TÜRKÇE DERSLERİNDEKİ TEMALARDA ÖĞRENCİLERE OKUMALARI TAVSİYE EDİLEN KİTAPLAR ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2018, Cilt: 2018 Sayı: 10, 42 - 61, 19.04.2018

Ömer Kemiksiz

Öz

Türkçe dersi öğretmen kılavuz
kitaplarında öğrencilere temalar süresince okumaları tavsiye edilen çeşitli
eserlere yer verilmektedir. Bu araştırmada bahsi geçen eserlerin çeşitli
açılardan ele alınıp incelenmesi amaçlanmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden
doküman incelemesi ile gerçekleştirilen çalışmanın örneklemini ortaokul 6,  7 ve 8. Sınıflar için hazırlanan ve her bir
sınıf düzeyi için üç olmak üzere toplam dokuz adet öğretmen kılavuz kitabı
oluşturmuştur. İncelenen kılavuz kitaplarda toplam 286 eserin tavsiye edildiği,
bu eserlerden bazılarının gerek aynı sınıf düzeyinde, gerek farklı sınıf
düzeylerinde ortak eserler olduğu belirlenmiştir. Öğrencilere okumaları
önerilen kitapların büyük çoğunluğunun ilköğretimler için tavsiye edilen 100
temel eser listesinden seçildiği,  bazı
yayınevlerinin kitap tavsiyelerinde 100 temel esere çokça yer verirken bazı
yayınların bu eserleri çok az önerdiği görülmüştür.  Kılavuz kitaplardaki tavsiye eserlerin büyük
oranda yerli eserler olduğu, bu eserlerden 13 tanesinin öğrencilere en çok
tavsiye edilen kitaplar olduğu, bu eserlerin daha çok Millî Kültür, Duygular ve
Okuma Kültürü temalarında yer aldığı belirlenmiştir.  Araştırma sonucunda ulaşılan bulgular
tablolar ve grafikler ile sunulmuştur. 

