Analysing of Relationship between Personality Traits and Burnout Levels of Psychological Counselors

Yıl 2017, Cilt: 2017 Sayı: 9, 402 - 429, 31.10.2017

Yakup Camcı Leyla Ercan

Öz

In this study, it was aimed to determine the factors affecting the burnout levels of the psychological counselors and to examine the relationship between burnout levels of the counselors and their personality traits. This quantitative study is designed as relational survey method. 164 psychological counselors who works at public schools were participated in the study Maslach burnout scale, five factor personality trait scale and information form were used as data collection tools. In order to analyze the data, independent groups t test, one way variance analysis, pearson correlation and multiple regression statistical methods were used. The findings revealed that psychological counselors' burnout situations and emotional balance personality traits are positively related. In addition, burnout of psychological counselors is negatively related to extraterrestrial personality traits and developmental openness personality traits. Female psychological counselors were more emotionally exhausted than male psychological counselors and their feelings of success decreased. On the other hand, male psychological counselors appear to have higher outward turnover and compliance personality traits than female psychological counselors. Moreover, married psychological counselors have a lower level of burnout than single counselors in all of the burnout dimensions. Lastly, psychological counselors with undergraduate degrees are experiencing more failure than psychological counselors with graduate degrees.

Anahtar Kelimeler

Psychologicalcounselor, burnout, personalitytraits

Psikolojik Danışmanların Kişilik Özellikleri İle Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Öz

Bu araştırmada psikolojik danışmanların tükenmişlik düzeylerini etkileyen faktörlerin belirlenmesi ve tükenmişlik düzeylerinin kişilik özellikleri ile ilişkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. İlişkisel tarama modelleri kullanılmıştır. Çalışma grubu 164 psikolojik danışmandan oluşmaktadır. Veri toplama araçları olarak “Maslach Tükenmişlik Ölçeği” , “Beş Faktör Kişilik Özellikleri Ölçeği” ve bilgi formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde bağımsız gruplar t testi, tek yönlü varyans analizi, Pearsonkorelasyonu ve çoklu regresyon istatistiksel yöntemlerinden faydalanılmıştır. Araştırma sonucunda: psikolojik danışmanların tükenmişlik durumlarının, duygusal denge kişilik özelliği ile pozitif; dışa dönüklülük ve deneyime açıklık özellikleri ile de negatif ilişki içinde olduğu, evli psikolojik danışmanların tükenmişlik boyutlarının tümünde bekar danışmanlara göre daha düşük seviyede tükenmişlik yaşadıkları, kadın psikolojik danışmanların erkek danışmanlara göre daha çok duygusal tükenme ve azalan kişisel başarı duygusuna sahip oldukları ve son olarak da yüksek lisans mezunu psikolojik danışmanların lisans mezunu danışmanlara göre daha düşük seviyede kişisel başarı boyutunda tükenmişlik yaşadıkları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik danışman, tükenmişlik, kişilik özellikleri

