Amerikan Board Örgütü’nün Ortadoğu Bölgesindeki Teşkilatlanmasında Asur Misyonu’nun Önemi (1851-1860)

Yıl 2019, Cilt: 14 Sayı: 1, 17 - 49, 02.07.2019

Gülbadi Alan

Öz

Örgütün
bu teşkilat yapısı Ortadoğu bölgesinde de uygulanmıştır. Bu uygulamada çizilen
sınırlar ve her bir misyon bölgesine verilen isimler tesadüfi değildir. Her bir
bölgenin sınırları ve isimleri, bizzat görevlendirilen misyonerler tarafından
yapılan incelemeler sonucunda hazırlanan raporlar çerçevesinde belirlenmiştir.
Böyle bir inceleme sonucunda Osmanlı Devleti sınırları içerisinde oluşturulan Asur Misyonu ya da Asur Misyon Bölgesi Ordadoğu’da bugün yaşanan gelişmeler açısından
oldukça önemlidir. Bu bilgiler ışığında bildiride, Amerikan Board ve Osmanlı
arşiv kaynakları ışığında 1853-1861 yılları arasında Asur Misyonu olarak faaliyet yürütülen bölgedeki çalışmalar
ayrıntılı bir şekilde ele alınacaktır. 

Amerikan
Board örgütü dünyada yürüttüğü faaliyetlerdeki idari teşkilatlanmasında misyon
bölgeleri oluşturulmuştur. Bu birimler istasyon ve dış-istasyon olarak alt
birimlere ayrılmışlardır. İstasyonlar, bünyesinde dini, eğitim, hastane, yardım
vb. bütün çalışmaların bir misyonerin idaresi altında yürütüldüğü birer alt
idari birimler olarak tanımlanmaktadır. Dış-istasyonlar ise istasyonlar
etrafındaki çevre bölgelerde yaşayan halka hizmet ulaştırmak için teşkil
edilmişlerdir. Bu teşkilatlanma içerisinde çalışmalar, istasyonlarda görevli
Amerikalılar ve yerli çalışanlar tarafından yürütülmüştür. Amerikalı
görevliler; Amerikan Board örgütü tarafından atanmış erkek misyonerler, bu
misyonerlerin eşleri, bekâr bay ve bayan misyonerler, doktorlar ve diğer tıbbi
elemanlardan oluşmaktadır. Yerli çalışanlar ise Amerikan Board örgütü
tarafından atanmış veya görevlendirilmiş papaz ve vaizler, öğretmenler ve diğer
yerli yardımcılardan meydana gelmektedir. Misyonerlerin ikamet yeri kesinlikle
istasyonlar olarak belirlenmiştir. Yürütmeleri gereken çalışmaları buradan
idare etmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Asur, Misyonerlik, Osmanlı

