YABANCILARA TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE HALKBİLİMSEL UNSURLARIN KULLANIMI

Yıl 2020, Sayı: 2020 Sonbahar Özel Sayı I/I, 12 - 21, 23.10.2020

Azem Sevindik

Öz

İş, meslek, eğitim, evlilik ya da ilgi gibi durumlarda, yabancı dilin öğrenilmesi/öğretimi kimi insanlar için bir zorunluluk olarak ortaya çıkar. Hem Türkiye’de hem de yurtdışında gerçekleştirilen yabancılara Türkçenin öğretiminin, Türk kültür hinterlandı, Türk kültürlü halkların talepleri ve Türk dizileri ile yaygınlık kazanan ve henüz gelişmekte olan çok yeni ve önemli bir alan olduğu görülmektedir. Türkçeyi yeterli düzeyde edinme, Türk üniversite sistemine ve yaşam biçimine entegre olma, edinilmiş dilin yüksek öğrenim seviyesine uygun olup olmaması, dilin öğretim yöntemleri, biçimleri ve stratejileri gibi daha pek çok yeni araştırma alanları Türkiye’de akademik camiada bu alana karşı dikkatleri artırmıştır. Bu bağlamda kültür, dil ve gramer kurallarının daha eğlenceli bir biçimde zihinlere kodlanabilmesi sebebiyle Türkçe öğretimi kitaplarında yoğun bir biçimde kullanıldığı anlaşılan Türk halkbilimi unsurları, bu çalışmada örnek olarak seçilen bir yayın üzerinden ele alınmış; sonuçta yabancılara Türkçe öğretimi için hazırlanmış bu eğitim setinde masal, atasözü, fıkra, tekerleme, bilmece, geleneksel Türk tiyatrosu, oyun ve karikatürlerin yaygın olarak kullanıldığı tespit edilmiştir. Yine araştırmada örnek olarak seçilen İstanbul Yabancılar İçin Türkçe Öğretimi setinde “öğretmen”, “öğrenci” ve “çalışma” kitaplarının okuma, yazma, dinleme ve konuşma bölümlerinde halkbilimi unsurlarının; duyulan geçmiş zamanın öğretimi, sınıf içerisinde yarışma havasının oluşturulması, motivasyonun artırılması veya diri tutulması, dil öğretiminin eğlenceli bir şekilde öğretilmesi, dilin ses ve ritim özellikleriyle birlikte öğretiminin gerçekleştirilmesi için bilinçli olarak tercih edildiği anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

