Türkiye’nin Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’ne Yönelik Uluslararası İşbirliği Faaliyetlerinde Bilim Diplomasisinin Yeri ve Önemi: TİKA'nın Afrika Faaliyetlerinden Örnekler

Yıl 2024, Cilt: 19 Sayı: 2, 253 - 263, 31.12.2024

Rahman Nurdun

https://doi.org/10.48145/gopsbad.1542035

Öz

Bilim diplomasisi, bilimsel araştırmaları küresel politika çözümleriyle birleştirerek Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri'ne (SKH'ler) ulaşmada kritik bir rol oynamaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'nin bilim diplomasisi uygulamalarını Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı’nın (TİKA) bazı Afrika ülkelerinde SKH’lere ulaşmaya yönelik çabalara destek kapsamında yürüttüğü kalkınma işbirliği faaliyetler üzerinden değerlendirmektir. TİKA'nın tarım projeleri, sürdürülebilir tarım uygulamalarını desteklemek amacıyla eğitim ve kaynak sağlayarak gıda güvenliğini artırmayı ve iklim değişikliğine karşı dayanıklılığı güçlendirmeyi hedeflemektedir. Bu çabalar, partner ülkelerde tarımsal verimliliği ve sürdürülebilirliği geliştirmeyi amaçlamakta olup, SKH 2 (Açlıkla Mücadele) ve SKH 13 (İklim Eylemi) ile uyumludur. Buna paralel olarak, TİKA’nın kurduğu mesleki eğitim merkezleri, topluluklara gerekli becerileri kazandırarak ekonomik büyümeyi teşvik etmekte ve iş fırsatları oluşturmaktadır. Bu eğitim programları, istihdamı artırarak ekonomik kalkınmaya katkı sağlamakta olup SKH 4 (Nitelikli Eğitim) ile SKH 8 (İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme) hedefleriyle uyumludur. Bunları yanı sıra CEZERI-LAB’ları, bilim ve teknoloji alanındaki yenilikleri destekleyerek bilim diplomasisinin bir aracı olarak etkin şekilde kullanılmaktadır. Bu örnekler, kalkınma işbirliği ve bilim diplomasisinin etkileşimini ve bu etkileşimin SKH’leri gerçekleştirmeye yönelik küresel işbirliği faaliyetlerindeki önemini anlamak açısından önem arz etmektedir. Bu noktada çalışmamız, TİKA'nın bilim diplomasisi girişimlerinin somut etkilerini ortaya koyan vaka çalışmaları sunarak, bu projelerin SKH’lere nasıl katkıda bulunduğunu somut olarak göstermeyi hedeflenmektedir. Türkiye’nin TİKA aracılığıyla yürüttüğü bilim diplomasisi stratejisi, SKH’lere ulaşma çabalarında yürüttüğü kalkınma işbirliği faaliyetlerinin etkinliği açısından değerli bilgiler sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, TİKA, Bilim Diplomasisi, Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri (SKH'ler)

THE PLACE AND IMPORTANCE OF SCIENCE DIPLOMACY IN TÜRKİYE'S INTERNATIONAL COOPERATION ACTIVITIES FOR SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS: EXAMPLES FROM TİKA'S ACTIVITIES IN AFRICA

