Evaluation of Pre-School and Special Education Teachers' Job Satisfaction Levels

Yıl 2015, Cilt: 2015 Sayı: 5, 57 - 70, 31.10.2015

Canan Öğülmüş Selahattin Avşaroğlu

Öz

In recent years, increasing attention given to education, so many researches in the field of education maintained. Teachers are the most important element of training. Therefore, most of the research is focused on especially teachers' level of satisfaction or dissatisfaction.This study was conducted with the aim of investigating job satisfaction levels of pre-school and special education teachers. Hackman and Oldman job satisfaction scale (Job Satifaction Survey) was used as a means of data collection (1980).With the help of this scale pre-school and special education teachers' job satisfaction levels were evaluated.The results obtained from research show; there are significant differences in job satisfaction levels according to some variables such as branches of the teachers surveyed, gender and professional service time. Pre-school teacher’s job satisfaction is higher than the special education teachers’ and also job satisfaction level is higher in man compered to women. Age and marital status of the surveyed teachers do not affect the attitude towards the job satisfaction level.

Anahtar Kelimeler

JobSatisfaction, Pre-School Teacher, Special EducationTeacher

Okulöncesi ve Zihin Engelliler Sınıf Öğretmenlerinin İş Doyumlarının İncelenmesi

Öz

 Son yıllarda eğitime verilen önem
giderek artmakta, bu yüzden eğitim alanında birçok araştırmalar yapılmaktadır. Öğretmenler,
eğitim ordusunun en önemli öğelerindendir. Dolayısıyla araştırmaların çoğu öğretmen
odaklıdır. Özellikle de öğretmenlerin doyum ya da doyumsuzluk konusu araştırmacıların
ilgisini çeken bir alandır. Bu çalışma zihin engelliler sınıf öğretmenleri ve
okul öncesi öğretmenlerinin iş doyumunu incelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir.
Araştırmada veri toplama aracı olarak Hackman ve Oldman (1980) tarafından geliştirilen
iş tanımlayıcı ölçeğinin bir alt ölçeği olan iş doyum ölçeği
(JobSatifactionSurvey) kullanılmıştır.Bu ölçek yardımıyla zihin engelliler sınıf
öğretmenlerinin ve okul öncesi öğretmenlerinin iş doyumları incelenmiştir.Araştırmadan
elde edilen sonuçlara göre; öğretmenlerin branş, cinsiyet ve mesleki hizmet süresi
değişkenlerine göre iş doyumlarına yönelik tutum düzeyleri arasında anlamlı bir
farklılık vardır. Okul öncesi öğretmenlerinin iş doyumları zihin engelliler sınıf
öğretmenlerine göre daha yüksektir. Erkek öğretmenlerin iş doyumuna yönelik
tutumları daha yüksektir. Araştırmaya katılan öğretmenlerin yaşlarıve medeni
durumdeğişkenlerine göre iş doyumlarına yönelik tutum düzeyleri arasında ise
anlamlı bir farklılığın olmadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

