Evolution of Research Subjects Based on Direct Citation, Co-Citation and Bibliographical Coupling Approaches

Yıl 2019, Cilt: 14 Sayı: 2, 501 - 516, 31.12.2019

Burcu Umut Zan

Öz

In itself, science has a cumulative structure that
is growing on the basis of previous studies. The complete transfer of the
bibliographic components of the utilized sourced is a requirement of the
scientific knowledge, to ensure the accessiblity, controllablity and
measurablity of a scientific study’s sources.within the scope of this study,
after the bibliometry term,which is the process of applying quantitative
methods to the information sources, is explained; the three main approaches,
direct citation, co-citation and bibliographical coupling are described. Then
the importance of bibliometric maps, which provide the visualization of the
scientific knowledge that has been growing rapidly, has been emphasized. A
comparative evaluation of VOSviewer, CitNetExplorer and HistCite programs was
performed in the visualization tools used in bibliometric mapping. In the last
step of the study, a general evaluation of the research studies using three
basic approaches was made. As a result of the literature review used in studies
evaluating different fields of science; it has been concluded that direct
citation, journal and author citation and document bibliographic mapping
methods support and complement each other from different perspectives

Doğrudan Atıf, Ortak Atıf ve Bibliyografik Eşleşme Yaklaşımlarına Dayalı Olarak Araştırma Alanlarının Değerlendirilmesi

Öz

Bilimin kendi içinde,
önceki çalışmaları dayanak alarak büyüyen kümülatif bir yapısı vardır. Bu
nedenle ortaya konulan bilimsel bir
çalışmanın kaynaklarının, ulaşılabilir, kontrol edilebilir ve ölçülebilir
olması için yararlanılan kaynağa ait bibliyografik bileşenlerin eksiksiz
aktarılması bilginin bilimselliğinin bir gereğidir. Bu çalışma kapsamında bilgi
kaynaklarına niceliksel metodların uygulanması işlemi olan bibliyometri terimi
açıklandıktan sonra atıf ilişkisinde üç temel yaklaşım olan doğrudan atıf,
ortak atıf ve bibliyografik eşleşme ilişkileri betimlenmiş ve büyük bir hızla
artan bilimsel bilginin analiz edilerek görselleştirilmesini sağlayan
bibliyometrik haritaların önemi üzerinde durulmuştur. Çalışma kapsamında bibliyometrik haritalamada kullanılan
görselleştirme araçlarından VOSviewer,
CitNetExplorer ve HistCite programları karşılaştırmalı olarak incelenmiştir.
Çalışmanın son basamağında atıf ilişkisinde üç temel yaklaşımı
kullanarak analiz yapan araştırma makalelerinin genel bir değerlendirmesi
yapılmıştır. Literatür değerlendirmesi sonucunda farklı bilim alanlarını değerlendiren çalışmalarda kullanılan; doğrudan
atıf, dergi ve yazar ortak atıf ve doküman bibliyografik eşleşme yöntemlerinin
birbirlerini farklı açılardan desteklediği ve tamamladığı sonucuna varılmıştır

Anahtar Kelimeler

Bibliyometri, ortak atıf, doğrudan atıf, bibliyografik eşleşme, bibliyometrik haritalama