Öz

Kaynakça

• Abelson, P. H. (1972). Science, Technology and Diplomacy. Science, 178(4062), 701.
• Aydın, H. İ., & Şahinoğlu, M. C. (2023). Bilim diplomasi ve ekonomik kalkınma ilişkisi üzerine bir deneme. S. Çapar & H. İ. Aydın(Eds.), Türkiye Yüzyılına Girerken Diplomasi Üzerine Ekonomi-Politik Yazılar,(s. 41). Ankara.
• “CEZERİ 3D Dijital Üretim Laboratuvarı #Cezayir'de hizmete açıldı”(2021), https://www.facebook.com/TİKATurkey/videos/CEZERİ3d-dijital-%C3%BCretim-laboratuvar%C4%B1-cezayirde-hizmetea%C3%A7%C4%B1ld%C4%B1/518962066051730/?locale=sq_AL.
• “CEZERİ Laboratuvarı Tanzanya’da (2023),” https://TİKA.gov.tr/detail-CEZERİ_laboratuvari_tanzanya%27da/; Colglazier, E. W. (2012). Science and diplomacy. Science, 335(6070), 775.
• Colglazier, E. W. (2015). Sustainable development agenda: 2030: Building knowledge-based societies is key to transformative technologies. Science, 349(6252), 1048-1050.
• Colglazier, E. W. (2016). Diplomacy for science and science for sustainable development. Science & Diplomacy, 5(1). Retrieved from http://www.sciencediplomacy.org/editorial/2016/diplomacy-for-science-and-science-for-sustainable-development
• Colglazier, E. W. (2017). Optimism, pessimism, and science diplomacy. Editorial, 06/30/2017. Retrieved from https://www.sciencediplomacy.org/editorial/2017/optimism-pessimism-and-science-diplomacy
• Djamanca, A., & Çağlar, A. (2023). Kamu diplomasisi perspektifinden Türkiye – Sahra-Altı Afrika ilişkileri. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(2), 513-530. https://doi.org/10.25287/ohuiibf.1221836.
• Echeverría, L., Aquino, K., & Widmaier, C. (2020). Science diplomacy and sustainable development goals: A Latin American perspective. Science Diplomacy Review, 2(1), 3-12.
• Eren, S. (2022). Kamu Diplomasisi Bağlamında Türkiye’nin Afrika Açılım Politikası. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 10(1), 128-152. https://doi.org/10.14782/marmarasbd.1035048
• Goldson, S. L., & Gluckman, P. D. (2015). Science, diplomacy and trade: A view from a small OECD agricultural economy. In L. S. Davis & R. G. Patman (Eds.), Science Diplomacy: New Day or False Dawn? (ss. 231-240). Singapore.
• Ibragimov, K., & Yakovleva, N. (2023). Bilim diplomasi bağlamında ortak araştırma istasyonlarının Türkiye’nin Antarktik vizyonuna katkısı. Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 243-244.
• Krasnyak, O. (2018). The Apollo-Soyuz Test Project: Construction of an ideal type of science diplomacy. The Hague Journal of Diplomacy, 13(4), 410-431.
• Labuschagne Smit, D. (2018). An overview to the inclusiveness of science in diplomacy within the Indian Ocean Economy, in South-South Cooperation: Role of Science Diplomacy (ss. 81-99). RIS.
• Lord, K. M., & Turekian, V. C. (2007). Time for a new era of science diplomacy. Science, 315(5813), 769-770.
• McGrath, P. F. (2023). The sustainable development goals, science diplomacy, and TWAS. In S. Arnaldi (Ed.), Science Diplomacy: Foundations and Practice (pp. 105-115). Trieste: EUT Edizioni Università di Trieste.
• Muñoz Sevilla, N. P., Pachauri, A., Martínez Falcón, J. C., Sakthi, J. S., et al. (n.d.). Science diplomacy and SDG17, analysis of sustainable development in Latin America. International Journal of Development Research, 11(08), 49608-49614.
• Nye, J. S. (2004). Soft power: The means to success in politics. New York: Public Affairs.
• Rößler, G. (2021). Science diplomacy. In T. Schmohl & T. Philipp (Eds.), Handbuch Transdisziplinäre Didaktik. Transcript Verlag. Retrieved from https://www.jstor.org/stable/jj.11425484.26
