Son Osmanlı Sadrazamı Ahmet Tevfik Paşa

Yıl 2017, Cilt: 12 Sayı: 1, 243 - 247, 01.01.2017

Burhan Budak

Öz

Bu eser, yazarının 2010 yılında tamamladığı doktora tezinden geliştirilmiştir. Ahmet Tevfik Paşa hakkında ilk kapsamlı akademik araştırma olma özelliğini taşımaktadır. Eser; giriş, dört bölüm, sonuç, kaynaklar ve ekler kısımlarından oluşmakta olup 528 sayfadır. Birinci bölümde, Tevfik Paşa’nın ailesi, çocukluğu, eğitimi, şahsiyeti, emeklilik yılları, mal varlığı, rütbe, nişan ve madalyaları ve vefatına dair bilgileri aktaran yazar, işe evvela, okuyucuyu, biyografisi kaleme alınan şahıs ile tanıştırmakla başlayarak son derece isabetli bir giriş yapmış bulunmaktadır. Ahmet Tevfik Paşa’nın bir devlet adamı olarak gelişim aşamalarını ve deneyimlerini kazandığı muhtelif sefaret görevlerini ihtiva eden ikinci bölümde, yazarın okuyucuyu üçüncü bölüme-Paşanın Hariciye Nazırlığına tayin edilme liyakatine adeta tanık ederek-hazırlamakta olduğunu görmekteyiz. Bu bölümde, Paşa’nın elçilik görevlerinde kurmuş olduğu diplomatik temaslardan edindiği bilgi ve deneyimlerin Hariciye Nazırlığı sırasında ve sadrazamlık yaptığı üç padişah dönemindeki etkisi üzerinde durulmaktadır. Yazanın belirttiklerine göre, Paşa’nın eğilip bükülmez mizacı (devrinde kendisine “soba borusu” denilmişti), onun su götürmez dürüstlüğünün somut bir hali olmuştur. Paşa’nın Hariciye Nazırlığı görev süresi, Osmanlı Devleti’nin diplomatik yönden en sancılı dönemlerinden birine tesadüf etmektedir. Paşa, Meşrutiyet’in ilanına kadar, bu buhranlı döneme kaynaklık eden olaylardan Ermeni meselesi, Girit meselesi, 1897 Osmanlı-Yunan Harbi ve ardından gerçekleşen barış görüşmelerinde son derece kritik ve de aktif bir şekilde temaslarda bulunmuştur. Temasların kritik ve de hassas olma sebeplerinin başında, Avrupalı devletlerin, Osmanlı Devleti’ne diplomatik baskılarını bu dönemde yoğunlaştırmış olmaları gelmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Son, Osmanlı, Sadrazamı

Kaynakça

• -