Sürdürülebilir Turizm Kapsamında Devrek’in Alternatif Turizm Potansiyelinin Belirlenmesi

Yıl 2025, Cilt: 20 Sayı: 1, 279 - 310, 30.06.2025

Mert Can Tekeler , Sibel Özdemir

https://doi.org/10.48145/gopsbad.1621172

Öz

Sürdürülebilir turizm kapsamında Zonguldak Devrek’in sahip olduğu alternatif turizm potansiyelinin belirlenmesi amacıyla yapılan bu çalışmanın, bölgenin sahip olduğu doğal ve kültürel değerlerin sürdürülebilir turizm perspektifinde değerlendirilmesi açısından ortaya koyduğu sonuçlar ile önem taşıdığı düşünülmektedir. Çalışmada Devrek’in güçlü yönleri, zayıf yönleri, fırsatları ve tehditleri ele alınarak bölgenin turizm stratejilerine rehberlik etmek amaçlanmıştır. Çalışmada, sürdürülebilir turizm kapsamında Devrek’in alternatif turizm potansiyelini değerlendirmenin zengin ve derinlemesine bir betimleme gerektirmesi nedeniyle nitel araştırma yöntemi tercih edilmiştir. Bu doğrultuda çalışmanın verileri, nitel araştırmalarda veri toplama araçlarından biri olan görüşme tekniği kullanılarak toplanmıştır. Çalışma sonucunda; bastonculuk sanatı, yaylalar, şelaleler ve gastronomik ürünler gibi unsurların Devrek’in turizm potansiyelinde öne çıktığı belirlenmiştir. Bunun yanı sıra tanıtım eksikliği, yetersiz konaklama tesisleri ve altyapı sorunları gibi faktörler, bölgenin turizm gelişimini sınırlandıran başlıca unsurlar olarak tespit edilmiştir. Ancak eko-turizm, doğa sporları ve kültürel etkinliklerin geliştirilmesi gibi fırsatlar, Devrek’in alternatif turizm potansiyelini artırabilecek önemli stratejik alanlar olarak değerlendirilmektedir. Çalışma sonucunda ulaşılan bulgular literatürdeki benzer araştırmalarla uyumlu olup, Devrek’in alternatif turizm potansiyelinin planlama ve koruma politikalarıyla desteklenmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Bu bağlamda, Devrek’in alternatif turizmdeki potansiyelinin etkin kullanımı hem yerel kalkınmayı destekleyecek hem de ulusal turizm hedeflerine katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilir Turizm , Alternatif Turizm , SWOT Analizi , Devrek , Zonguldak

Determination of Alternative Tourism Potential of Zonguldak Devrek within the Scope of Sustainable Tourism

Öz

This study, conducted to determine the alternative tourism potential of Devrek Zonguldak within the scope of sustainable tourism, is considered important with the results it reveals in terms of evaluating the natural and cultural values of the region from a sustainable tourism perspective. The study aims to guide the tourism strategies of the region by addressing the strengths, weaknesses, opportunities and threats of Devrek. In the study, qualitative research method was preferred since evaluating the tourism potential of Devrek within the scope of sustainable tourism requires a rich and in-depth description. In this direction, the data of the study were collected using the interview technique, one of the data collections tools in qualitative research. As a result of the study, it was determined that elements such as the art of cane making, plateaus, waterfalls and gastronomic products stand out in Devrek's alternative tourism potential. In addition, factors such as lack of promotion, inadequate accommodation facilities and infrastructure problems were identified as the main factors limiting the tourism development of the region. However, opportunities such as eco-tourism, nature sports and cultural activities are considered as important strategic areas that can increase the tourism potential of Devrek. The findings of the study are consistent with similar studies in the literature and reveal that Devrek's alternative tourism potential should be supported by planning and conservation policies. In this context, the effective use of Devrek's tourism potential will both support local development and contribute to national tourism targets.

