmanlı’da eğitim öğretim (1.Baskı), İstanbul: Bilge Yayıncılık.
• Kılıç, C. (2010). Enderun Mektebi örnekleminde günümüz üstün yetenekli çocukların eğitiminin değerlendirilmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Kocaoğlu, M. ve Özmen, Z. N. (2019). Türkiye’de kamu yönetimi eğitimi ve personel istihdam etme usullerinin Kamu Personel Seçme Sınavı üzerinde değerlendirilmesi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33(46), 241-266.
• Kömür, E. (2010). Osmanlı Devleti Enderun Mektebi’nde eğitim sistemi ve Türk eğitim sistemine etkileri (1. Baskı), İstanbul: İstanbulltd Yayıncılık.
• Lybyer, A.H. (2000). Kanuni Sultan Süleyman devrinde Osmanlı İmparatorluğu’nun yönetimi (1.Baskı), İstanbul: Sarmal Yayınevi.
• Mıhçıoğlu, C. (1968). Türkiye’de yüksek kademe yöneticilerinin eğitimi, SBF Dergisi, 23(2), 39-71.
• Mıhçıoğlu, C. ve Emre,C. (1990). Görev alma yarışı işe giriş sınavları üzerinde karşılaştırmalı bir araştırma, Ankara: Ankara Üniversitesi SBF Yayını No 572.
• Mıhçıoğlu, C. (1988). Türkiye’de çağdaş kamu yönetimi öğretiminin başlangıç yılları, Ankara: Ankara Üniversitesi SBF Yayınları No 568.
• Oğuz, M. (2008). Osmanlı Devleti’nin yükselme döneminde Enderun Saray Okulunun yeri ve önemi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Onaran, O. (1967). Yönetici sınıfın eğitimi Belçika, Fransa, İngiltere ve Türkiye’de, Ankara: TODAİE Yayınları. Ortaylı, İ. (2008). Osmanlı Sarayında hayat(1.Baskı), İstanbul: Yitik Hazine Yayınları.
• Ödemiş, İ. S. (2014). Enderun Mektebi ve demokratik eğitim modeli perspektifinde mesleki eğitim: Teorik bir çözümleme, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(3), 65-75.
• Ömürgönülşen,U. (2010). Türkiye’de lisans düzeyi kamu yönetimi öğretiminde yakın dönemde yaşanan gelişmeler:mevcut durum, sorun alanları ve gelişme eğilimleri , Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C. 65, S. 3, 123-161.
• Özcan, A. (2016). Çobandan sadrazam olur mu? Devşirme sistemi ile evet. Derin Tarih, 49, 39-42.
• Özer,M. A. (2018). Enderun Okulu(1. Baskı), Türk- İslam tarihinde yönetim uygulamalar, Ed: Murat Akçakaya, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Peker,Ö. (1989). Yönetici eğitimi, Ankara: TODAİE Yayınları No 230.
• Sabancı,O., Bulut, S. ve Dağlıoğlu,E. (2017). Gifted education program in Enderun System, Journal for the Education of Gifted Young Scientisits, 5(3), 49-69.
• Serin, N.(1985). Mekteb-i Mülkiye’den Siyasal Bilgiler Fakültesine 125.Yıl, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 40(1), 9-16.
• Sürgit, K. (1979). Kuruluşundan günümüze dek (1952-1974) Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsünün organizasyon ve metot etkinlikleri, Amme İdaresi Dergisi, 12 (1), 27-53.
• Taşkın,Ü. (2008). Klasik dönem Osmanlı eğitim kurumları, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(3), 343-366.
• Tekeli, İ. ve İlkin,S. (1993). Osmanlı İmparatorluğu’nda eğitim ve bilgi üretim sisteminin oluşumu ve dönüşümü, Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları No 154.
• Toker, H. ve Özden, E. (2013). Osmanlı Devletinde müzik eğitimi veren önemli kurumlar, Rast Müzikoloji Dergisi, 1(2), 107-128.
• Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Teşkilat Kanunu(1958). 7163.Tarih: 05.07.1958 Sayı : 9947.
• Türkyılmaz,M. (2009). Osmanlı klasik döneminde, Enderun Mektebindeki üst düzey yönetici eğitimi ile günümüzdeki üst düzey yönetici eğitiminin karşılaştırılması, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Uzunçarşılı,İ. H. (1988). Osmanlı Devletinin saray teşkilatı(3. Baskı), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınevi.
• Yavuz,M. (2017). Klasik ve modern dönem yönetici yetiştirme sistemlerinin incelenmesi: Kurumlar ve Kişiler, Atatürk Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 31(2), 433-450.
• Yücel, G. (1992). Türkiye’de üst kademe yöneticilerinin yetiştirilmesi,(Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi, İstanbul.