Anahtar Kelimeler

Türkçe dersi, okuma becerisi, kitap okuma

Kaynakça

• Abeyrathna, P.H.A.S. ve Zainab, A.N. (2004). The status of reading habit and interests among secondary school children in Sri Lanka. Malaysian Journal of Library & Information Science, 9 (2), 107-121.
• Abidin, M.J.Z., Mohammadi, M.P. ve Lean, O.C. (2011). The reading habits of Malaysian Chinese University students. Journal of Studies in Education, 1 (1), 1-13.
• Akanda, A. K. M. E. A., Hoq, K. M. K. ve Hasan, N. (2013). Reading habit of students in social sciences and arts: A case study of Rajshahi University. Chinese Librarianship: An International Electronic Journal, 35, 60-71.
• Akçay, E. (2009). 100 temel eserin kelime kazanımı açısından değerlendirilmesi: MEB tarafından ilköğretim ikinci kademe için önerilen 100 temel eserden seçilen beş eser örneğinde (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Bolu.
• Aksaçlıoğlu, A. G. ve Yılmaz, B. (2007). Öğrencilerin televizyon izlemeleri ve bilgisayar kullanmalarının okuma alışkanlıkları üzerine etkisi. Türk Kütüphaneciliği, 21 (1), 3-28.
• Aktan, O. (2012). 100 temel eserlerde yer alan değerlerle sosyal bilgiler öğretim programındaki değerlerin uyumu (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Düzce Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Düzce.
• Aktaş, Ş. ve Gündüz, O. (2004). Yazılı ve sözlü anlatım-Kompozisyon sanatı. Ankara: Akçağ.
• Akyol, H. (2009). Okuma. A. Kırkkılıç ve H. Akyol (Ed). İlköğretimde Türkçe öğretimi (s. 15-48). Ankara: Pegem.
• Annamalai, S. ve Muniandy, B. (2013). Reading habit and attitude among Malaysian polytechnic students. International Online Journal of Educational Sciences, 5 (1), 32-41.
• Arhan, S., Başar, S. ve Demirel, T. (2014). İlköğretim Türkçe 8 öğretmen kılavuz kitabı. Ankara: MEB.
• Arı, G. ve Okur, A. (2013) Öğrencilerin ilköğretim 100 temel eseri okuma durumu. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 17 (3), 307-328.
• Arıcan, S. (2010). 100 temel eser uygulamasının öğrencilerin okuma alışkanlıklarına etkileri konusunda öğretmen görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Ankara.
• Arıcan, S. ve Yılmaz, B. (2010). 100 temel eser uygulamasının öğrencilerin okuma alışkanlıklarına etkisi ve bu uygulamada kütüphanelerin rolü konusunda öğretmen görüşleri. Türk Kütüphaneciliği, 24 (3), 495-518.
• Arıcı, A. F. (2012). Okuma eğitimi. Ankara: Pegem.
• Aydın-Yılmaz, Z. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının okuma alışkanlığı İlköğretim Online, 5 (1), 1-6.
• Balyemez, S. (2013). 100 temel eser okuma yarışmaları üzerine eleştirel bir inceleme. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (1), 342-360.
• Baş, B. (2011). İlköğretim yüz temel eserin Türkçe dersi öğretim programındaki temalar açısından analizi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (15), 175-200.
• Beyreli, L., Çetindağ, Z. ve Celepoğlu, A.(2012). Yazılı ve sözlü anlatım. Ankara: Pegem.
• Biçer, A. ve Ercan, Z. G. (2017). Okul öncesi öğretmen adaylarının okuma alışkanlığı profili (Trakya Üniversitesi örneği). Turkish Studies, 11 (3), 553-572.
• Busayo, I. O. (2011). The school library as a foundational step to childrens’ effective reading habits. Library Philosophy and Practice (e-journal), 665, http://unllib.unl.edu/LPP/busayo-reading.pdf
• Calp, M. (2010). Özel eğitim alanı olarak Türkçe öğretimi. Ankara: Nobel.
• Chauhan, P. ve Lal, P. (2012). Impact of information technology on reading habits of college students. International Journal of Research Review in Engineering Science and Technology, 1 (1), 101-106.
• Çalışkan, A. (2016). İlköğretim 100 temel eser içerisinde yer alan dünya edebiyatına ait eserlerin değerler eğitimi açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Konya.
• Davarcı, N. (2013). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin kitap okuma alışkanlığı ile bilgisayar - internet kullanımı arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Adana.
• Demirel, Ö. (1999). İlköğretim okullarında Türkçe öğretimi. İstanbul: MEB.
• Demirel, A. ve Özbay, V. (2014). İlköğretim Türkçe 8 öğretmen kılavuz kitabı. Ankara: Dikey.
• Doğan, B. (2011). 100 temel eserde 6, 7 ve 8. sınıflar için önerilen ortak kitaplar üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Malatya.
• Doiron, R. (2003). Motivating the lifelong reading habit through a balanced use of children's information books. School Libraries Worldwide, 9 (1), 39-49.
• Durualp, E., Çiçekoğlu, P. ve Durualp, E. (2013). Sekizinci sınıf öğrencilerinin kitap okumaya yönelik tutumlarının internet ve kitap okuma alışkanlıkları açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 2 (1), 115-132.
• Erdoğan, M., Coşkun, E. ve Uşak, M. (2011). Developing children’s environmental literacy through literature: An analysis of 100 basic literary works. Eurasian Journal of Educational Research, 42, 45-62.
• Gambrell, L. B. (2015). Getting students hooked on the reading habit. The Reading Teacher, 69 (3), 259–263.
• Gedik, F. (2012). Sosyal bilgiler programında yer alan değerlerin kazandırılmasında 100 temel eser içerisinde yer alan hikâye kitaplarının rolü (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Erzurum.