Kaynakça

• Al, U. (2012). Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 2008-2010. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 61(2012), 273-286.
• Al, U. ve Coştur, R. (2007). Türk Psikoloji Dergisi’nin bibliyometrik profili. Türk kütüphaneciliği, 21(2), 142-163.
• Al, U. ve Doğan, G. (2012). Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü Tezlerinin Atıf Analizi. Türk Kütüphaneciliği, 26(2), 349-369.
• Al, U. ve Tonta, Y. (2004). Atıf analizi: Hacettepe Üniversitesi Kütüphanecilik Bölümü tezlerinde atıf yapılan kaynaklar. Bilgi Dünyası, 5(1), 19-47.
• Al, U., Soydal, İ. ve Yalçın, H. (2010). Bibliyometrik Özellikleri Açısından Bilig’in Değerlendirilmesi. Bilig, 55(2010), 1-20.
• Åström, F. (2002). Visualizing library and information science concept spaces through keyword and citation based maps and clusters. H. Bruce, R. Fidel, P. Ingwersen, & P. Vakkari (Eds.), Emerging frameworks and methods: CoLIS4 içinde (pp. 185–197). Westport, CT: Libraries Unlimited.
• Åström, F. (2007). Changes in the LIS research front: time-sliced cocitation analyses of LIS journal articles, 1990–2004. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 58(7), 947–957.
• Bayram, Ö. G. (1998). Atıf verisi (citation data) ve enformetrik yasalar: Türk kütüphanecilik literatüründeki doktora tezleri üzerinde bir uygulama. Türk Kütüphaneciliği, 12(1), 21-32.
• Bayram, Ö. ve Zan B. U. (2015). Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü'nde Yürütülen Lisans Üstü Tezlerin Bibliyometrik Analizi. İçinde Ankara Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü 60.Yıl Armağan Kitabı, Editör:Nevzat Özel, Neslihan Er Koçoğlu, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.
• Birinci, H. G. (2008). Turkish Journal of Chemistry’nin bibliyometrik analizi. Bilgi Dünyası, 9(2), 348-369.
• Boyack, K. W. ve Klavans, R. (2010). Co-citation analysis, bibliographic coupling, and direct citation: Which citation approach represents the research front most accurately? Journal of the American Society for Information Science and Technology, 61(12), 2389–2404.
• Chang, Y. W., Huang, M. H. ve Lin, C. W. (2015). Evolution of research subjects in library and information science based on keyword, bibliographical coupling, and co-citation analyses. Scientometrics, 105(3), 2071-2087.
• Çiçek, D. ve Kozak, N. (2012). Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi’nde yayımlanan hakem denetimli makalelerin bibliyometrik profili. Türk Kütüphaneciliği, 26(4), 734-756.
• Debackere, K. ve Glänzel, W. (2004). Using a bibliometric approach to support research policy making: The case of the Flemish BOF-key. Scientometrics, 59(2), 253-276.
• De-Moya-Anegὁn, F., Jimenez-Contreras, E. ve De La Moneda Corrochano, M. (1998). Research fronts in library and information science in Spain. Scientometrics, 42(2), 229–246.
• Düzyol, G. (2011). Türkiye kütüphanecilik ve bilgibilim literatürünün entellektüel haritasının çıkarılması: Bir yazar ortak atıf analizi çalışması. Yayımlanmamış Yüksel Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Garfield, E. (1965). Can citation indexing be automated? M.E. Stevens, ve diğerleri (Ed.). Statistical Association Methods for Mechanized Documentation (Nbs Misc. Pub. 269) içinde (s.189). Washington, D.C.: National Bureau of Standards.
• Garfield, E., Pudovkin, A. I. ve Istomin, V. S. (2003).Why do we need algorithmic historiography?.Journal of the American Society for Information Science and Technology 54(5), 400-412.
• Gholipour, J. (2012). İran Tebriz Üniversitesinde Temel Bilimler Bölümleri Tarafından Hazırlanan Tezlere Yönelik Bir Atıf Analizi. Bilgi Dünyası, 13(1), 182-193.
• Gökkurt, Ö. (1997). Atıf indeksi ve atıf analizi: Enformetrik bir model çalışması. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Huang, M. H. ve Chang, C. P. (2015). A comparative study on detecting research fronts in the organic light-emitting diode (OLED) field using bibliographic coupling and co-citation. Scientometrics, 102(3), 2041-2057.
• Jarneving, B. (2005). A comparison of two bibliometric methods for mapping of the research front. Scientometrics, 65(2), 245–263
