KIRGIZ MINSTREL KAZIBEK

Yıl 2017, Cilt: 12 Sayı: 1, 195 - 206, 01.01.2017

Mayramgül Dıykanbayeva

Öz

Great changes occurred in the lives of all the Turkic tribes living in Turkistan at the end of the 19th century and at the beginning of the 20th century in terms of political, social and economic conditions. Minstrels who appeared during those years and clearly elucidated the conditions of the society have been prohibited as „reactionary poets‟ due to the politics carried out by the Soviets. Among those poets is Kirgiz minstrel Kazıbek. His poetry has been prohibited until the disintegration of the Soviet Union which was a great empire, even mentioning his name was considered a crime. However despite all the prohibitions, his poetry was read by the people and reached until today. Kazıbek was not only a minstrel, but also an intellectual of his period. He has become one of the prominent highbrows thanks to his religious education he had in Tashkent Uzbekistan and Russian education in Petersburg. In this study, Kazıbek‟s life, art and his years in exile have been mentioned and his poetry has been touched upon. The aim of this study is to share the heritage of a Kirgiz Turkish poet with our Turkish fellows including his difficulties in his short life of 37 years.

Anahtar Kelimeler

Kazıbek, Kirgiz Minstrel, Exile Years, Soviet Union.

KIRGIZ HALK ŞAİRİ KAZIBEK

Öz

XIX. yüzyılın sonu XX. yüzyılın başlarında Türkistan‟da yaşayan bütün Türk boylarının yaşantısında siyasi, sosyal ve iktisadi yönden büyük değişimler olmuştur. Bu dönemler halk arasından çıkan, halkın durumunu açıkça anlatan halk şairlerinin eserleri, Sovyetlerin yürüttüğü politikalardan dolayı “gerici şairler” olarak yasaklanmıştır. Bunlardan biri de Kırgız halk şairi Kazıbek‟tir. Büyük bir İmparatorluk olan Sovyetler Birliği dağılana kadar Kazıbek‟in şiirleri yasaklanmış, hatta adının bile anılması suç olmuştur. Ancak tüm yasaklamalara rağmen Kazıbek‟in şiirleri halk arasında okunmaya devam etmiş ve günümüze kadar ulaşmıştır. Kazıbek sadece halk şairi olmamış, dönemin aydın insanlarından biri olmasıyla da dikkat çekmiştir. Özbekistan‟ın Taşkent şehrinde aldığı dinî eğitimi, Rusya‟nın Petersburg şehrinde aldığı Rusça eğitimiyle dönemin önde gelen aydın insanlarından olmuştur. Bu çalışmada halk şairi Kazıbek‟in hayatı, sanatı ve sürgün yıllarından bahsedilmiş ve şiirlerinden örnekler verilmiştir. Çalışmanın amacı, Kırgız Türklerinden olan bir şairin 37 yıllık kısa hayatında çektiği sıkıntılara rağmen bıraktığı mirası Türkiyeli kardeşlerimiz ile paylaşmaktır.

Anahtar Kelimeler

Kazıbek, Halk Şairi, Sürgün Yıllar

Kaynakça

• Abdrahmanov, S. A. (2003), “Kazıbektin Kaygıluu Tagdırı”, “Acıbek Baatır cana Anın Dooru”, “Kazıbek Kazalçı cana Anın Adabiy Murastarı” Attuu Respublikalık İlimiy Konferensiya, Narın Mamlekettik Universiteti, Narın.
• Akmataliyev, A. (2003), “Kazıbek Cönündö Söz”, “Acıbek Baatır cana Anın Dooru”, “Kazıbek Kazalçı cana Anın Adabiy Murastarı” Attuu Respublikalık İlimiy Konferensiya, Narın Mamlekettik Universiteti, Narın.
• Akmataliyev, A. (2012), “Kazıbek Mambetimin Uulu”, Kırgız Adabiyatının Tarıhı, c. IV, Bişkek, Poligrafbumresursı Basması.
• Asakeyev, D. (2003), “Kazıbek cana Al Caşagan Door”, “Acıbek Baatır cana Anın Dooru”, “Kazıbek Kazalçı cana Anın Adabiy Murastarı” Attuu Respublikalık İlimiy Konferensiya, Narın Mamlekettik Universiteti, Narın.
• Belekov, B. (2015), “Cusup Mamay Kazıbek Kazalçı Cönündö”, http://muras.barakelde.org/unews/un_post:7029.
• Dıykanbayeva, M. (2016), “Zamane Şiirlerinin İlk Temsilcileri”, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, Nisan.
• Dölöyev, Ö. (2007), “Kan Candan Çıkkan Kazaldar”, Kazıbek, Bişkek, Akıl Yayınları.
• Kazıbek, M. (2007), Kazıbek, Tüzgön: S. Musayev, Bişkek, Akıl Yayınları.
• Kölbayeva, M. K. (2005) Kazıbek Akındın Murastarının İdeyalık-Tematikalık Özgöçölügü, Bişkek, (yayımlanmamış doktora tezi).
• Kulcabayev, N. (2010),“Kazıbek Çon Moldo Bolgon”, Kırgız Tuusu Gazetesi, 7-Dekabr.
• Ömüraliyev, B. (2005), Turmuş Birde Süyüntsö Birde Sızdatat (Kazıbek Kazalçının Çıgarmaların Sabakta Kantip Okutuu Kerek?), Kutbilim Gazetesi, 21-Noyabr.
• Parlatır, İ. (2014), Osmanlı Türkçesi Sözlüğü, 7. Baskı, Ankara, Yargı Yayınları.
• Tilebayev, A. (2006), Unutulgan Adabiyat, c. 1, Bişkek, Biyiktik Yayınları.
• Turdugulov,A.T. (2003) “Kazıbek Kazalçı cana Anın Murastarının Adabiyattagı Ordu”, “Acıbek Baatır cana Anın Dooru”, “Kazıbek Kazalçı cana Anın Adabiy Murastarı” Attuu Respublikalık İlimiy Konferensiya, Narın Mamlekettik Universiteti, Narın.