• Rennkamp, B., & Seabra, A. (2009). Science diplomacy for a sustainable development: From the perspective of the South. German Development Institute. Retrieved from https://www.idos-research.de/en/the-current-column/article/science-diplomacy-for-a-sustainable-development-from-the-perspective-of-the-south/
• Saner, R. (2015). Science diplomacy to support global implementation of the sustainable development goals (SDGs). Brief for GSDR 2015, 1-2.
• Seth, N. (2019). The changing face of diplomacy and the enhanced role of science diplomacy in the post-2015 world. Science &Diplomacy, 8(1). Retrieved from http://sciencediplomacy.org/perspective/2019/changing-face-diplomacy-and-enhanced-rolescience-diplomacy-in-post-2015-world
• Schmohl, T., & Philipp, T. (Eds.). (2021). Handbuch Transdisziplinäre Didaktik. Transcript Verlag.
• Somali Tarım Okulu ilk mezunlarını verdi (2018), https://ihh.org.tr/haber/somali-tarim-okulu-ilk-mezunlarini-verdi.
• “Sudan’a Türk Mesleki ve Teknik Eğitim Merkezi Kuruluyor,” (2012) https://www.karatekin.com.tr/?p=20235.
• Sunami, A., Hamachi, T., & Kitaba, S. (2015). Japan’s science and technology diplomacy. In L. S. Davis & R. G. Patman (Eds.), Science Diplomacy: New Day or False Dawn? (pp. 243-257). Singapore.
• The Royal Society. (2010). New frontiers in science diplomacy: Navigating the changing balance of power. Retrieved from https://www.royalsociety.org/~/media/Royal_Society_Content/policy/projects/science-diplomacy/science-diplomacy-report.pdf
• “TİKA'dan Somali'deki Anadolu Ziraat Fakültesine destek (2016),” https://www.aa.com.tr/tr/dunya/TİKAdan-somalideki-anadolu-ziraat-fakultesine-destek/583054.
• TİKA Faaliyet Raporu 2021,https://TİKA.gov.tr/wp-content/uploads/2023/01/TI%CC%87KA-2021-I%CC%87dare-Faaliyet-Raporu.pdf.
• TİKA Faaliyet Raporu 2022, /https://TİKA.gov.tr/wp-content/uploads/2024/01/TİKA-2022-Idare-Faaliyet-Raporu.pdf.
• TİKA Somali 2016, www.TİKA.gov.tr/wp-content/uploads/2016/Prestij%20Eserler/SOMAL%C4%B0%20YEN%C4%B0.pdf
• TİKA Desteğiyle Güney Afrika Cumhuriyeti Witwatersrand Üniversitesinde “CEZERİ Laboratuvarı” Kuruldu (2022),https://TİKA.gov.tr/detailTİKA_destegiyle_guney_afrika_cumhuriyeti_witwatersrand_universitesinde_CEZERİ_laboratuvari_kuruldu/
• TİKA, Sudan'da Tam Donanımlı 3d Laboratuvarı Kurdu (2021), https://TİKA.gov.tr/detailTİKA_sudan_da_tam_donanimli_3d_laboratuvari_kurdu/
• “TİKA ve Türk Kızılay'ının Sudan'daki Mesleki Eğitim Desteği Sürüyor”(2022), https://TİKA.gov.tr/detailTİKA_ve_turk_kizilay_inin_sudan_daki_mesleki_egitim_destegi_suruyor/
• Thompson, H. E. (2018). Science diplomacy within sustainable development: A SIDS perspective. Global Policy, 9(Supplement 3),45-47.
• Turekian, V. (2018). Science diplomacy in the 21st century: A call to understand the global dynamics of science, technology, and innovation. In H. A. Vafai & K. E. Lensey (Eds.), Science and Technology Diplomacy: A Focus on the Americas with Lessons for the World (ss. 37-42). Momentum Press.
• Van Langenhove, L. (2019). Who cares? Science diplomacy and the global commons. Australian Quarterly, 90(4), 18-27.
• Van Langenhove, L. (2016). Global science diplomacy as a new tool for global governance. Retrieved from https://cris.unu.edu/sites/cris.unu.edu/files/FOCIRpensament3_LukVanLanghenhove_ScientificDiplomacy.pdf.
• Weiss, C. (2015). How do science and technology affect international affairs? Minerva, 53(4), 411-430. Retrieved from https://www.jstor.org/stable/2630208.
• Zeynep Olgun, & Şefika Şule Erçetin. (2024). Türkiye’de yükseköğretim kurumlarının bilim diplomasisi uygulamaları. Yönetim Bilimleri Dergisi, 22(53), 1126-1131.