YABANCI DİL OLARAK TÜRKÇE ÖĞRETİMİ C1 DÜZEYİ HİKÂYE SETİNİN ÇEŞİTLİ ÖLÇÜTLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2020, Sayı: 2020 Sonbahar Özel Sayı I/I, 77 - 92, 23.10.2020

Umut Başar , Ezgi İnal

Öz

Günümüzde artan bir yoğunlukla, yetişkinlerin yanı sıra çocuklar da yabancı/ikinci dil olarak Türkçe öğrenmektedir. Bu kapsamda araştırmacılar tarafından öğrenmeyi pekiştirme amacıyla ders kitabı dışında kurgu metinler de oluşturulduğu yani çocuklara Türkçe öğretmek üzere hikâye kitaplarının kaleme alındığı görülmektedir. Söz konusu hikâye kitapları arasında Türkiye Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı GENÇDES projeleri kapsamında 14 yaş ve üzeri mülteci çocuklar için hazırlanan “Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Hikâye Seti” de yer almaktadır. Bu araştırmanın amacı, adı geçen hikâye setinde C1 seviyesindeki beş hikâye kitabının çocuk kitapları değerlendirme ölçütleri çerçevesinde incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda nitel araştırma modeliyle yapılandırılan bu çalışmada, veriler içerik çözümlemesiyle incelenmiştir. Verilen çözümlenmesinde Sever (2018) tarafından geliştirilen “Çocuklara Seslenen Yazınsal ya da Öğretici Kitapları Değerlendirme Ölçeği”nden yararlanılmış, ölçek yabancı çocuklara Türkçe öğretimi konusu ekseninde yapılandırılmıştır. İnceleme sonucunda araştırmaya konu olan hikâye kitaplarının; araştırmacılar tarafından tasarım özelikleri ve resimler, konu ve kurgu, eğitsel ilkeler, dil ve anlatım ile yabancı dil öğretim ilkeleri bağlamında kısmen yeterli olduğu belirlenmiştir. Kitapların karakter ve kahraman geliştirme açısından ise yetersiz olduğu görülmektedir. Sonuçlardan hareketle bu çalışmada bazı öneriler sunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Çocuk Kitapları, Yabancılara Türkçe Öğretimi, Edebi Metin, Değerlendirme Ölçütleri

EXAMINATION OF THE C1 LEVEL STORY SET OF TURKISH TEACHING AS A FOREIGN LANGUAGE IN TERMS OF VARIOUS CRITERIA

Öz

Today, with an increasing density, children as well as adults learn Turkish as foreign/second language. In this context, it is seen that fictional texts are created by researchers to strenghten the learning process; meaning that in addition to text books, storybooks are also written by the researchers to teach Turkish to children. The storybooks in question include the "Turkish Teaching As a Foreign Language Story Set" prepared for refugee children aged 14 years and over, within the scope of GENCDES projects of the Ministry of Culture of the Republic of Turkey. The purpose of this research is to examine five storybooks at C1 level in the above-mentioned storyset within the framework of evaluation criteria of children's books. In this study, which is configured with qualitative research model for this purpose, the data was examined through content analysis. The "Scale of Evaluating Literary Text or Instructive Books Addressing for Children" developed by Sever (2018) was used in the analysis of the data, and the scale is structured on the axis of teaching Turkish to foreign children. As a result of the review, the storybooks that subjected to the research were found by researchers to be partially adequate within the context of design features and paintings, subjects and fiction, educational principles, language and expression and foreign language teaching principles. It is seen that the books are insufficient in terms of character and hero development. Based on the results, some recommendations are presented in this study.

Anahtar Kelimeler

Children's Books, Turkish Teaching to Foreigners, Literary Text, Evaluation Criteria

