ABDÜRREŞİD İBRAHİM’İN JAPONYA’DA HIRİSTİYAN MİSYONERLİĞİ KARŞISINDAKİ TUTUMU

Yıl 2020, Sayı: 2020 Sonbahar Özel Sayı I/I, 188 - 197, 23.10.2020

Hasan Barlak

Öz

Japonya, 19. yüzyılın özellikle ikinci yarısından itibaren misyonerlerin aktif bir şekilde faaliyet gösterdikleri ülkeler arasındadır. Batılı devletlerin ve Hıristiyan kiliselerin desteklediği bu faaliyetlerin tahlilinde 20. yüzyıl başlarında bu ülkeyi ziyaret eden Türk/Tatar aktivist Abdürreşid İbrahim’in izlenimlerinin ayrı bir yeri vardır. Abdürreşid İbrahim Japonya’da bulunduğu aylarda saygın Japon dostları ile Şark birliği düşüncesini konuşmuş ve onlara İslam dini hakkında bilgiler vermiştir. Bunun yanında Hıristiyan misyonerlerin çalışmalarını inceleyerek diyalog kurduğu Japonlarla misyonerlerin faaliyetleri üzerine mütalaalarda bulunmuştur. Abdürreşid İbrahim misyonerlerin çalışmalarını samimi bulmamıştır. Onların din telkinini siyasi, iktisadi ve sosyal sebeplerle ilişkili görmüştür. Ayrıca Hıristiyanlığın Japon toplumunu ihya edemeyeceğini, aksine onlara zarar vereceğini savunmuştur. İlişkisi olduğu Japonlar da onunla benzer fikirleri paylaşmışlardır. Abdürreşid İbrahim milletçe sahip oldukları özelliklerden dolayı Japonların asıl olarak İslam’a yatkın oldukları kanaatinde idi. Hıristiyanlığın tahrif olmuş bir din olduğunu düşünmekten başka, misyonerlerin çalışma tarzından da rahatsızdı. O, Japonya’da özellikle İslam peygamberini hedef alan iddialar ve propagandalarla oluşturulmaya çalışılan Hz. Muhammed imajını düzeltmek için birtakım girişimlerde bulunmuştur. Japonya’da Hıristiyanlığın yayılışı ve Türk bir Müslüman aydının bu gelişmeler karşısındaki tutum ve yaklaşımı incelemeye değerdir. Ayrıca bu araştırma Osmanlı Devleti ile ilişkileri yakın bir dönemde başlayan ve bölgedeki siyasi dengelerin odağındaki ülkelerden biri olan Japonya’nın daha iyi tanınması bakımından mühimdir.

Anahtar Kelimeler

Abdürreşid İbrahim, Japonya, Meiji Restorasyonu, Hıristiyanlık, Misyonerlik

Teşekkür

Teşekkür eder, iyi çalışmalar dilerim.

ABDÜRREŞİD İBRAHİM’S ATTITUDE TOWARDS CHRISTIAN MISSIONERY ACTIVITIES IN JAPAN

Öz

Japan is one of the countries where missionaries have been active especially since the second half of the 19th century. The impressions of Turkish/Tatar activist Abdürreşid İbrahim, who visited this country at the beginning of the 20th century, have a special place in the analysis of these activities that have been supported by Western states and Christian churches. During the months Abdürreşid İbrahim was in Japan, he talked to his esteemed Japanese friends about the idea of Eastern unity and informed them about the religion of Islam. He also examined the work of Christian missionaries and discussed their activities with the Japanese with whom he established a dialogue. Abdürreşid İbrahim did not find the missionaries’ work sincere. He observed their religious indoctrination to be related to political, economic and social reasons. He also argued that Christianity could not revive Japanese society, but would harm them. The Japanese with whom he was associated shared similar ideas with him. Abdürreşid İbrahim was of the opinion that the Japanese were predominantly inclined to Islam due to their national characteristics. Other than considering Christianity to be a distorted religion, he was also uncomfortable with the way missionaries worked. He made attempts to correct the image of the Prophet Muhammad that was attempted to be created in Japan especially through claims and propaganda targeting the Islamic prophet. The spread of Christianity in Japan and the attitude and approach of a Turkish Muslim intellectual towards these developments are worth examining. This research is also important in terms of better recognition of Japan, one of the countries at the centre of the political balances in the region, whose relations with the Ottoman Empire had started recently.