Kaynakça

• KaynakçaAmerikan Board’a Ait Arşiv Belgeleri
• Papers of the American Board of Commissioners for Foreign Missions (PABCFM);
• Reel 504, No:8-11.
• Reel 522, No: 3, 4, 5, 7, 8, 11, 14, 15, 17-18, 24-25, 27, 33-34, 39, 58, 62;
• Reel 552, No:3, 4, 5, 7, 8, 10, 11, 14, 15, 18, 19, 20, 21, 23, 24, 395;
• Reel 676, No:4, 5, 30-31, 54, 36, 68, 129, 150, 302, 306.
• Amerikan Board Yıllık Raporları
• Report of the American Board of Commissioners for Foreign Missions, Presented at the Forty-Second Annual Meeting, Held in Portland, Maine, September 9-12, 1851, Press of T.R. Marvin, 42 Congress Street, Boston 1851.
• Report of the American Board of Commissioners for Foreign Missions, Presented at the Forty-Third Annual Meeting, Held in Troy, New York, September 7-10, 1852, Press of T.R. Marvin, 42 Congress Street, Boston 1852.
• Report of the American Board of Commissioners for Foreign Missions, Presented at the Forty-Fourth Annual Meeting, Held in Cincinnati, Ohio, October 4-7, 1853, Press of T.R. Marvin, 42 Congress Street, Boston 1853.
• Report of the American Board of Commissioners for Foreign Missions, Presented at the Forty-Fifth Annual Meeting, Held in Hartford, Connecticut, September 12-15, 1854, Boston, Press of T.R. Marvin, 42 Congress Street, Boston 1854.
• Report of the American Board of Commissioners for Foreign Missions, Presented at the Forty-Sixth Annual Meeting, Held in Utica, New York, September 11-14, 1855, Boston, Press of T.R. Marvin, 42 Congress Street, Boston 1855.
• Report of the American Board of Commissioners for Foreign Missions, Presented at the Forty-Seventh Annual Meeting, Held in Newark, New Jersey, October 28-31, 1856, with the Minutes of the Special Meeting Held at Albany, New York, March 4-6, 1856, Boston, Press of T.R. Marvin, 42 Congress Street, Boston 1856.
• Report of the American Board of Commissioners for Foreign Missions, Presented at the Forty-Eighth Annual Meeting, Held in Providence, Rhode Island, September 8-11, 1857, Boston, Press of T.R. Marvin, 42 Congress Street, Boston 1857.
• Forty-Ninth Report of the American Board of Commissioners for Foreign Missions, Presented at the Meeting Held at Detroit, Michigan, September 7-10, 1858, Boston, Press of T.R. Marvin, 42 Congress Street, Boston 1858.
• Report of the American Board of Commissioners for Foreign Missions, Presented at the Meeting, Held at Philadelphia, PA, September 4-7, 1859, Boston, Press of T.R. Marvin, 42 Congress Street, Boston 1859.
• Report of the American Board of Commissioners for Foreign Missions, Presented at the Meeting, Held at Boston, Mass., October 2-5, 1860, Boston, Press of T.R. Marvin, 42 Congress Street, Boston 1860.
• Report of the American Board of Commissioners for Foreign Missions, Presented at the Meeting, Held at Cleveland, Ohio, October 1-3, 1861, Boston, Press of T.R. Marvin, 42 Congress Street, Boston 1861.
• The Missionary HeraldVol. XXXVI, No.12, December 1840Vol.XLVI, No:10, October 1850Vol. XLVII, No:1, January 1851, No:6, June 1851, No:9, September 1851 Vol.XLVIII, No:1, January 1852, No:2, February 1852, No:3, March 1852, No:4, April 1852, No:11, November 1852Vol.XLIX, No:1, January 1853Vol.L, No:1, January 1854, No:12, December 1854Vol.LI, No:1, January 1855, No:8, August 1855Vol.LII, No:1, January 1856Vol.LIII, No:1, January 1857Vol.LIV, No:1, January 1858Vol.LV, No:1, January 1859Vol.LVI, No:1, January 1860, No:11, November 1860Vol.LVII, No:1, January 1861
• Tetkik Eserler
• Alan, Gülbadi, Osmanlı İmparatorluğu’nda Amerikan Protestan Okulları, TTK Yayınları, Ankara 2014.
• Alan, Gülbadi, “Amerikan Board Örgütü’nün Diyarbakır ve Çevresinde Yürüttüğü Faaliyetler”, Tanzimat’tan Günümüze Diyarbakır, C.1, Manas Yayıncılık, Ankara 2019, s.410-449.
• Anderson, Rufus, History of the Missions of the American Board of Commissioners for Foreign Missions to the Oriental Churches, Vol.II, Boston 1872.
• Kuş, Ayşegül, Henry John Van Lennep'e GöreAmasya, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırması Dergisi, C.11, .S.1, 2016, s.253-276.
• Kuş, Ayşegül, The Activities of the American Board in Harput with the Observations of Traveller Henry Fanshawe Tozer: The Euphrates (Fırat) College, History Studies, 8/4, 2016, s.103-116.
• Yararlanılan İnternet Siteleri
• http://www.dlir.org/ (01.01.2018)