Kaynakça

• Akyüz, M. (2014, Kasım). Muzaffer İzgü'nün Çocuk Edebiyatının Temel İlkeri Açısından İncelenmesi. Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Alyılmaz, S., & Şengül, K. (2017). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Dil Öğrenme Stratejileri. İstanbul: Kesit yayınları. Arkılıç Songören, S. (2011). Yabancı Dil Öğretiminde Çocuk Edebiyatı. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 1725-1730.
• Avrupa Konseyi Modern Diller Bölümü(2013). Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi (2. Baskı), https://www.telc.net/fileadmin/user_upload/Publikationen/Diller_iain_Avrupa_Ortak_oneriler_AEeraevesi.pdf, Erişim Tarihi: 2.6.2020.
• Aytaş, G., & Yalçın, A. (2016). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Barrett, D. E. (2020). The Three Stages of Adolescence. The High School Journal, 79(4), 333-339.
• Canlı, S. (2015). Türkçe Ders Kitaplarına Seçilecek Metinlerin Belirlenmesinde Çocuğa Görelik İlkesi. Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 1(26), 98-123.
• Daşdemir, İ. (2019). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (2. Baskı). Nobel Yayıncılık, Ankara.
• Dilidüzgün, S. (2018). Çağdaş Çocuk Yazını. İzmir : TUDEM Yayınları.
• Gültekin, İ., Kalfa, M. vd. (2015), Yedi İklim Türkçe, (Editör Erol Barın, vd.) Ankara: Yunus Emre Enstitüsü Yayınları.
• Gün, M., & Şimşek, R. (2017). Analyzing of Story Books Used in Turkish Teaching to Foreigners: A1-A2 Story Books of Yunus Emre Institute Sample. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 5(3), 502-517.
• Işıtan, S. (2016). Özel Amaçla Yazılmış Çocuk Kitapları. Turkish Studies, 11(4), 471-492.
• İşeri, K. (2003). Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinler için Çizilen Resimlerin İncelenmesi. Cumhuriyetimizin 80. Yılında Türkçemiz içinde. Ankara: Anaçev Yayını. (s. 69-92).
• Jan, I. (1968, Mart). Çocuk Edebiyatı Üzerine. (B. Onur, Çevirmen) Fransa: l'Éducation, le monde de.
• Karadeniz, E. (2019). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Behiç Ak'ın Çocuk Hikayelerinin Çocuk Edebiyatının Temel Öğeleri Açısından İncelenmesi . Sakarya: Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Ensntitüsü.
• Karasar, N. (2019). Bilimsel Araştırma Yöntemi (İkinci Yazım 34. Basım), Nobel Yayıncılık: Ankara.
• Karatay, H. (2011). Çocuk Edebiyatı Metinlerinde Bulunması Gereken Özellikler. T. Şimşek (Dü.) içinde, Kuramdan Uygulamaya Çocuk Edebiyatı El Kitabı (s. 77-125). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Lenneberg, E. H. (1967). Biological Foundations of Language. New York: Wiley.
• Lüle Mert, E. (2016). Çocuk Edebiyatı Eleştirisinin Türkçe Öğretmen Adaylarının Çocuk Kitaplarını Gelişim Düzeylerine Göre Ayrıştırma Becerisine Etkisi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 1252-1274.
• Mert, O., Albayrak, F., & Serin, N. (2013). Çeviri Çocuk Kitaplarının Kültür Aktarımı Açısından İncelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(3), 58-73.
• Mertaş, M. A. (2019). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Seza Kutlar Alsoy'un Çocuk Romanlarının Çocuk Edebiyatı Ölçütlerine Göre İncelenmesi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Mülteciler Derneği (2020). Türkiye’deki Suriyeli Sayısı Mayıs 2020, https://multeciler.org.tr/turkiyedeki-suriyeli-sayisi/, Erişim Tarihi: 31.05.2020.
• Özkan, N. (2001, Haziran). Çocuk Kitaplarında Dil Sorunu. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Santrock, J. W. (2014). Yaşam Boyu Gelişim. (G. Yüksel, Dü.) Ankara: Nobel Yayınları.
• Sever, S. (2000). “Çocuk Kitaplarında Dilsel ve Görsel Duyarlık”, I. Ulusal Çocuk Kitapları Sempozyumu: Sorunlar ve Çözüm Yolları (Yay. Haz.: S. Sever). Ankara: AÜ Eğitim Bilimleri Fakültesi ve Tömer Dil Öğretim Merkezi Yayını.
• Sever, S. (2018). Sanatsal Uyaranlarla Dil Öğretimi. İzmir: Tudem Yayınları.
• Shatzer, J. (2008). Picture Book Power: Connecting Children’s Literature and Mathematics. The Reading Teacher, 61(8), 649-653.
• Stern, H. H. (2003). Fundamental Concepts of Language Teaching. Oxford: Oxford University Press.
• Şirin, M. N. (2016). Edebiyat ve Çocuk Edebiyatı, Edebiyatın Amacı ve İşlevi. Türk Dili , 12-31.
• Temizyürek, F. (2003). Türkçe Öğretiminde Çocuk Edebiyatının Önemi. TÜBAR(13), 161-167.
• UNICEF. (2020, 06 10). Çocuk Haklarına Dair Sözleşme. www.unicef.org: https://www.unicef.org/turkey/%C3%A7ocuk-haklar%C4%B1na-dair-s%C3%B6zle%C5%9Fme adresinden alınmıştır.
• Yıldırım, A. (2015). Gelişim ve Öğrenme Psikolojisi. Konya: Çizgi Yayınevi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (1999). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yıldırım, E. (2019). Doktora Tezi. Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Klasiklerinin Yazınsal Kurgu Açısından İncelenmesi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yıldırır Kaldırım, A. (2019). Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarındaki Edebi Metinlerin Çocuk Edebiyatı Ölçütlerine Göre Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Zengin, N. (2000). Doktora tezi. Gençlik Edebiyatı ve Eğitim Değerleri Açısından Mustafa Necati Sepetçioğlu'nun Dünkü Türkiye Dizisindeki Tarihi Romanlarının İncelenmesi. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gazioğlu, G. (2015). İlk Gençlik Edebiyatı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.