Anahtar Kelimeler

Abdürreşid İbrahim, Japan, Meiji Restoration, Christianity, Missionary

Kaynakça

• Abdürreşid İbrahim (1328[1910/1911]), Âlem-i İslam ve Japonya’da İntişarı İslamiyet, c. I, İstanbul: Nâşiri Ebu’l-Ulâ ve Eşref Edib, Ahmed Sakî Bey Matbaası.
• Abdürreşid İbrahim (19 Receb 1327 [6 Ağustos 1909], 23 Temmuz [1]325), “Japonya Mektupları: 3 Beşaret-i Uzma”, Sırât-ı Müstakîm, Aded 48, c. II, s. 344-345.
• Abdürreşid İbrahim (1340), ed-Dînü’l-Fıtrî, İstanbul: Necm-i İstikbal Matbaası.
• Ahmet Rızâ Bey (2015), Batının Politik Ahlaksızlığı, çev. Ergun Göze, İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• Aksekili Ahmed Hamdi (1340-1342), Ahlak Dersleri, Ankara: Öğüd Matbaası.
• Alatlı, Alev (2019), “America the Beatiful” Fesüphanallah!, İstanbul: Turkuvaz Haberleşme ve Yayıncılık A.Ş. Aydın, Mahmut (2015), Ana Hatlarıyla Dinler Tarihi, İstanbul: Ensar Neşriyat Tic. A.Ş.
• Aydın, Mahmut (2001), Monologdan Diyaloğa Çağdaş Hıristiyan Düşüncesinde Hıristiyan-Müslüman Diyaloğu, Ankara: Ankara Okulu Yayınları.
• Craig, Albert M. (2011), The Heritage of Japanese Civilization, Boston, London, Tokyo vd: Prentice Hall. Deringil, Selim (2007), İktidarın Sembolleri ve İdeoloji II. Abdülhamid Dönemi (1876-1909), çev. Gül Çağalı Güven, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Diaconu, Radu & Tacet, Athena, “The Muslims of South Korea”, 15 Nov. 2017, https://www.aljazeera.com/indepth/inpictures/2017/11/muslims-south-korea-171114104611451.html, Erişim tarihi: 04.09.2020.
• Dündar, Ali Merthan (2006), Panislâmizm’den Büyük Asyacılığa Osmanlı İmparatorluğu, Japonya ve Orta Asya, İstanbul: Ötüken Neşriyat A.Ş. Esenbel, Selçuk (2012), Japon Modernleşmesi ve Osmanlı Japonya’nın Türk Dünyası ve İslam Politikaları, İstanbul: İletişim Yayınları. Findley, Carter Vaughn (2010), Turkey, Islam, Nationalism, and Modernity, New Haven & London: Yale University Press. Gündüz, Şinasi (2015), Hıristiyanlık, İstanbul: İSAM Yayınları.
• Gündüz, Şinasi (2009), Misyonerlik, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. Hamidullah, Muhammad (1992), The Battlefields of the Prophet Muhammad, New Delhi-110002: Kitab Bhavan. Hearn, Lafcadio (2016), Japonya, çev. Oğuz Adanır, Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/Nis%C3%A2-suresi/496/3-ayet-tefsiri, Erişim tarihi: 04.09.2020.
• Ion, Hamish (2012), “Japanese Evangelists, American Board Missionaries, and Protestant Growth in Early Meiji Japan: A Case Study of the Annaka Kyôkai”, The Role of the American Board in the World Bicentennial Reflections on the Organization’s Missionary Work 1810-2010, edited by Clifford Putney and Paul T. Burlin, Eugene, Oregon: Wipf & Stock.
• İbn Hişam (1990), es-Sîretu’n-Nebeviyye, c. IV, thk. Ömer Abdüsselâm Tedmürî, Beyrut: Dâru’l-Kitabi’l-Arabî.
• İbnü’l-Esir, Ebü’l-Hasen Ali b. Muhammed (2003), el-Kâmil fi’t-Tarih, c. IX, thk. Muhammed Yusuf ed-Dekâk, Beyrut: Dâru’l-Kutübi’l-İlmiyye. Karal, Enver Ziya (2011), Osmanlı Tarihi Birinci Meşrutiyet ve İstibdat Devirleri 1876-1907, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Kavas, Ahmet (2001), “Japonya”, TDV İslâm Ansiklopedisi (DİA), c. XXIII, İstanbul, s. 571-573. Komatsu, Kaori (1992), Ertuğrul Faciası Bir Dostluğun Doğuşu, Ankara: Turhan Kitabevi Yayınları.
