ORTA ÇAĞ’DA DOĞU VE BATI’DAKİ DİN VE DEVLET İLİŞKİLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASINA BİR ÖRNEK: CHARLEMAGNE VE SULTAN TUĞRUL DÖNEMLERİ

Yıl 2019, Cilt: 14 Sayı: 1, 51 - 63, 02.07.2019

Murat Çaylı

Öz

Orta Çağ, dinin itici güç olduğu, insanların
siyasi ve sosyal yönden kendilerini farklı yöntemlerle ispatlamaya çalıştığı çağ
olarak kabul görür. Böyle bir resmin oluşmasının birçok sebebi bulunmaktadır.
Bunların en önemlilerinden biri, Hristiyanlığın ve İslamiyet’in bu çağda yaygın
hale gelmesidir. İki din, yayıldıkları bölgelerin siyasi, sosyo-ekonomik ve
kültürel hayatında büyük değişimlere neden olmuştur. Dolayısıyla, tarihi değere
sahip birçok olayın arka planında doğrudan ya da dolaylı olarak dini etmenlerin
etkili olduğu görülmektedir. Bunun yanı sıra hükümdarların, çoğu zaman, gerek din
ve gerekse din adamları aracılığıyla hedeflerine ulaştığı olmuştur. Konuyla
ilgili olarak Karolenj İmparatoru Charlemagne ve Büyük Selçuklu Sultanı Tuğrul
Bey dönemleri örnek gösterilebilir. Çağdaş olmayan iki hükümdarın yaşadıkları
dönem arasında yaklaşık iki buçuk asırlık zaman farkı bulunmaktadır. Ayrıca
Charlemagne Hristiyan, Tuğrul Bey ise Müslümandır. Bu farklılıklara rağmen
Charlemagne’nın Papa III. Leo tarafından “Roma imparatoru” ilan edilmesinde ve
Tuğrul Bey'e Halife el-Kaim tarafından “Doğu’nun ve Batı’nın Hükümdarı” unvanının
verilmesinde, benzer özellikteki dini ve siyasi nedenlerin etkili olduğu
görülmüştür. Bu çalışmada Charlamagne-Papa ve Tuğrul Bey-Halife ilişkileri
temel alınarak, din ve devlet ilişkilerine yönelik bir karşılaştırma yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Orta Çağ, Charlemagne, Tuğrul Bey, Papa, Halife

Kaynakça

• Doç. Dr. Pınar ÜLGEN
• Dr. Öğr. Üyesi Murat SERDAR