MESUD CEMİL BEY’İN SAZ ESERLERİNİN MAKAMSAL ANALİZİ

Yıl 2018, Cilt: 13 Sayı: 2, 305 - 315, 26.12.2018

Banu Gebeloğlu

Öz

20. yüzyıl Türk müziği bestecilerinden olan Mesud
Cemil Bey, besteci kimliğinden ziyade saz icracısı, özellikle de iyi bir taksim
icracısı olarak bilinmektedir. Saz icracılığına olan ilgisi ağır basan besteci,
bestecilikle çok ilgilenmemiş, bu nedenle Türk müziğine az sayıda eser
bırakmıştır. Türk müziği nazariyatına hâkim olan bestecinin, eserlerinde icrayı
zorlaştırıcı unsurları sıklıkla kullandığı görülür. Bestecinin Türk müziğine en
büyük hizmeti, bu sanatın icrasına getirdiği disiplin ve temiz icra tekniğidir.
 Araştırmanın
amacı, bestecinin musikişinaslığı hakkında bilgi vermek ve saz eserlerini, geçki ve çeşnileri açısından analiz etmektir. Bestecinin
musikişinaslığını anlayabilmek için, müzik hayatını bilmek gerekir. Ancak,
bestecinin müzik hayatı ile ilgili detaylı bilgi olmadığı için bu araştırmada,
bestecinin hayatına kısaca değinilmiştir. Yapılan literatür taraması
sonucunda, Mesud Cemil Bey’in bestecilik kimliği ile ilgili herhangi bir
araştırmaya rastlanmamış olması, az sayıda bestesinin olmasına bağlanabilir. Bu
nedenle bu araştırma, bestecinin bestecilik kimliğini kısmen de olsa
belirlemesi açısından önemlidir. Araştırma için gerekli olan bilgiler, kaynak
tarama yöntemi ile elde edilmiştir. Eserlerin
analizi sonucunda, bestecinin makam bilgisi ve makamı işleyişinin,  motif ve ses aralıklarını kullanış biçiminin,
geleneksel yapıdan farklı ve bu eserlerin, çalgı icracılarını teknik anlamda zorlayacak
düzeyde olduğu görülmüştür. Bu da bestecinin az sayıda eser bestelemiş olmasına
rağmen, dikkat çekici bir besteci olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Türk Müziği, Mesud Cemil Bey, Saz Eseri, Makamsal Analiz

MACAMIC ANALYSIS of INSTRUMENTAL WORKS of MESUD CEMİL BEY

Öz

Mesud Cemil Bey, one of the
20th century Turkish music composers, is known as composer, as a performer,
especially as a good taksim performer.
Composer, who had a great interest in
instrument performances, was not very interested in
composing and therefore left a small number of works in Turkish music.
The composer, who dominates the theory of Turkish music, frequently uses
elements that make the performance difficult. The
greatest service of Composer to Turkish music is the discipline and clean
execution technique that this art brings. The aim of research is to give
information about the life and music of the composer and in this direction
instrumental works are examined in terms of maqam, transition and the taste. To
understand the composer’s musical style,it is necessary to know the music life.
However, since there is no detailed information about the composer’s music
life, the life of the composer is briefly mentioned. As a result of the
literature review, Mesud Cemil did not have any research related to his compose
identity can be related to the fact that he had few compositions. Therefore,
this research is important to determine the composer’s identity pantially. The
information needed fort he research was obtained by means of the source
screening method. As a result of the analysis of the works, it was seen that
the use of the maqam and the information maqam of the composer, the way of
using the motif and sound ranges were different from the traditional structure
and that these works were at a level that would force the instrumentalists in
the technical sense. This shows that the composer is a remarkable composer,
although he has composed few compositions.

Anahtar Kelimeler

Turkish Music, Mesud Cemil Bey, Instrumental Work, Macamic Analysis

Kaynakça

• Akdoğu, O. (1996), Türk Müziğinde Türler ve Biçimler, İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
• Arel, H. S. (1968), Türk Musikisi Nazariyatı Dersleri, Hüsnütabiat Matbaası, İstanbul: İleri Türk Musikisi Konservatuvarı Yayınları.
• Cemil, M. (2002), Tanburi Cemil’in Hayatı, 3. Baskı, İstanbul: Mas Matbaacılık.
• Güntekin, M. (2010), İstanbul’un 100 Musikişinası, İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. Yayınları.
• Karasar, N. (2009), Bilimsel Araştırma Yöntemi, 19. Baskı, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Özalp, N. (2000), Türk Musikisi Tarihi II, 1. Baskı, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Özkan, İ. H. (1998), Türk Musikisi Nazariyatı ve Usulleri, 5. Basım, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Tanrıkorur, C. (2016), Osmanlı Dönemi Türk Musikisi, 4. Baskı, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Traşcı, M. (2017), Türk Musikisi Nazariyatı Tarihi, İstanbul: Kayıhan Yayınları.