İş Doyumu, Okul Öncesi Öğretmeni, Zihin Engelliler Sınıf Öğretmeni

Kaynakça

• Aksu, S. (1998). Hizmet İşletmelerinde İş Tatmini. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi.
• Aral, N. (2002), Okul öncesi Eğitim ve Okul öncesi Eğitim Programı, Ya-Pa Yayınları, İstanbul, S: 14-15
• Ardıç, K. ve Baş, T. (2001). "Kamu ve Vakıf Üniversitelerinde Akademik Personelin İş Tatmin Düzeyinin Karşılaştırılması", 9. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi s. 479-485, Haziran, İstanbul.
• Ardıç, K., Baş, T. (2001). Job Satisfaction in Public and Private University Academics of Turkey: A Comparative Study, Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi. 24-26 Mayıs. Silivri, İstanbul.
• Ataman, A. (1997). Türkiye'de Özel Eğitime Yeni Yaklaşımlar. Milli Eğitim Dergisi, 136, 22¬23.
• Atay, D. İ. (1985). Ücret Tatmini ve Ücret Sistemleri. İstanbul: Cihat Matbaası.
• Atay, K. (2001). İlköğretim Sınıf Ve Branş Öğretmenlerinin İş Doyumu ve İş Streslerinin Karşılaştırmalı Analizi Eğitimde Yansımalar VI. Ankara: Öğretmen Hüseyin Hüsnü Tekışık Eğitim Araştırma Geliştirme Vakfı Yayınları 4.
• Akçamete, G. ve Kaner, S. (1999). Cumhuriyetin 75 Yılında Çocuğa Yönelik Özel Eğitim Çalışmaları. 2. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi: Cumhuriyet ve Çocuk, No: 2, 395¬405. Ankara: Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları.
• Balcı, A. (1985). Eğitim Yöneticisinde İş Doyumu. Yayınlanmamış Doktora Tezi, A.Ü.Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Balcı, E. (1990). Eğitim Yönetiminde Öğretmen Motivasyonu. Eğitim Bilimleri I. Ulusal Kongresinde Sunulan Bildiri, 24-28 Eylül. Ankara.
• Başalp, N. (2001). İlköğretim Okullarındaki Öğretmenlerin İş Tatmin Düzeylerinin
• Karşılaştırılması (Sakarya İlinde Bir Uygulama). Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Kırel, Ç. (1999). Örgütsel davranış. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yay.
• Başaran, İ. E. (1982). Örgütsel Davranış. Ankara: A.Ü.E.F. Yayınları
• Başaran, İ. Ethem. (1991). Örgütsel Davranış İnsanın Üretim Gücü. Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
• Başaran, İ. E. (1992). Yönetimde İnsan İlişkileri: Yönetsel Davranış. Ankara: Kadıoğlu
• Matbaası.
• Baysal, A. C., Tekarslan, E. (1987). Davranış Bilimleri. İstanbul: İ. Ü.İ.F. Yayınları.
• Bilgin, N. (1995). Sosyal Psikolojide Yöntem ve Pratik Çalışmalar. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Bingöl, D. (1990). İşyeri Disiplini ve Çalışma Barışı. İstanbul: Özgür Matbaacılık.
• Budak, G. (1999). İşletmeleri Başarıya Ulaştıran Yol. İzmir: İzmir Ticaret Odası Yayını.
• Bursalıoğlu, Z. (1987). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış. Ankara: A.Ü. Eğitim Bilimleri Fak. Yayınları No: 154.
• Cüceloğlu, D. (1991). İnsan ve Davranış: Psikolojisinin Temel Kavramları. İstanbul: Remzi Kitabevi. 2. Baskı.
• Doğan, İ. (2001), Çocuk Haklan Açısından Türkiye'de Çocuk Olgusu, Milli Eğitim Dergisi, Sayı: 151.
• Doğan, Z. (1981) Rol Çatışması ve İşgören Sorunları. Yönetim Psikolojisi 11. Ulusal Sempozyumu, TODAİE, Ankara.
• DPT, (1992). Devlet Planlama Teşkilatı Raporu.
• Enç, M. (1972). Görme Özürlüler. Gelişim Uyum ve Eğitimleri. Ankara: Sevinç Matbaası.
• Enç, M., Çağlar, D. ve Özsoy, Y.( 1987). Özel Eğitime Giriş. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
• Erdoğan, İ. (1996). İşletme Yönetiminde Örgütsel Davranış. İstanbul: İşletme Fak.
• Yayını. No. 266: S.239
• Eren, E. (1984).Yönetim Psikolojisi. İşletme İktisadi Enstitüsü: 30. Yıl Yayınları, No: 2.
• Eren. E. (1989). Yönetim Psikolojisi. (3. Baskı). İstanbul: İşletme İktisadı Enstitüsü Yayını No: 105
• Ersever, G. O. (1995). İlköğretim Müfettiş Adaylarının İş Doyumlarının Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Cilt 10, sayı 1.
• Ertürk, S. (1997). Eğitimde Program Geliştirme. Ankara: Pegem Yayını, No:9 Meteksan.
• Gökçe, F. (2002). Özel Eğitimin Sorunları, Çoluk Çocuk Dergisi. 14 : 32.
• Gödelek, E. (1988) “Üç Farklı İş Kolunun Psikososyal Stres Faktörleri Yönünden Karşılaştırılması”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Ünversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Güler, M. (1990). “Endüstri İşletmelerinin İş Doyumu ve Depresyon, Kaygı ve Diğer Bazı Değişkenlerin Etkisi”. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Işıklar, A. (2002) “ Lise Dengi ve İlköğretim Okullarındaki Öğretmenlerin İş Doyumu, Tükenmişlik ve Empatik Eğilimleri Arasındaki İlişkilerin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Izgar, H. (2003). “Endüstri ve Örgüt Psikolojisi”. (Edit: Hüseyin Izgar).Konya: Eğitim Kitapevi Yayınları. No: 19.