Anahtar Kelimeler

Sustainable Tourism , Alternative Tourism , SWOT Analysis , Devrek , Zonguldak

Kaynakça

• Acuner, Ş. A. (2006). Alternatif turizm türlerinin Doğu Karadeniz Bölgesi turizm potansiyelinin gelişmesine etkisi (Yayın No: 689). Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları.
• Akova, İ. (1995). Akarsu turizmi. Türk Coğrafya Dergisi, (30), 393–407.
• Alkan, C. (2015). Sürdürülebilir turizm: Alaçatı destinasyonuna yönelik bir uygulama. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 10(40), 6692–6710.
• Baker, M. J., & Cameron, E. (2008). Critical success factors in destination marketing. Tourism and Hospitality Research, 8(2), 79–97. https://doi.org/10.1057/thr.2008.9
• Baykan, E. (2007). Kültür turizmi ve turizmin kültürel varlıklar üzerindeki etkileri. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, (2), 30–49.
• Brundtland Commission. (1987). Our common future: Report of the World Commission on Environment and Development. United Nations.
• Caldito, L. A., Dimanche, F., Mazina, A., Fedulin, A. A., Vetitnev, A., Artal-Tur, A., & Ivanov, Y. (2015). Business tourism in Russia: Overview and SWOT analysis. NETOUR.
• Cronin, L. (1990). A strategy for tourism and sustainable developments. World Leisure & Recreation, 32(3), 12–18.
• Çelik Uğuz, S. (2011). Sürdürülebilir turizm kapsamında Burhaniye’nin alternatif turizm potansiyeli. Marmara Coğrafya Dergisi, (24), 332–353.
• Çoban, M., & Süer, S. (2018). Destinasyon markalaşmasında festival turizminin rolü: Alaçatı ot festivali üzerine bir araştırma. International Journal of Contemporary Tourism Research, 2(1), 58–67.
• Dodds, R., & Butler, R. (2009). Barriers to implementing sustainable tourism policy in mass tourism destinations. Tourismos: An International Multidisciplinary Journal of Tourism, 5(1), 35–53.
• Ecer, H. F., & Canıtez, M. (2004). Pazarlama ilkeleri teorileri ve yaklaşımlar. Gazi Yayınevi.
• Edgell, D. (2006). Managing sustainable tourism: A legacy for the future. The Haworth Press.
• Garrod, B., & Fyall, A. (1998). Beyond the rhetoric of sustainable tourism? Tourism Management, 19(3), 199–212. https://doi.org/10.1016/S0261-5177(98)00017-2
• Hall, M. C., Sharples, L., Mitchell, R., Macionis, N., & Cambourne, B. (2003). Food tourism around the world: Development, management and markets. Rochester.
• Holmberg, J., & Sandbrook, R. (1992). Sustainable development: What is to be done? In J. Holmberg (Ed.), Making development sustainable: Redefining institutions, policy and economics (pp. 19–38). International Institute for Environment and Development, Island Press.
• İkada. (2014). Devrek bastonculuğu mevcut durum analizi envanter çalışması. Devrek Ticaret Odası Projesi.
• İstanbul Ticaret Odası. (1997). Karadeniz Bölgesinde yayla turizminin geliştirilmesi, bölgesel gelişme ve çevreye uyumlu yapılaşma (Yayın No: 1997-27).
• Johnston, P., Everard, M., Santillo, D., & Robert, K. H. (2007). Reclaiming the definition of sustainability. Environmental Science and Pollution Research, 14(1), 60–66. https://doi.org/10.1065/espr2007.01.375
• Juganaru, I., Juganaru, M., & Anghel, A. (2008). Sustainable tourism types. Annals of University of Craiova – Economic Sciences Series, 2(36), 797–804.
• Kansız, N., & Acuner, Ş. A. (2007). Trabzon ili turizm SWOT analizi. Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası.
• Karauğuz, G. (2013). Tarih sohbetleri Devrek’le ilgili bir çift sözüm var. Aybil Yayınları.
• Kesikoğlu, F. (2022). Devrek ve turizm raporu. Devrek Ticaret Odası.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2025a). Nerede konaklanır. https://zonguldak.ktb.gov.tr/TR-383122/nerede konaklanır.html
• Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2025b). Bakanlık belgeli tesis konaklama istatistikleri. https://yigm.ktb.gov.tr/TR-201121/bakanlik-belgeli-tesis-konaklama-istatistikleri.html
• Leksakundilok, A. (2004). Community participation in ecotourism development in Thailand [Unpublished master’s thesis].
• Mason, J. (1996). Qualitative researching. Sage Publications.
• Mondal, M. S. H. (2017). SWOT analysis and strategies to develop sustainable tourism in Bangladesh. UTMS Journal of Economics, 8(2), 159–167.
• Navarro-Martínez, Z. M., Crespo, C. M., Hernández-Fernández, L., Ferro-Azcona, H., González-Díaz, S. P., & McLaughlin, R. J. (2020). Using SWOT analysis to support biodiversity and sustainable tourism in Caguanes National Park, Cuba. Ocean & Coastal Management, 193, 105188. https://doi.org/10.1016/j.ocecoaman.2020.105188
• Öztürk, Y., & Sezgin, M. (2019). Marmaris ilçesinde otel işletmecilerinin bakış açısıyla turizm-kalkınma ilişkisi. Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Uygulamalı Sosyal Bilimler ve Güzel Sanatlar Dergisi (SOSGÜZ), 1(2), 57–73.
• Pittel, K. (2002). Sustainability and Endogenous Growth, Cheltenham, UK and Northampton. MA, US: Edward Elgar.
• Rasoolimanesh, S. M., Ramakrishna, S., Hall, C. M., Esfandiar, K., & Seyfi, S. (2023). A systematic scoping review of sustainable tourism indicators in relation to the sustainable development goals. Journal of Sustainable Tourism, 31(7), 1497–1517. https://doi.org/10.1080/09669582.2023.2191539
• Rebollo, J. F. V., & Baidal, J. A. I. (2003). Measuring sustainability in a mass tourist destination: Pressures, perceptions and policy responses in Torrevieja, Spain. Journal of Sustainable Tourism, 11(2–3), 181–203.
• Reihanian, A., Mahmood, N. Z. B., Kahrom, E., & Hin, T. W. (2012). Sustainable tourism development strategy by SWOT analysis: Boujagh National Park, Iran. Tourism Management Perspectives, 4, 223–228. https://doi.org/10.1016/j.tmp.2012.08.005
• Sağ, N. S., & Yaldız, E. (2020). Ermenek ilçesinde kırsal turizm potansiyelinin değerlendirilmesi ve stratejilerin tanımlanması. ATA Planlama ve Tasarım Dergisi, 4(2), 45–62.
• Sargın, S. (2006). Yalvaç’ta inanç turizmi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2), 1–18.
• Seidman, I. E. (1991). Interviewing as qualitative research: A guide for researchers in education and the social sciences. Teachers College Press.
• Tekeli, M., Kirici Tekeli, E., & Değerli, Y. (2023). Sürdürülebilir turizm perspektifinden Ermenek’in alternatif turizm potansiyeli: Nitel bir araştırma. GSI Journals Serie A: Advancements in Tourism, Recreation and Sports Sciences (ATRSS), 6(1), 106–128.
• Ulusoy, H. (2015). Av turizminin kırsal turizm açısından kırsal kalkınma üzerindeki etkisinin irdelenmesi. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, (2), 74–80.
• Wearing, S., & Neil, J. (2009). Ecotourism: Impacts, potentials and possibilities (2nd ed.). Oxford: Elsevier, Butterworth-Heinemann.
• Weed, M. (1997). Influences on sport tourism relations in Britain: The effects of government policy. Tourism Recreation Research, 22(2), 5–12.
• World Trade Organization (WTO). (1998). Annual report. https://www.wto.org/english/res_e/booksp_e/anrep_e/anre98_e.pdf (Erişim tarihi: 31 Aralık 2024)
• Vikipedi. (2025). Zonguldak’ın ilçeleri. https://tr.wikipedia.org/wiki/Zonguldak%27%C4%B1n_il%C3%A7eleri (Erişim tarihi: 2 Mayıs 2025)
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, Z., & Kalağan, G. (2008). Alternatif turizm kavramı ve çevresel etkileri. Yerel Siyaset Dergisi, 35, 42–44.
• Zonguldak. (2024). Devrek. http://www.zonguldak.gov.tr/devrek (Erişim tarihi: 29 Aralık 2024)
• Zonguldak Valiliği. (2025). Zonguldak İl Brifingi. http://www.zonguldak.gov.tr/kurumlar/zonguldak.gov.tr/planlama/Zonguldak-Il-Brifingi-Subat-2024-_62-sy_.pdf (Erişim tarihi: 2 Mayıs 2025)