• Görücü, E. (2014). Altıncı, yedinci ve sekizinci sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıkları ile eleştirel düşünme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul.
• Gündüz, O. ve Şimşek, T. (2011). Anlama teknikleri-1: Uygulamalı okuma eğitimi el kitabı. Ankara: Grafiker.
• Güneş, F. (2009). Hızlı okuma ve anlamı yapılandırma. Ankara: Nobel.
• Güney, N. (2014). Ortaokulda okutulması tavsiye edilen 100 temel eserde şiddet ögesi. International Online Journal of Educational Sciences, 6 (3), 706-721.
• Güngör, E. (2009). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin kitap okuma alışkanlığı ile Türkçe dersi akademik başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Adana.
• Igwe, K. N. (2011). Reading culture and Nigeria’s quest for sustainable development. Library Philosophy and Practice (e-journal), 482. http://digitalcommons.unl.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1500&context=libphilprac
• İspir, S. (2013). İlköğretim öğrencilerine tavsiye edilen 100 temel eser listesinde yer alan Türk yazarlara ait eserlerde kullanılan deyimler ve atasözlerinin kullanım sıklığı üzerine bir inceleme (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Bolu.
• Kantar, Ş. (2014). İlköğretim 4. ve 5. sınıf sosyal bilgiler dersinde 100 temel eser yoluyla değerler eğitimi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Konya.
• Kaplan, F. (2015). İlköğretim Türkçe 6 öğretmen kılavuz kitabı. Ankara: Öğün.
• Kaplan, Ş. ve Yıldırım-Şen, G. (2014). İlköğretim Türkçe 6 öğretmen kılavuz kitabı. Ankara: Gizem.
• Kaplan, Ş. ve Yıldırım-Şen, G. (2014). İlköğretim Türkçe 8 öğretmen kılavuz kitabı. Ankara: Yıldırım.
• Karakaş, Ö. (2013). 8.sınıf öğrencilerinin okuma tutumları üzerine bir araştırma (MEB tarafından ortaokul öğrencilerine önerilen 100 temel eser örneğinde) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Afyon.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
• Karaşahin, M. (2009). İlköğretim ve ortaöğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin okuma kültürlerinin değerlendirilmesi. Ankara: MEB.
• Karatay, H. (2013). Okuma eğitimi: Kuram, uygulama, ölçme ve değerlendirme. A. Güzel ve H. Karatay (Ed). Türkçe öğretimi el kitabı (s. 221-264). Ankara: Pegem.
• Karatay, H. (2014). Okuma eğitimi: Kuram ve uygulama. Ankara: Pegem.
• Keleş, Ö. (2006). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinde kitap okuma alışkanlığının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Ankara.
• Kesebir-Toktar, E. (2012). Edirne ili merkez ilçesinde bulunan ilköğretim 1. kademe öğrencilerinin okuma alışkanlıkları ve kütüphane kullanımları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Kılıç, U. (2010). Çeviri çocuk klasiklerinde eğitici iletiler (MEB’in 2005 yılında ilköğretim öğrencilerine önerdiği 100 temel eser örneğinde) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Afyon.
• Kılıç, A. ve Aktan, O. (2015). İlköğretim okulları için tavsiye edilen 100 temel eserde vurgulanan değerler. İlköğretim Online, 14 (1), 243‐275. Kızılkaya, A. (2012). 100 temel eser içerisindeki hikâye ve romanlarda işlenen ahlâkî konuların eğitsel yönden değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Konya.
• Kim, J. Y. ve Anderson, T. (2011). Reading across the curriculum: A framework for improving the reading abilities and habits of college students. Journal of College Literacy and Learning, 37, 29-40.
• Komisyon. (2013). İlköğretim Türkçe 6 öğretmen kılavuz kitabı. Ankara: MEB.
• Komisyon. (2013). İlköğretim Türkçe 7 öğretmen kılavuz kitabı. Ankara: MEB.
• Kumar, D., Singh, R. ve Siddiqui, J. A. (2011). Newspaper reading habits of university students: A case study of Chaudhary Charan Singh University, India. Library Philosophy and Practice (e-journal), 470. http://digitalcommons.unl.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1488&context=libphilprac
• Kurttekin, F. (2013). MEB tarafından tavsiye edilen 100 temel eserden popüler olan on kitap örneğinde dinî ve ahlâkî değerler (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Bursa.
• Kurulgan, M. ve Çekerol, G. S. (2008). Öğrencilerin okuma ve kütüphane kullanma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (2), 237-258.
• Merga, M. K. (2017). What motivates avid readers to maintain a regular reading habit in adulthood?, Australian Journal of Language and Literacy, 40 (2), 146-156.
• Noor, N.M. (2011). Reading habits and preferences of efl post graduates: A case study. Indonesian Journal of Applied Linguistic, 1 (1), 1-9.
• Odabaş, H., Odabaş, Z. Y. ve Polat, C. (2008). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığı: Ankara Üniversitesi örneği. Bilgi Dünyası, 9 (2), 431-465.
• Okur, A. (2007). Serbest okuma etkinliğinin sözcük hazinesi ve kavram gelişimine etkisi (MEB tarafından ilköğretim II. kademe öğrencilerine önerilen 100 temel eser örneğinde) (Yayımlanmamış doktora tezi), Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: İstanbul.
• Okur, A. (2013). Yaşam boyu okuma eğitimi için okuma öğretimi. A. Okur (Ed). Yaşam boyu okuma eğitimi (s. 1-45). Ankara: Pegem. Oyeronke, A. (2009). Reading habits of secondary school teachers: A study of selected secondary schools in Ado-Odo Ota Local Government Area, Library Philosophy and Practice, 290, 1-4.