• Kessler, M. M. (1963). Bibliographic coupling between scientific papers. American Documentation, 14(1), 10-25
• Ma, R. (2012). Author bibliographic coupling analysis: A test based on a Chinese academic database. Journal of Informetrics, 6(4), 532–542.
• Ma, R., Dai, Q., Ni, C. ve Li, X. (2009). An author co-citation analysis of information science in China with Chinese google scholar search engine, 2004–2006. Scientometrics, 81(1), 33–46.
• Marshakova, I. V. (1973). A system of document connections based on references. Scientific and Technical Information Serial of VINITI, 6, 3–8.
• Martins, B. (2011). Co-citation. 1 Haziran 2016 tarihinde http://webla.sourceforge.net/javadocs/pt/tumba/links/CoCitation.html adresinden erişilmiştir.
• McBurney, M. K. ve Novak, P. L. (2002). What is bibliometrics and why should you care? Proceedings of the Professional Communication Conference 17-20 Sept. 2002. içinde (ss. 108– 114). Portland.
• Persson, O. (1994). The intellectual base and research fronts of 1986–1990. Journal of the American Society for Information Science, 45(1), 31–38.
• Polat, C., Sağlam, M. ve Sarı, T. (2013). Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi’nin bibliyometrik analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(2), 273-288.
• Price, D. (1965). Networks of scientific papers. Science, 149, 510-515.
• Pritchard, A. (1969). Statistical bibliography or bibliometrics. Journal of Documentation, 25 (4), 348-349.
• Qiu, J. P., Dong, K. ve Yu, H. Q. (2014). Comparative study on structure and correlation among author cooccurrence networks in bibliometrics. Scientometrics, 101(2), 1345–1360.
• Rehn, C., Gornitzki, C., Larsson, A. ve Wadskog, D. (2014). Bibliometric handbook for Karolinska Institutet. Karolinska Institutet University Library Publications.
• Sharabchiev, J. T. (1989). Cluster analysis of bibliographic references as a scientometrics method. Scientometrics, 15(1/2), 127–137.
• Shibata, N., Kajikawa, Y., Takeda, Y. ve Matsushima, K. (2009). Comparative study on methods of detecting research fronts using different types of citation. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 60(3), 571–580.
• Shibata, N., Kajikawa, Y., Takeda, Y. ve Matsushima, K. (2008). Detecting emerging research fronts based on topological measures in citation networks of scientific publications. Technovation, 28(11), 758–775.
• Small, H. (1973). Co‐citation in the scientific literature: A new measure of the relationship between two documents. Journal of the American Society for information Science, 24(4), 265-269.
• Small, H. (1997). Update on science mapping: Creating large document spaces. Scientometrics, 38(2), 275-293.
• Taşkın, Z. ve Çakmak, T. (2010). Başlangıcından bugüne Bilgi Dünyası Dergisi'nin bibliyometrik profili. Bilgi Dünyası, 11(2), 332-348.
• Uçak, N. Ö. ve Al, U. (2008). Sosyal bilimler tezlerinin atıf özellikleri. Edebiyat Fakültesi Dergisi, 25(2), 223-240.
• Uçak, N. Ö. ve Al, U. (2009). Bilimsel iletişimin zamana göre değişimi: Bir atıf analizi çalışması. Bilgi Dünyası, 10(1), 1-22.
• Van Eck, N. J. (2011). Methodological advances in bibliometric mapping of science. Doctoral dissertation, Erasmus Research Institute of Management (ERIM)).
• Van Eck, N. J. ve Waltman, L. (2014). CitNetExplorer: A new software tool for analyzing and visualizing citation networks. Journal of Informetrics, 8(4), 802-823.
• Van Eck, N. J. ve Waltman, L. (2015). VOSviewer manual. Leiden: Univeristeit Leiden.
• Yalçın, H. (2010). Millî Folklor dergisinin bibliyometrik profili (2007-2009). Millî Folklor, 22(85), 205-211.
• Zan, B. U. (2013). ULAKBİM Sosyal ve Beşeri Bilimler Veritabanında indekslenen Çankırı Karatekin Üniversitesi yayınları analizi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 227-238.
• Zhao, D. ve Strotmann, A. (2008). Evolution of research activities and intellectual influences in information science 1996–2005: Introducing author bibliographic coupling analysis. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 59(13), 2070–2086.