yabancılar için Türkçe, dil, halkbilimi, öğretim, kalıp ifadeler

Kaynakça

• Abrahams, R.; Dyndes, A. (2007), “Bilmeceler”, (Çev. E. Metin), Milli Folklor, 73: 118-126.
• Aristoteles (2017), Poetika Şiir Sanatı Üzerine, (Çev. A. Çokona ve Ö. Aygün), İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Akkaya, A. (2013), “Yabancılara Türkçe Öğretimi Kapsamında Fıkralar: Nasreddin Hoca Fıkraları”, Milli Folklor, 100: 171-181.
• And, M. (1985), Geleneksel Türk Tiyatrosu Köylü Ve Halk Tiyatrosu Gelenekleri, İstanbul: İnkılâp Yayınları. And, M. (2012), Oyun Ve Bügü Türk Kültüründe Oyun Kavramı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• And, M. (2017), Başlangıcından 1983’e Türk Tiyatro Tarihi, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ayhan, M. S.; Arslan, M. (2014), “Edebî Metin Olarak Masalların Yabancılara Türkçe Öğretiminde Dilsel Ve Kişisel Becerilerin Gelişimine Etkisi”, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2: 543-559.
• Başgöz, İ. (2006), “Atasözleri Hakkında Atasözleri ya da Atasözlerinin Toplumsal Anlamı”, (Çev. N. Tuhfe Toçoğlu), Millî Folklor, 70: 85-91.
• Boratav, P. N. (2015a), 100 soruda Türk Halk Edebiyatı, Ankara: Bilgesu Yayınları.
• Boratav, P. N. (2015b), Halk Hikâyeleri Ve Halk Hikâyeciliği, Ankara: Bilgesu Yayıncılık.
• Bölükbaş, F. vd. (2015a), İstanbul Yabancılar İçin Türkçe Ders Kitabı A2, İstanbul: Kültür Sanat Basımevi.
• Bölükbaş, F. vd. (2015b), İstanbul Yabancılar İçin Türkçe Ders Kitabı B1, İstanbul: Kültür Sanat Basımevi. Bölükbaş, F. vd. (2015c), İstanbul Yabancılar İçin Türkçe Ders Kitabı B2, İstanbul: Kültür Sanat Basımevi.
• Bölükbaş, F. vd. (2015d), İstanbul Yabancılar İçin Türkçe Ders Kitabı C1+, İstanbul: Kültür Sanat Basımevi.
• Burke, P. (2008), Kültür Tarihi, (Çev. M. Tunçay), İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Çobanoğlu, Ö. (2004), Türk Dünyası Ortak Atasözleri Sözlüğü, Ankara: ARMA Turizm Organizasyon Yayınları.
• Çobanoğlu, Ö. (2005), Halkbilimi Kuramları Ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Durmuş, M. (2013), Yabancılara Türkçe Öğretimi, Ankara: Grafiker Yayınları.
• Dundes, A. (2005), “Folklor nedir?”, (Çev. G. Aydın), Millî Folklor, 65: 127-129. Göçer, A.; Moğul, S. (2011), “Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi İle İlgili Çalışmalara Genel Bir Bakış”, Turkish Studies, 6(3): 797-810.
• Kalfa, M. (2013), “Yabancılara Türkçe Öğretiminde Sözlü Kültür Unsurlarının Kullanımı”, Milli Folklor, 97: 167-177.
• Kayadibi, F. (2008), “Kaşgarlı Mahmud Ve Divan-ı Lügati’t-Türk’te Eğitim İle İlgili Kavramlar”, İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18.
• Kıran, Z.; Eziler Kıran, A. (2006), Dilbilimine Giriş, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Kudret, C. (1968), Karagöz, C. I., İstanbul: Bilgi Yayınları.
• Thomsen, V. (2011), Orhon Yazıtları Araştırmaları, (Çev. V. Köken), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Oğuz, M. Ö. vd. (2005), Türk Halk Edebiyatı El Kitabı, Ankara: Grafiker Yayınları.
• Okur, A.; Keskin, F. (2013), “Yabancılara Türkçe Öğretiminde Kültürel Ögelerin Aktarımı: İstanbul Yabancılar İçin Türkçe Öğretim Seti Örneği”, International Journal of Social Science, 6: 1619-1640.
• Özdemir, N. (2005), Cumhuriyet Dönemi Türk Eğlence Kültürü, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Özdemir, N. (2008a), Medya Kültür Ve Edebiyat, Ankara: Geleneksel Yayınları.
• Özdemir, N. (2008b), “Kültürel ekonomik imge olarak Nasreddin Hoca”, Millî Folklor, 77: 11-20.
• Özdemir, N. (2010), “Mizah, Eleştirel Düşünce Ve Bilgelik: Nasreddin Hoca”, Millî Folklor, 87: 27-40.
• Özkan, E. (2017), “Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Ders Kitaplarında Türk Kültür Ögeleri Olarak Atasözleri Ve Deyimler”, Journal of Social And Humanities Sciences Research (JSHSR), 10: 295-300.
• Uğurlu, E. K. (2014), “Kültürel Bellek Aktarıcısı Olarak Ninni”, Millî Folklor, 102: 43-52.
• Örge Yaşar, F. (2010), “Mizahta Uyumsuzluk Kuramı Bağlamında Tekerlemeler”, Zeitschrift für die Weit der Türken, 2: 49-57. Yıldırım, D. (2016), Türk Edebiyatında Bektaşi Fıkraları, Ankara: Akçağ Yayınları.