• Özbay, M., Bağcı, H. ve Uyar, Y. (2008). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (15), 117–136.
• Öztürk, H. (2013). İlköğretim 100 temel eserdeki manzum metinlerde değerler (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Konya.
• Paksu, Z. (2010). MEB'in 2005 yılında tavsiye ettiği 100 temel eserde söz varlığı üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: İstanbul.
• Parlak, M. (2014). MEB tarafından tavsiye edilen 100 temel eserin okunma oranları ve okunma sebepleri üzerine bir araştırma- Erzurum ili örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Erzurum.
• Sarbay, A. (2013). İlköğretim Türkçe 7 öğretmen kılavuz kitabı. Ankara: Meram.
• Sivrikaya, Ü. (2010). İlköğretimde küresel değerler 100 temel eser üzerine bir inceleme (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Niğde.
• Susar-Kırmızı, F. (2012). Öğretmen adaylarının kitap okuma alışkanlığına yönelik tutum ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Turkish Studies, 7 (3), 2353-2366.
• Süngü, E. (2011). Milli Eğitim Bakanlığının tavsiye ettiği 100 temel eserdeki hikâye kitaplarının ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin zihinsel becerilerini geliştirmedeki işlevleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Başkent Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Ankara.
• Şahin, A. (2009). İlköğretim 6. 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıklarının sosyo-ekonomik düzeylerine göre incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (2), 215-232.
• Şahin, A. (2012). İlköğretim 4 ve 5. sınıf öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıklarının sosyo-ekonomik düzeylerine göre incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10 (2), 367-388.
• Şahin, Y. (2011). Okuma eğitimi. Konya: Eğitim Kitabevi.
• Şanlıbaba, P. ve Gümüş, E. (2014). Okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma: Ankara Üniversitesi Kalecik Meslek Yüksekokulu örneği. Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırmalar Dergisi, 2 (3), 44-50.
• Şen, Ü. (2007). Millî Eğitim Bakanlığının 2005 yılında tavsiye ettiği 100 temel eser yoluyla Türkçe eğitiminde değerler öğretimi üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Ankara.
• Tanju, E. H. (2010). Çocuklarda kitap okuma alışkanlığına genel bir bakış. Aile ve Toplum, 11 (6), 30-39.
• Tekgül, K. (2013). İdareci ve öğretmenlerin öğrencilerde kitap okuma alışkanlığının geliştirilmesine yönelik düşüncelerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul.
• Tella, A. ve Akande, S. (2007). Children reading habits and availability of books in Botswana Prımary Schools: Implications for achieving quality education. The Reading Matrix, 7 (2), 117-142.
• Tenekeci, M. (2011). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin yazılarındaki söz dizimi ile milli Eğitim Bakanlığı tarafından belirlenen 100 temel eser listesinde yer alan kitaplardaki söz dizimlerinin karşılaştırılması - Kilis örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Kilis.
• Topçu, Y. E. (2005). İlköğretim 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıkları- Kayseri örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Ankara.
• Tozoğlu, S. (2009). T.C. Milli Eğitim Bakanlığınca ilköğretim için tavsiye edilen 100 temel eser içerisindeki Türk edebiyatına ait romanların atasözleri ve deyimler bakımından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Konya.
• Tüzer, A. (2016). Ortaokul sekizinci sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıkları ile sayısal ders başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Kahramanmaraş.
• Ulutaş, M. (2011). İlköğretim 100 temel eser listesindeki kitapların hedef kitlenin düzeyine uygunluğu (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Uşak.
• Ungan, S. (2008). Okuma alışkanlığımızın kültürel altyapısı. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (1), 218-228.
• Yalman, M., Özkan, E. ve Kutluca, T. (2013). Eğitim fakültesi öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıkları üzerine betimsel bir araştırma: Dicle Üniversitesi örneği. Bilgi Dünyası, 14 (2) 291-305.
• Yangın, B., Celepoğlu, A. ve Türkyılmaz, F. (2013). İlköğretim Türkçe 7 öğretmen kılavuz kitabı. Ankara: Pasifik.
• Yavaş, S. (2013). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıkları ile üst düzey düşünme becerileri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Konya.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yıldız, M. (2010). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama, okuma motivasyonu ve okuma alışkanlıkları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış doktora tezi), Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Ankara.
• Yılmaz, B., Köse, E. ve Korkut, Ş. (2009). Hacettepe Üniversitesi ve Bilkent Üniversitesi öğrencilerinin okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Türk Kütüphaneciliği, 23 (1), 22-51.
• Yılmaz, O. (2014). 100 temel eser listesi ve bu listenin etkileri. Türk Dili Dergisi Çocuk ve İlk Gençlik Edebiyatı Özel Sayısı, 725-735.
• Yurtseven, H. (2011). MEB onaylı 100 temel eserde yer alan çeviri kitaplardaki iletilerin ilköğretim ikinci kademe öğrencilerine uygunluğunun Türkçe öğretmenlerinin görüşleri doğrultusunda incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Bursa.