CEBEL-İ BEREKET SANCAK MERKEZİNİN ERZİN’DEN OSMANİYE’YE TAŞINMASINA YAPILAN İTİRAZLAR

Yıl 2020, Sayı: 2020 Sonbahar Özel Sayı I/I, 149 - 159, 23.10.2020

Mikail Kolutek

Öz

Merkezinde insan olan yerel tarih araştırmaları belirli bir bölgede meydana gelen gelişmeleri ve bu gelişmelerin bölge halkı üzerindeki etkilerine odaklanmaktadır. Cebel-i Bereket sancağı merkezi olan bölgelerde yaşanan gelişmeleri ele alan bu makale bir yerel tarih araştırmasıdır. 1879’da Cebel-i Bereket Sancak merkezi olan Yarpuz Kasabası, çeşitli nedenlerden dolayı bir sancak merkezinden beklenen gelişmeyi sağlayamamış, buna bağlı olarak da önemini de kaybetmiştir. Bundan dolayı üzerine sancak merkezi 24 Ekim 1906 tarihinde Erzin kasabasına taşınmış fakat burada da uzun süre kalamamıştır. Sancak merkezi, 22 Aralık 1909 tarihinde imzalanan padişah iradesiyle Osmaniye Kasabası’na nakledilmiştir. Nakille ilgili verilen karar Erzin kasabası sakinleri tarafından haber alınınca bu durum halkın tepkisini çekmiştir. Erzinliler yaşanan bu durum karşısında, devlet kademelerine çeşitli müracaatlar yaparak karardan vazgeçilmesini istemişlerdir.
Çalışma sancak merkezi değişiminin Erzin halkında ne gibi etkiler yarattığını irdelemektedir. Bu bağlamda halktan bir grubun devlet kademelerine yaptığı başvurular değerlendirilmiştir. Cebel-i Bereket Sancağı merkezinin Yarpuz’a taşınması ile Osmaniye kasabasına taşınması kararının alınması sonrasında yaşanan gelişmeleri kapsamaktadır. Bölgeyle ilgili telif ve tetkik eserler, arşiv vesikaları, makalenin kaynaklarını teşkil etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sancak, Osmaniye, Erzin, Cebel-i Bereket

Kaynakça

• Adana Vilayet Salnamesi, H. 1294 (M.1878-1879), Matbaa-i Vilayet-i Adana.
• Adana Vilayet Salnamesi, H. 1318 (M.1900/1901), Matbaa-i Vilayet-i Adana.
• Adana Vilayet Salnamesi, H. 1320 (M.1902), Matbaa-i Vilayet-i Adana.
• Cevdet Paşa. (1991), Tezâkir, Yay. Cavid Baysun, 4, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
• Devellioğlu, F. (2005), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Aydın Kitabevi, Ankara.
• Falay, Nihat. (1995), “19. Yüzyılda Osmaniye’nin Sosyo-Ekonomik Yapısı”, Tarih İçinde Bütün Yönleriyle Osmaniye I. Sempozyumu (15-18 Kasım 1993), Osmaniye. 19-29.
• Halaçoğlu, Y. (1973), “Fırka-i İslahiye ve Yapmış Olduğu İskân”, Tarih Dergisi, 27, İstanbul. 1-20.
• Halaçoğlu, Y. (1993), “Cebel-i Bereket”, TDV İslam Ansiklopedisi, 7, İstanbul, 185-186.
• Karaboran, H. Hilmi. (1995), “Osmaniye’nin Kuruluşu ve Gelişmesi”, Tarih İçinde Bütün Yönleriyle Osmaniye I. Sempozyumu (15-18 Kasım 1993), Osmaniye. 614-681.
• Kurt, Yılmaz. (2007), “Osmaniye”, TDV İslam Ansiklopedisi, 33, İstanbul. 478-480.
• Sansar, M. Fatih. (2006), Fırka-i İslâhiye ve Osmaniye (Cebel-i Bereket), Osmaniye Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Kültür Eserleri Dizisi No: 2, Osmaniye.
• Terzi, M. A.; Ergün, A. (2013), Kınık’tan Kıyı’ya Osmanlı Belgelerinde Osmaniye, Osmaniye Belediyesi Kültür Yayınları No: 9, Osmaniye.
• Yavuz, N. (2012), “Fırka-i İslâhiye Ordusunun Özellikleri ve Faaliyetleri”, Gazi Akademik Bakış, 5:10, Ankara. 113-127.
• Yurtsever, Cezmi. (1995), “Sancaktan Eyalete Cebel-i Bereket”, Tarih İçinde Bütün Yönleriyle Osmaniye I. Sempozyumu (15-18 Kasım 1993), Osmaniye. 71-76.