• Küçük, Abdurrahman (2008), Misyonerlikten Diyaloğa Türkiye, Ankara: Aziz Andaç Yayınları. Lamartine, A. de (1855), Histoire de la Turquie, c. I, Paris: Libraires-Editeurs, Victor Lecou-Pagnerre. Lee, Cemil Hee-Soo (2001), “Japonya”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), c. XXIII, İstanbul, s. 570-571.
• Lee, Hee-Soo [Cemil] (1991), İslâm ve Türk Kültürünün Uzak Doğu’ya Yayılması, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. Lewis, Bernard (2007), Modern Türkiye’nin Doğuşu, çev. Metin Kıratlı, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Mason, R. H. P., Caiger, J. G. A (1997), History of Japan, Singapore: Tuttle Publishing. Mehmed Akif (1330[1912]), Safahat İkinci Kitap Süleymaniye Kürsüsünde, Sebîlürreşad Kütüphanesi: 1.
• Meriç, Cemil (2014), Umrandan Uygarlığa, Yay. Haz. Mahmut Ali Meriç, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Meyer, Milton W. (2019), Japonya Tarihi, çev. Lizet Deadato, İstanbul: İnkılâp Kitabevi Yayın Sanayi ve Ticaret AŞ.
• Montefiore, Simon Sebag (2011), Jerusalem The Biography, London: Weidenfeld & Nicolson. Mortimer, Favell Lee (1856), Far off, or, Asia and Australia Described with Anecdotes and Illustrations, New York: Robert Carter & Brothers.
• Neill, Stephen (1964), A History of Christian Missions, Baltimore: Penguin Books.
• Okyar, Fethi (1980), Üç Devirde Bir Adam, Yayına hazırlayan: Cemal Kutay, İstanbul: Tercüman Tarih Yayınları.
• Osmanoğlu, Ayşe (2008), Babam Sultan Abdülhamid, İstanbul: Selis Kitaplar. Prideaux, Humphrey (1723), The True Nature of Imposture Fully Display’d in the Life of Mahomet, Eighth edition, London.
• Prideaux, M. (1698), La vie de Mahomet, Où l'on découvre amplement la Verité de l'Impofture, Amsterdam: Chez George Gallet.
• Runciman, Steven (2008), Haçlı Seferleri Tarihi, c. I, çev. Fikret Işıltan, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Russ, Jacqueline (2011), Avrupa Düşüncesinin Serüveni Antik Çağlardan Günümüze Batı Düşüncesi, çev. Özcan Doğan, Ankara: Doğu Batı Yayınları. Samizâde Süreyya (1917), Day Nipon Büyük Japonya, Kostantıniyye: Nâşiri Cemiyyet Kütüphanesi.
• Sarıçam, İbrahim, Mehmet Özdemir, Seyfettin Erşahin (2011), İngiliz ve Alman Oryantalistlerin Hz. Muhammed Tasavvuru, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Şakir, Ziya (1994), Sultan Abdülhamid ve Mikado, İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• Tolstoy (2017), Hazreti Muhammed, Çev. ve Yay. Haz. Arif Arslan, İstanbul: Çalıkuşu Kitap.
• Tümer, Günay, Küçük, Abdurrahman (1993), Dinler Tarihi, Ankara: Ocak Yayınları. Ulusan Şahin, F. Şayan (2001), Türk-Japon İlişkileri (1876-1908), Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları. Watt, W. Montgomery (1961), Muhammad Prophet and Statesman, Great Britain: Oxford University Press.