• İncir, G. (1985). Güdülenme (Motivasyon) Kavramlarına Toplu Bakış. MPM Verimlilik Dergisi. Cilt: 14. Sayı: 1.
• İncir, G. (1990). Çalışanların İş Doyumu Üzerine Bir İnceleme. Ankara: Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları.
• Karasar, N. (1994). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, İlkeler, Teknikler. (6. Basım). Ankara: 3 A Araştırma Eğitim Danışmanlık Ltd.
• Kaynak, T. (1990). Organizasyonel Davranış, İstanbul: İ.Ü.İ.F. Yayını.
• Kazanç, H. (1998). Kamu Kuruluşlarında İş Tatmini ve Tübitak Örneği.
• Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Koçak, N. (2001), Erken Çocukluk Döneminde Eğitim ve Türkiye'de Erken Çocukluk Eğitiminin Durumu, Milli Eğitim Dergisi, Sayı: 151
• Kolasa, B. (1979). İşletmeler İçin Davranış Bilimlerine Giriş. Çev: Kemal Tosun. İstanbul: İ.Ü.İ.F. Yayını.
• Korman, A. (1978). Endüstriyel ve Organizasyonel Psikoloji. Çev: İlhan Akhun, Cevat Alkan. Ankara: M.E. Basımevi.
• Luthans, F. (1992). Organizational Behavior. Me Graw Hill International Editions.
• MEB Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği, 2006:3
• Mertol, Ş. (1993). Orta Kademe Yöneticilerinin İş Tatmini ve Kaygı Düzeylerinin Karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi.
• Mevzuat (2002). Özürlülerle İlgili Mevzuat. Ankara: T. C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Yayınları, No: 19.
• Meydan, S. (1984), Türkiye'de Okul Öncesi Eğitime Bakış, YA-Pa Okul Öncesi Eğitimi Seminer Kitabı, Ya-Pa Yayınları, İstanbul, s: 11.
• Oktay, A. (1991), Türkiye'de Okul öncesi Eğitimin Gelişimi, 11. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi (Yayıncı Hazırlayan: Bekir ONUR), Ankara, s: 289-298
• Onaran, O. (1981). Çalışma Yaşamında Güdülenme Kavramları. Ank. Üniv. Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, No: 47. Ankara: Sevinç Matbaası
• Organ, D.W., Bateman, T. (1986). Organizational Behavior, An Applied Psychological Approach, Third Edition, Homewood, Illinois.
• Organ, H. (1986). Zaman Yönetimi Semineri. Nasas Eğitim Merkezi.
• Özdayı, N. (1990). Resmi ve Özel Liselerde Çalışan Öğretmenlerin İş Tatmini ve İş Streslerinin Karşılaştırmalı Analizi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi.
• Özsoy, Y. (1990). Türkiye'de Özel Eğitim. Eğitim Bilimleri I. Ulusal Kongresi.
• Ankara: 24-28 Eylül Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınlan.
• Öztaş, B. (1988). Stresin Fizyolojisi ve Stresin Organizmada Oluşturduğu Zararlı Etkiler. Stres Yönetimi Semineri, Gebze.
• Sabuncuoğlu, Z. (1982). Endüstriyel Davranışlar. Bursa: İ.T.İ.A. Yayını.
• Saylan, N. (1998). Öğretmenlerin Mesleki Stres düzeyleri İle Stresle Başa çıkmada Uygulanan Bireysel ve Örgütsel Stratejiler. VII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, 9¬11 Eylül, Cilt 1, Baskı: 1 Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Bölümü, Konya.
• Şimşek, L. (1994). Mühendislerin îş Tatminini Etkileyen Faktörler ve Uygulamalı Bir Çalışma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, M.Ü., İstanbul.
• Şura Raporu, (1999). I. Özürlüler Şurası: Çağdaş toplum çağdaş yaşam ve özürlüler. 29 Kasım- 02 Aralık Ankara: T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Yayınları
• Tahta, F. (1995). Okul Öncesi Eğitim Kuramlarında Çalışan Öğretmenlerin İş Doyumu Düzeylerinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, H.Ü., Sağlık Bil. Enst., Ankara.
• Telman, N. (1988). İş Tatminsizliği ve Bunun Yabancılaşma Duygusu İle Olan İlişkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, 1. Ü.İ.F., İstanbul.
• Türk Dil Kurumu.(1983). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Cilt 1, Genişletilmiş 7. Baskı.
• Ulus, L. (2004), Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Dersi: Türk ve Batı Eğitim Düşüncesinin Tarihi Gelişimi, "Osmanlı Devletinden Günümüze Okul öncesi Eğitim Çalışmaları ve Ülkemizde Erken Çocukluk Eğitiminin Bugünkü Durumu" konulu çalışması, Ankara
• Ulusoy, T. (1993). İşletmelerde İş Tatmini ve Karşılaştırmalı Bir Uygulama Araştırması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İ.Ü., İstanbul.
• Zenbat R. (1998), Okul öncesi Eğitim Kurumlan, 0-6 Yaş Anne-Baba ve Çocuk Rehberi, Beyaz Gemi Yayınları, İstanbul, s: 10,12