An Essay on Expression of Arabıc Origin Fossil Measure and Quantity Used in Turkey Turkish

Yıl 2019, Cilt: 14 Sayı: 2, 826 - 836, 31.12.2019

Hüseyin Gökçe

Öz

Some words in languages ​​gain new meanings over time, some words are derived
and some words also fall out of use. Some of these words that have fallen out
of use can live in stereotypes. Such words are called fossilezed forms. There
are words that exist in Turkish as fossils too. In this study, the quantity and
measure expressions of Arabic which existed as a fossil in Turkish were
examined. In the introduction part of the study, Firstly explanations about the
term fossil have been given,  In addetion
by mentioning the differences between the fossil words and archaic elements
,  It has referred to studies on both
subjects in Turkey. Later, six words indicating the Arabic fossil quantity and
measure were examined by making use of Turkish National Corpus Data. Finally,
in the conclusion part of the study, a statistical form has been formed and
evaluated.

Türkiye Türkçesinde Kullanılan Arapça Kökenli Fosil Ölçü ve Miktar İfadeleri Üzerine Bir Deneme

Öz

Dillerde zaman içerisinde bazı sözcükler yeni
anlamlar kazanır, bazı sözcükler türetilir ve bazı sözcükler de kullanımdan
düşer. Kullanımdan düşen bu sözcüklerin bir kısmı kalıplaşmış söz birlikleri
içerisinde varlığını sürdürebilir. Bu tür sözcükler fosil sözcükler olarak
adlandırılır. Türkiye Türkçesinde de fosil olarak varlığını sürdüren sözcükler
mevcuttur. Bu çalışma içerisinde Türkiye Türkçesinde fosil olarak varlığını
sürdüren Arapça kökenli miktar ve ölçü ifadeleri incelenmiştir.  Çalışmanın giriş bölümünde öncelikle fosil
yapı terimi hakkında açıklamalar yapılmış, fosil sözcükler ile arkaik ögeler arasındaki
farklardan bahsedilerek, her iki konu ile ilgi Türkiye’de yapılan çalışmalara
değinilmiştir.  Daha sonra Arapça fosil
miktar ve ölçü belirten altı sözcük, Türkçe Ulusal Derlem Verilerinden faydalanarak
incelenmiştir. Son olarak çalışmanın sonuç bölümünde bu sözcükler ile ilgili
istatiksel bir şekil oluşturulmuş ve değerlendirme yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Fosil Yapı, Arapça, Ölçü ve Miktar, Kalıplaşmış Söz

Kaynakça

• Akyalçın N. (2007), Türkçe İkilemeler Sözlüğü, Ankara: Anı Yayıncılık.Ayverdi, İ. (2010), Misalli Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul: Kubbealtı.Bilgin, A. (2017), Nigârî Dîvânı, Kültür Eserleri Dizisi- 482, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.Coffey, S. (2013), “Lexical Fossils in Present-Day English: Describing and Delimiting the Phenomenon. In R. W. McConchie et al.”, (Ed.), Selected Proceedings of the 2002 Symposium on New Approaches in English Historical Lexis, 47-53.Çağbayır, Y. (2007), Ötüken Türkçe Sözlük, İstanbul: Ötüken Yayınları.Çolak G. (2017), Türkçede Fosil Kelimeler, İstanbul: Bilge Kültür Sanat.Durgut, H. (2004), “Türkiye Türkçesinde İkilemelerde Kalan Arkaik Kelimeler”, V. Uluslararası Türk Dil Kurultayı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.İmer, K., Kocaman A., Özsoy, A. S. (2011), Dilbilim Sözlüğü, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.İsi, H. (2018), “Kelile ve Dimne’de Arkaik (Eskicil) Ögeler”, Dede Korkut Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 7:16, 56-89.Karaağaç, G. (2013), Dil Bilimi Terimleri Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Korkmaz, Z. (2010), Gramer Terimleri Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Küçük, S. (2014), “Seyyad Hamza’nın Yusuf u Zeliha’sındaki Arkaik Unsurlar”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 52: 1-25.Macit, M.(2017), Nedîm Dîvânı, Kültür Eserleri Dizisi- 511, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.Ölmez, M. (2003), “Çağataycadaki Eskicil Öğeler Üzerine”, Mustafa Canpolat Armağanı, (Haz. Aysu Ata ve Mehmet Ölmez), 135-142.Pala, İ. (2015), İki Dirhem Bir Çekirdek, İstanbul: Kapı Yayınları.Şahiner, E. (2018), “Türkçe Fiillerde Canlandırılmış Fosil İsim Tabanları” Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5:9, 1-11.Şen, S. (2005), “Standart Türkiye Türkçesinde İkilemelerle Yaşayan Tarihi Sözcükler”, Şinasi Tekin Ansına Uygurlardan Osmanlıya, 685-704, İstanbul: Simurg YayınlarıŞen, S. (2008), “Standart Türkiye Türkçesinde Deyimlerle Yaşayan Tarihi Sözcükler”, Türk Dili Dergisi, XCVI: 681, 255-263.Taş, İ. (2015), Süheyl ü Nev-bahardaki Eskicil Öğeler, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Topaloğlu, A. (1989), Dil Bilgisi Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Ötüken Yayınları.Tuna, O. N. (1983), “Türkçenin Sayıca Eş Heceli İkilemelerinde Sıralama Kuralları ve Tabiî Bir Ünsüz Dizisi”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı- Belleten, 1983: 33, 163-228.Türk Dil Kurumu (2009), Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Türk Dil Kurumu (2011), Türkçe Sözlük, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Türk, V. (2009), “Türkülerde Eski (Arkaik) Sözler”, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Dergisi, 4:8, 83-88.Üşenmez, E. (2014), Eski Anadolu Türkçesinde Arkaik (Eski) Öğeler, İstanbul: Akademik Kitaplar.Vardar, B. (2007), Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Multilingual Yayınları.Yurtbaşı, M. (2013), Sınıflandırılmış Deyimler Sözlüğü, İstanbul: Excellence Publishing.Yüce, N. (1998), “İkilemelerde İlginç Problemler”, Bahşı Ögdisi 60. Doğum Yılı Dolayısıyla Klaus Röhrborn Armağanı, Freiburg-İstanbul: Türk Dili Araştırmaları Dizisi, Türk Dil Kurumu Yayınları.