Kaynakça

• Akçamete, G., Kaner, S. ve Sucuoğlu, B.(2001). Öğretmenlerde tükenmişlik, iş doyumu ve kişilik. Ankara: Nobel
• Akten, S. (2007). Rehber öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisan Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Aydemir, S. (2014). Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı çalışan rehber öğretmenlerin yöneticilerinin liderlik tarzını algılamaları ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Aydın, M. A. (2017). Zihinsel engelli bireye sahip olan ebeveynlerin tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Başören, M. (2005). Çeşitli değişkenlere göre rehber öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi (Zonguldak ili örneği). Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Baysal, A. (1995). Lise ve dengi okul öğretmenlerinde tükenmişliğe etki eden faktörler. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Biçen, H. (2014). Yeni atanan öğretmenlerde tükenmişlik sendromu. Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır
• Chernıss, C. (1995). Beyond Burnout. New York: Routledge.
• Cordes, C. L. & Dougherty, T. W. (1993). A review and integration of research on job burnout. Academy of Management Review, 18 (9), 621-658.
• Çetin, F. (2008). Kişilerarası ilişkilerde kendilik algısı, kontrol odağı ve kişilik yapısının çatışma çözme yaklaşımları üzerine etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çınar, Y. (2016). Psikolojik danışmanların tükenmişlik düzeyleri ve problem çözme becerilerin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Dolu, G. (1997). Onkolojide çalışan hekimlerde tıbbi sosyal çalışma açısından tükenmişlik sendromunun araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Düz, A. G.(2015). Sağlık çalışanlarında tükenmişlik sendromunun kişilik özellikleri ile olan ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Edelwich, J., & Brodsky, A. (1980). Burn-out: Stages of disillusionment in the helping professions. New York, NY: Human Sciences
• Ergin, C. (1992). Doktor ve hemşirelerde tükenmişlik ve Maslach tükenmişlik ölçeğinin uyarlanması. Y. Topsever ve M. Göregenli (Eds.), VII. Ulusal psikoloji kongresi bilimsel çalışmaları içinde (s. 143-154). Ankara: Türk Psikologlar Derneği.
• Ergin, C. (1992). Doktor ve hemşirelerde tükenmişlik ve Maslach tükenmişlik ölçeğinin uyarlanması. Türk Psikologlar Derneği Yayını.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education. New York: McGraw-Hill
• Freudenberger, H. J. (1976). Freudenberger on staff burnout. The American Journal of Drug and Alcohol Abuse,3 (1)
• Güllüce, A. Ç. (2006). Mesleki tükenmişlik ve duygusal zeka arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
• Kaya, T. (2009). Rehber öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi (İstanbul ili örneği). Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kepekçioğlu, E.S. (2009). Öğretim elemanlarında tükenmişlik. Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Maslach C. & Jackson S. E.(1981). The Measurement of Expenenced Burnout, Journol of Occupotional Behaviour, 2, 99-113.
• Maslach, C. ve Goldberg, J. (1998). Prevention of Burnout: New Perspectives. Applied and Preventive Psychology, 7, 63-74.
• Meıer, S. T. (1983). Toward a theory of burnout. Human Relations, 36 (10), 899-910.
• Öner, N. (2006). Türkiye’de kullanılan psikolojik testlerden örnekler. İstanbul: Boğaziçi
• Özabacı, N., İşmen, A. E. ve Yıldız, A. (2004). Psikolojik danışmanların ideal özellikleri ile yılgınlık düzeylerinin karşılaştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 37, 8- 25.
• Özdamar, K. (2002). Paket programlarla istatistiksel veri analizi. Eskişehir: Kaan
• Polatcı, S. (2007). Tükenmişlik sendromu ve tükenmişlik sendromuna etki eden faktörler. Yüksek lisans tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• Schmitt, D. P., Allık, J., Mccrae, R. R. & Benet-Martınez, V. (2007). The geographic distribution of big five personality traits: patterns and profiles of human self-description across 56 nations. Journal of Cross-Cultural Psychology, 38(2), 173-212.
• Seçer, İ. (2011). Psikolojik danışmanların tükenmişlik düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Seğmenli, S. (2001). Rehber öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Sılığ, A. (2003). Banka çalışanlarının tükenmişlik düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Sümer, N., Lajunen, T. & Özkan, T. (2005). Big five personality traits as the distal predictors of road accident involvement. In G. Underwood (Ed.), Traffic and Transport Psychology (pp. 215–227). USA: Elsevier.
• Süren, S. (2015). Banka çalışanlarında tükenmişlik ve beş büyük kişilik özellikleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Tavlı, O. (2009). Lise öğretmenlerinin problem çözme becerileri ile tükenmişlikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Turgut, H. S. (2016). Bankacılık sektöründe kişilik özellikleri, yöneticiye güven ve tükenmişlik ilişkilerinde aracılık rolleri. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yıldız, E. (2011). Eğitimcilerde tükenmişlik (rehber öğretmenler üzerinde bir araştırma). Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.